Της Μαρίας Ηρακλέους
Μέχρι το τέλος Απριλίου 2024, αναμένεται η ολοκλήρωση της αξιολόγησης και κατακύρωσης της προσφοράς και μέχρι το τέλος του 2024 θα έχουν ολοκληρωθεί και οι προσφοροδοτήσεις, για την εξεύρεση των επενδυτών για τη Μαρίνα Πάφου, αναφέρει ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πάφου Γιώργος Μάης, ο οποίος αναλύει τα πολλαπλά οφέλη που θα αποκομίσει η περιοχή από το έργο το οποίο εκκρεμεί εδώ και χρόνια. Σε εξέλιξη είναι, παράλληλα, σειρά έργων τα οποία αναβαθμίζουν την Πάφο, με ίσως σημαντικότερα αυτά που γίνονται στον τομέα της εκπαίδευσης αλλά και στο Οδικό Δίκτυο. Σύντομα, όπως αναφέρει ο κ. Μάης, αναμένονται εξελίξεις για τον δρόμο που θα συνδέει το αεροδρόμιο Πάφου με την τουριστική περιοχή.
-Ένα έργο το οποίο η Πάφος αναμένει εδώ και δεκαετίες είναι η δημιουργία μαρίνας, αν και πρόκειται για έργο που παραμένει στάσιμο εδώ και χρόνια. Πώς προχωρά η διαδικασία;
-Πρέπει να παραδεχτούμε ότι σημειώθηκε μια μικρή καθυστέρηση σε ό,τι αφορά τη νέα προκήρυξη του διαγωνισμού και ελπίζουμε να μην υπάρξουν άλλες καθυστερήσεις στη μετέπειτα πορεία. Αυτή την στιγμή γίνεται από το υφυπουργείο Τουρισμού η αξιολόγηση των προσφορών για την πρόσληψη συμβούλων οι οποίοι θα βοηθήσουν το υπουργείο στην ετοιμασία του διαγωνισμού και την επιλογή των επενδυτών. Μέχρι το τέλος Απριλίου 2024, αναμένεται η ολοκλήρωση της αξιολόγησης και κατακύρωσης της προσφοράς και μέχρι το τέλος του 2024 θα έχουν ολοκληρωθεί και οι προσφοροδοτήσεις, για την εξεύρεση των επενδυτών. Σε πρόσφατη προσωπική επικοινωνία μου με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, υπήρξε διαβεβαίωση ότι το υφυπουργείο Τουρισμού και η κυβέρνηση γενικότερα, θα πράξουν ό,τι χρειάζεται για να προχωρήσει το έργο χωρίς καθυστερήσεις.
-Υπάρχει ενδιαφέρον από επενδυτές;
-Ως ΕΒΕ Πάφου πιστεύουμε ότι θα υπάρξει αρκετό ενδιαφέρον, αν και προσωπικά δεν βλέπω εξ ολοκλήρου ανάληψη του έργου από κυπριακή εταιρεία. Θα πρέπει όμως να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην ετοιμασία των εγγράφων ώστε να αποφύγουμε λάθη και ασάφειες στους όρους προκήρυξης όπως έγινε στο παρελθόν, οι οποίες στην ερμηνεία τους λειτούργησαν αποτρεπτικά προς τους επενδυτές. Το ΕΒΕ Πάφου έχει υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις προς το υφυπουργείο Τουρισμού που θα συμβάλουν στην αποφυγή επιπλοκών παρόμοιων με αυτές που βιώσαμε στην προηγουμένη προκήρυξη του διαγωνισμού και ευελπιστούμε ότι θα εισακουστούν. Φυσικά αν τυχόν διαπιστώσουμε ότι θα υπάρξουν πισωγυρίσματα, θα αντιδράσουμε πολύ δυναμικά.
