Kathimerini.com.cy
Το παρασκήνιο του δημοψηφίσματος του 2004 και πώς το «ναι» μετατράπηκε σε «όχι» μέσα σε μια νύχτα, αποκάλυψε σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Καθημερινή της Κυριακής» και τον δημοσιογράφο Ανδρέα Κημήτρη, ο τέως Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού. Πρόκειται για την πρώτη φορά που γίνεται η παραδοχή για τον λόγο που το κόμμα αποφάσισε να πει «όχι» στο Σχέδιο Ανάν. Τα όσα ο κ. Κυπριανού ανέφερε στην «Κ» για τη στάση που τήρησε το ΑΚΕΛ προκάλεσαν σωρεία αντιδράσεων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, αφού αποκάλυψε, μεταξύ άλλων, ότι αιωρείτο η απειλή ότι ο Τάσσος θα παραιτείτο, σε περίπτωση που υιοθετείτο το «ναι». Σημειώνεται ότι τα όσα διαδραματίστηκαν εκείνη την περίοδο καταγράφονται, μεταξύ άλλων, σε βιβλίο που γράφει για το Κυπριακό, δίνοντας τη δική του άποψη για το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα εκείνες τις δύσκολες, όπως επισημαίνει, μέρες.
Το «ναι» που έγινε «όχι»
–Απαντάτε στο ερώτημα γιατί τελικά το «ναι» του ΑΚΕΛ έγινε «όχι» στο Σχέδιο Ανάν;
–Δίνω τη δική μου άποψη για το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα εκείνες τις δύσκολες μέρες. Ήταν πολύ δύσκολη η λήψη απόφασης. Το ΑΚΕΛ έπρεπε να λάβει υπόψη το περιεχόμενο, τη βιωσιμότητα της λύσης και την ενότητα του λαού. Τα δεδομένα άλλαζαν συνεχώς. Τη Μεγάλη Παρασκευή, πρώτη μέρα συζήτησης στην Κεντρική Επιτροπή, η πληροφόρηση ήταν ότι η ΕΔΕΚ θα υποστήριζε το «ναι» και ότι ενδεχομένως και ο ΔΗΣΥ θα έκανε το ίδιο. Θα δημιουργείτο μεγάλη πλειοψηφία υπέρ του σχεδίου, αν και το ΑΚΕΛ έλεγε «ναι». Το Μεγάλο Σάββατο, όταν συνήλθε εκ νέου η Κεντρική Επιτροπή, το νέο δεδομένο ήταν ότι η ΕΔΕΚ είχε αποφασίσει υπέρ του «όχι». Επιπλέον, γνωρίζαμε ότι έστω κι αν ο ΔΗΣΥ έλεγε «ναι», μια μεγάλη πλειοψηφία του θα υποστήριζε το «όχι». Έπρεπε να μετρήσουμε πού θα οδηγούσε ένα δικό μας «ναι». Ουσιαστικά σε πλήρη διχασμό. Αυτά δεν μπορείς να τα παραγνωρίσεις. Επίσης, αιωρείτο η απειλή ότι ο Τάσσος θα παραιτείτο σε περίπτωση που υιοθετείτο το «ναι». Αυτά τα πράγματα δεν λέχθηκαν δημόσια, αλλά ήταν πληροφόρηση που είχαμε. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ζητείτο από τον Δημήτρη Χριστόφια, αν περνούσε το «ναι» στο δημοψήφισμα, να υπογράψει το σχέδιο, επειδή ήταν πρόεδρος της Βουλής. Ένα σχέδιο που δεν διαπραγματεύτηκε ο ίδιος, που είχε σοβαρές αδυναμίες και κενά και το οποίο, κατά την άποψή μας, στο τελικό στάδιο στο Μπούργκενστοκ, ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν το διαπραγματεύτηκε.
–Πώς προέκυψε αυτό;
–Δεν το είπε ποτέ δημόσια ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Όμως, για να αιωρείτο και να κυκλοφορούσε σημαίνει ότι το είχε πει σε κάποιους. Αυτή ήταν η πληροφόρηση που είχαμε.
