Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το ΔημοσιονομικόΣυμβούλιο τονίζει από το 2016 την ανάγκη άμεσου εκσυγχρονισμού του συνταξιοδοτικού θεσμικού πλαισίου της Κύπρου. Όπως αναφέρει από τότε, το υφιστάμενο πλαίσιο χαρακτηρίζεται από λανθασμένα κίνητρα και αντικίνητρα, αναποτελεσματική και ανομοιόμορφη εποπτεία, με κίνδυνο μακροπρόθεσμα να τίθεται θέμα επάρκειας των συντάξεων. Υποστηρίζει πως η δημιουργία ενός σύγχρονου πλαισίου με κατάλληλα κίνητρα μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό τον κίνδυνο δημιουργώντας παράλληλα ένα μηχανισμό υγιούς χρηματοδότησης της οικονομίας ή και επενδύσεων.
Κατά την τελευταία έκθεση του Συμβουλίου το φθινόπωρο, υπογράμμισε πως παρά την ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας και τη σημαντική μείωση της ανεργίας, η αποταμίευση των νοικοκυριών στην Κύπρο παραμένει συγκριτικά με άλλες χώρες της ΕΕ σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Από τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας Eurostat, προκύπτει πως το πλεόνασμα των εισοδημάτων των κυπριακών νοικοκυριών κατέληγε στην αγορά και ανακαίνιση κατοικιών, τάση που φαίνεται να συνεχίζεται και μετά την κρίση. Το χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης αντικατοπτρίζεται και στα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλειών και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), που δείχνουν, όπως τα αναλύει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, ότι τα αποθεματικά του δεύτερου και τρίτου πυλώνα στην Κύπρο να είναι κάτω από το μισό του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Πλέον, το Συμβούλιο θέτει θέμα διασφάλισης επαρκούς σύνταξης για το σύνολο των πολιτών. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι η απόφαση για μεταρρύθμιση του Εποπτικού Πλαισίου αποτελεί σημαντικό βήμα και απαραίτητη προϋπόθεση στα πλαίσια μιας αναγκαίας ευρύτερης μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού πλαισίου, ενώ όπως προκύπτουν από τα πιο πάνω στοιχεία, αναφέρει πως θα πρέπει να γίνει αναθεώρηση της αναλογιστικής μελέτης για το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, θα πρέπει να καταγραφούν με ακρίβεια τα αποθεματικά των υφιστάμενων συνταξιοδοτικών ταμείων και ταμείων προνοίας και στη συνέχεια να εφαρμοστεί άμεσα ένα νέο μακροχρόνιο στρατηγικό πλαίσιο που θα αποσκοπεί στη διασφάλιση επαρκούς σύνταξης για το σύνολο των πολιτών.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα που θα διασφαλίζουν την ορθολογιστική διαχείριση, λειτουργία και εποπτεία των ταμείων, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η αποταμίευση στα ταμεία και να περιοριστεί σημαντικά η δυνατότητα που υπάρχει σήμερα για πρόωρη απόσυρση των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων. Σε αντίθετη περίπτωση η μη διασφάλιση επαρκών συντάξεων για σημαντικό μέρος των πολιτών, όχι μόνο θα έχει άμεση επίπτωση στο επίπεδο διαβίωσης των πολιτών, αλλά θα επιφέρει δημοσιονομική επιβάρυνση εφόσον το κράτος θα κληθεί να καλύψει το κενό μέσω προγραμμάτων κοινωνικής στήριξης.
Δύο δισ. ευρώ
Πέραν των πιο πάνω, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο χτύπησε για ακόμα μία φορά το καμπανάκι για το συνταξιοδοτικό. Αυτή τη φορά, προχώρησε σε ειδική αναφορά για τα του συνταξιοδοτικού, εκτός των εκδόσεων που προχωρά σε φθινόπωρο και άνοιξη.
Όπως έγραψε το Συμβούλιο, πέραν της αναμενόμενης γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης του μέσου προσδόκιμου ζωής, μεγάλο ποσοστό των κυπριακών νοικοκυριών ενώ έχουν ψηλό χρέος και σημαντικές αδυναμίες στην εξυπηρέτησή του, την ίδια ώρα έχουν ένα υπερβολικά χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης σε σχέση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά δεδομένα. Αυτό αποτυπώνεται και στο χαμηλό αποθεματικό που υπάρχει σήμερα σε ταμεία του δευτέρου και τρίτου συνταξιοδοτικού πυλώνα (Συνταξιοδοτικά Ταμεία), δηλαδή στα επαγγελματικά Ταμεία Σύνταξης και Προνοίας και στα αποταμιευτικά σχέδια ασφάλειας ζωής, και που ανέρχεται περίπου στο ένα τρίτο του αντίστοιχου μέσου ευρωπαϊκού όρου. Πέραν των πιο πάνω, το Συμβούλιο έχει συμπεριλάβει στις εκθέσεις του ανησυχητικά στοιχεία για το ύψος, που ανέρχεται περίπου στα δύο δισ. ευρώ του αποθεματικού που έχει αποσυρθεί από Ταμεία Προνοίας που έχουν διαλυθεί και Ασφαλιστικά Συμβόλαια Ζωής που έχουν ακυρωθεί κυρίως μετά την κρίση του 2013.