-Πώς θα βοηθήσει την Πάφο η ολοκλήρωση και η λειτουργία του συγκεκριμένου έργου;
-Η Μαρίνα της Πάφου αποτελεί έργο υψίστης σημασίας για την επαρχία, αφού θα εμπλουτίσει το τουριστικό της προϊόν, θα ενισχύσει τον ναυτικό τουρισμό και παράλληλα θα βοηθήσει και θα βοηθηθεί από τις υπόλοιπες μαρίνες της Κύπρου, αφού πλέον θα δημιουργηθεί ένα συμπληρωμένο δίκτυο μαρίνων που θα εκλύει τους ξένους επισκέπτες και τους λάτρεις της ιδιωτικής κρουαζιέρας. Ταυτόχρονα ενισχύεται και η προσπάθεια της Κύπρου να τοποθετηθεί για τα καλά στο ναυτικό χάρτη αλλά και να αναδειχθεί ως προορισμός υψηλού επίπεδου με υποδομές για φιλοξενία πολυτελών σκαφών και γενικότερα με υπηρεσίες και άλλες αναπτύξεις όμοιες και αντίστοιχες άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Τόσο κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου όσο και μετά, κατά τη λειτουργία της Μαρίνας της Πάφου, θα δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Σίγουρα πάρα πολλοί που ασχολούνται με το ναυτικό τουρισμό αλλά και ιδιοκτήτες πολυτελών σκαφών θα μπορούν να επιλέξουν την Πάφο ως τόπο διαμονής τους και τη Μαρίνα της Πάφου ως τόπο ελλιμενισμού των σκαφών τους. Η Πάφος αποτελεί τον πρώτο σταθμό για τους προερχόμενους από Δυτικά, κάτι που θεωρείται πλεονέκτημα για τη Μαρίνα της Πάφου.
Δρόμος Πάφου - Πόλης
-Ένα έργο το οποίο θα ενισχύσει σημαντικά την περιοχή θεωρείται ο νέος αυτοκινητόδρομος Πάφου - Πόλης Χρυσοχούς, αν και ακούμε τις τελευταίες εβδομάδες ότι προκύπτουν κάποια ζητήματα μεταξύ της κατασκευάστριας εταιρείας και του υπουργείου και έγινε λόγος για κίνδυνο αναστολής των εργασιών.
-Είναι γεγονός ότι έχουν δει το φως της δημοσιότητας αρκετά δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για διαφορές που έχουν προκύψει μεταξύ της κατασκευάστριας εταιρείας και του υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, καθώς και διάφορους δημοσιογραφικούς σχολιασμούς οι οποίοι κατά την άποψη μας δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα στον βαθμό που τα δημοσιεύματα αποδίδουν. Σίγουρα μιλάμε για ένα πολύ σημαντικό έργο υποδομής της Πάφου, ένα έργο σύνθετο από τεχνικής άποψης, με κοιλαδογέφυρες, σήραγγες, εκτεταμένες εκσκαφές κ.ά. Ο εργολάβος, ανάμεσα στις συμβατικές του υποχρεώσεις, έχει τη διαχείριση των μεγάλων όγκων αδρανών υλικών που προέρχονται από τις εκσκαφές, τη διαχείριση και υλοποίηση επιχώσεων. Σίγουρα παρουσιάζονται καταστάσεις και εμπόδια τα οποία ή δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν ή ίσως να έχουν παρουσιαστεί σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι αναμενόταν. Από ότι είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, αυτά αντιμετωπίζονται από μέρους των αρμοδίων τμημάτων, πάντοτε μέσα στα πλαίσια των προνοιών της σύμβασης και των κανόνων που την διέπουν. Το υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων διαθέτει τα μέσα και την εμπειρία και επιβλέπει το έργο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τα όποια εμπόδια δυνατόν να υπάρξουν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ταχύτητα, πάντα στα πλαίσια της νομιμότητας, ώστε το έργο να προχωρεί απρόσκοπτα. Δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει κίνδυνος αναστολής εργασιών με βάση και την ανακοίνωση του Τμήματος Δημοσίων Έργων ημερομηνίας 22ας Δεκεμβρίου 2023 η οποία εκδόθηκε μετά τη συνάντηση της Διεύθυνσης της εταιρείας και του υπουργείου. Προς το παρόν ισχύουν τα υφιστάμενα χρονοδιαγράμματα, όμως σύντομα θα αναθεωρηθούν. Η εκτίμηση μου είναι ότι ο δρόμος δεν θα παραδοθεί τέλος Νοεμβρίου του 2024 και η κατασκευαστική εταιρεία αναμένεται να παραδώσει το έργο στα μέσα του 2025. Ένα επίσης σημαντικό οδικό έργο είναι ο δρόμος που θα συνδέει απευθείας το αεροδρόμιο με την τουριστική περιοχή της Πάφου και τη Μαρίνα. Οι διάφορες μελέτες που εδώ και 20 χρόνια γίνονται για το υπόλοιπο τμήμα του δρόμου από τον ποταμό Έζουσας μέχρι το αεροδρόμιο, βρίσκονται εκτός οποιωνδήποτε αποδεκτών χρονοδιαγραμμάτων και βραχυκυκλώνουν την υλοποίηση του Βασικού και Δευτερεύοντος Οδικού Δικτύου και της διασύνδεσης με δρόμους πρωταρχικής σημασίας. Ο δρόμος αεροδρομίου - τουριστικής περιοχής παρά τον ποταμό Έζουσας μαζί με τον δρόμο Τάφοι των Βασιλέων μέχρι την Πέγεια πρέπει οπωσδήποτε να ολοκληρωθεί. Σύντομα αναμένονται εξελίξεις με βάση και τις διαβεβαιώσεις που έχουμε λάβει τόσο από τον ΠτΔ όσο και από τον αρμόδιο υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων.
Εργα και ποσά
-Ποια άλλα έργα είναι σε εξέλιξη αυτή την περίοδο;
-Είμαστε στην αρχή μιας ελπιδοφόρας πορείας όσον αφορά βασικά έργα υποδομής τα οποία ήταν για χρόνια καθηλωμένα και που θα δώσουν νέα πνοή ανάπτυξης στην περιοχή, όπως είναι η Μαρίνα (εκτιμούμε πέραν των €200 εκατ. μαζί με τον χώρο ελλιμενισμού σκαφών στο Λατσί), ο δρόμος αεροδρομίου μέχρι τον κυκλικό κόμβο Έζουσας και από τους Τάφους Βασιλέων μέχρι τον Κόλπο των Κοραλλίων (συνολικά €60 εκατ.), ο Δυτικός παρακαμπτήριος (€11,5 εκατ.), και φυσικά η ολοκλήρωση του δρόμου Πάφου - Πόλεως Χρυσοχούς, η οποία έχει προκηρυχθεί και είναι σε εξέλιξη, και ευελπιστούμε πριν από την συμπλήρωση του έργου αυτού να ξεκινήσει και η 2η φάση που είναι ο δρόμος από το Στρουμπί μέχρι την Πόλη Χρυσοχούς (€87 εκατ. και η 2η φάση γύρω στα €45 εκατ.). Πέραν τούτου αναμένεται και η επέκταση του χώρου ελλιμενισμού σκαφών επαγγελματιών ψαράδων στο Λατσί και παράλληλα είναι υπό ανέγερση καινούργιες ξενοδοχειακές μονάδες στην περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς, η οποία ομολογουμένως υστερεί συγκρινόμενη με την πόλη της Πάφου και ένας από τους λόγους είναι και το ανεπαρκές Οδικό Δίκτυο. Επίσης, υπό εξέλιξη είναι και η ανέγερση Φοιτητικών Εστιών του Δήμου Πάφου (13 εκατ.), η δημιουργία του Κέντρου Ιστορικής Τεκμηρίωσης Πόλεως Πάφου (11,5 εκατ.) και η διαμόρφωση του Περιβάλλοντος Χώρου, η ανάπλαση της Λεωφόρου Κόλπου των Κοραλλίων στην Πέγεια και ο παραλιακός πεζόδρομος (€6 εκατ.), η ολοκλήρωση των εργασιών του παραλιακού πεζόδρομου από το κάστρο μέχρι και τα όρια με τη Κοινότητα Χλώρακας (€7,5 εκατ.), η ανάπλαση του ιστορικού κέντρου του Δήμου Γεροσκήπου (€3 εκατ.) καθώς και άλλα μικρότερα έργα που αφορούν κυρίως βελτιώσεις του Οδικού Δικτύου. Επιπλέον, η ανάπτυξη του τομέα της Ανώτερης και Ανώτατης εκπαίδευσης θα προσδώσει σημαντικά πνευματικά, πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη στην επαρχία και είναι κάτι που μας ενδιαφέρει πολύ σοβαρά και που προωθούμε σταθερά. Για την υλοποίηση του στόχου για ανάδειξη της Κύπρου ως περιφερειακού κέντρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ανάπτυξης του «εκπαιδευτικού τουρισμού», το κράτος πρέπει να παράσχει τα αναγκαία κίνητρα και διευκολύνσεις. Έτσι, η δημιουργία δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημιακών σχολών και τμημάτων και η λειτουργία τους σε όλη την Κύπρο θα συμβάλει στην ακαδημαϊκή αποκέντρωση και στην ισομερή ανάπτυξη και τόνωση όλων των επαρχιών ως και στην αξιοποίηση διαφόρων περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων και πλεονεκτημάτων. Η Πάφος λόγω της ιστορίας, της παράδοσης, της ολόχρονης λειτουργίας των τουριστικών της υποδομών, της παρουσίας Διεθνούς Αερολιμένα και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και πλεονεκτημάτων της, έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα για προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα της εκπαίδευσης. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2023 λειτουργεί στην Πάφο η Σχολή Διοίκησης Τουρισμού, Φιλοξενίας και Επιχειρηματικότητας του ΤΕΠΑΚ καθώς και το AUB Mediterraneo στις προσωρινές του εγκαταστάσεις, το οποίο να σημειωθεί ότι προχωρεί στην ανέγερση των δικών του εγκαταστάσεων, με επένδυση πέραν των 30 εκατ. ευρώ, οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν στο τέλος του 2024, με προοπτική να λειτουργήσουν πέραν των τριών σχολών όπως έχει ήδη ανακοινωθεί. Έχει ανακοινωθεί επίσης και το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα, το οποίο, έχει τα προβλήματα του, αλλά πιστεύω ότι υπάρχει καλή διάθεση από πλευράς του κράτους να ξαναδεί το θέμα και αν οι επηρεαζόμενες κοινότητες συζητήσουν με το αρμόδιο υπουργείο και με τη συμβολή του προέδρου της Δημοκρατίας, θα υπάρχει κατάληξη. Αν όλα αυτά που είπαμε μπουν σύντομα σε τροχιά υλοποίησης, σίγουρα θα ανατείλει μια περίοδος οικονομικής ανάπτυξης για την Πάφο, η οποία θα αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής των πολιτών, καθιστώντας την πιο ελκυστική και για ξένες επενδύσεις.
Ο τουρισμός, τα ακίνητα και οι προκλήσεις
-Πώς εκτιμάτε ότι θα κινηθεί το 2024 σε επίπεδο επενδύσεων στην Πάφο; Σε ποιους τομείς υπάρχει ενδιαφέρον;
-Το 2024 φαίνεται ότι ο επιχειρηματικός κόσμος θα αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις, με την οικονομία να διανύει περίοδο αβεβαιότητας. Οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή αλλά και οι πρόσφατες εξελίξεις με τις επιθέσεις των Χούθι σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα που επηρεάζουν τις θαλάσσιες μεταφορές και γενικά την παγκόσμια ναυτιλία και το εμπόριο, είναι ενδείξεις δυσοίωνες. Η Πάφος είναι κατ’ εξοχήν τουριστικός προορισμός και θέλουμε να ελπίζουμε ότι ο τουρισμός θα συνεχίσει την πολύ καλή πορεία του και το 2024. Αναφορικά με την οικοδομική βιομηχανία οι προβλέψεις δεν μπορεί να είναι ασφαλείς, αφού πολλοί εξωγενείς παράγοντες, όπως έχει αναφερθεί πιο πάνω, ενδέχεται να επηρεάσουν την αγοραστική δύναμη –ενδεχομένως και τις επιλογές δυνητικών επενδυτών. Ο πληθωρισμός, όπως όλα δείχνουν, και γενικά η αύξηση της τιμής της ενέργειας, των καταναλωτικών αγαθών και των κατασκευαστικών υλικών και των επιτοκίων πιθανόν να συνεχίσουν ανοδικά, πράγμα που θα επηρεάσει σίγουρα και τον τομέα των ακινήτων.
-Η Πάφος έχει επωφεληθεί από την παρουσία Ισραηλινών τουριστών και επενδυτών στο νησί. Πώς διαμορφώνεται πλέον η εικόνα μετά τον πόλεμο στο Ισραήλ;
-Είναι γεγονός ότι αρκετοί Ισραηλινοί έχουν επιλέξει την Πάφο είτε ως τουριστικό προορισμό, είτε ως χώρο διαμονής τους, είτε και ως τόπο για επενδύσεις. Όπως είναι γνωστό, έχουν προχωρήσει σε αρκετές επενδύσεις στην επαρχία της Πάφου, τόσο σε τουριστικές και ξενοδοχειακές υποδομές όσο και σε διαμερίσματα και επαύλεις. Κάποιες από αυτές αφορούν επενδύσεις, ενώ άλλες είναι αγορές που έγιναν για σκοπούς ιδιοκατοίκησης ή για σκοπούς παραθεριστικής κατοικίας ή και για εμπορική εκμετάλλευση. Ο πόλεμος στο Ισραήλ έχει επηρεάσει εμφανώς τη ροή των επενδύσεων και τις τουριστικές αφίξεις, ωστόσο εκτιμώ πως κάποιοι οι οποίοι σκέφτονταν να έχουν μια δεύτερη κατοικία στην Κύπρο σε κάποια φάση της ζωής τους, ίσως πλέον να το επισπεύσουν.