–Γιατί όμως το ΑΚΕΛ να λάβει υπόψη μια φήμη που αιωρείται για μια τόσο σοβαρή απόφαση για το «ναι» ή το «όχι» σε ένα σχέδιο;
–Μου ζητάτε να πω πράγματα που δεν θα ήθελα. Τα υπόλοιπα στο βιβλίο.
–Πέραν τούτου, το ΑΚΕΛ άλλαξε στάση επειδή φαινόταν να μην περνά το σχέδιο;
–Όπως είπα το Σχέδιο είχε αδυναμίες. Επιμένω ότι αν δεν είχαμε μια σοβαρή πλειοψηφία υπέρ του «ναι» και ο λαός ήταν διχασμένος και με μια επιθετική ακροδεξιά που θα έψαχνε τρόπους υπόσκαψης της συμφωνίας, θα προκαλούνταν τεράστια προβλήματα στην πορεία εφαρμογής του.
–Δηλαδή αν έλεγε το ΑΚΕΛ «ναι» θα δημιουργείτο διχασμός; Μπορεί το «ναι» του ΑΚΕΛ να οδηγούσε στην έγκριση του σχεδίου και να ήταν διαφορετική η ιστορία του τόπου σήμερα.
–Ένα μεγάλο ποσοστό ακελικών, ανεξάρτητα από τη θέση της ηγεσίας, στήριξε το «ναι». Άρα ακόμη κι αν το ΑΚΕΛ στήριζε επίσημα το «ναι», ενδεχομένως να μην περνούσε το σχέδιο. Θα ήταν πενήντα – πενήντα.
–Υπάρχει η άποψη ότι το ΑΚΕΛ είπε τελικά «όχι», επειδή είδε την τάση και στον κόσμο του κόμματος.
–Είναι αλήθεια ότι πολλοί ακελικοί τηλεφωνούσαν στο κόμμα εκείνες τις μέρες και ασκούσαν πίεση στην ηγεσία για απόρριψη του σχεδίου. Σε κάποιους μίλησα έντονα, λέγοντάς τους να αφήσουν ανεπηρέαστη την ηγεσία να λάβει τις αποφάσεις της. Αν δείτε την ομιλία του Χριστόφια στη συνδιάσκεψη αναφέρεται σε στελέχη και βουλευτές του ΑΚΕΛ που δεν στήριζαν τη θέση του κόμματος δημόσια και παρότρυναν κόσμο να τηλεφωνά και να πιέζει για απόρριψη του σχεδίου.
–Έντονο κλίμα και στο ΑΚΕΛ τότε.
–Δεν ήταν απλό το θέμα. Προβληματιστήκαμε να πούμε «ναι» παρά τις αδυναμίες του σχεδίου. Μάς φόβιζε πώς θα αντιδρούσε η διεθνής κοινότητα σε ενδεχόμενη απόρριψη του σχεδίου. Προβληματιζόμασταν ποιες θα ήταν οι συνέπειες του «ναι». Μας προβλημάτιζε έντονα πως ο ίδιος ο Τάσσος θα διαχειριζόταν το Κυπριακό σε ένα ενδεχόμενο «όχι». Γράφω στο βιβλίο ότι κατά την άποψή μου, ο Τάσσος Παπαδόπουλος στο πίσω μέρος του μυαλού του είχε άλλα πράγματα. Εξηγώ τεκμηριωμένα πώς εξελίχθηκε η στάση του από το 2004 έως το 2008. Όσο είχε την υποστήριξη του ΑΚΕΛ, έλεγε ότι είναι αφελείς όσοι νομίζουν ότι τέτοια σχέδια φεύγουν από το τραπέζι. Όταν τον Ιούλιο του 2007 το ΑΚΕΛ αποφάσισε να στηρίξει την υποψηφιότητα Χριστόφια, άλλαξε η ρητορική του.
Προσπάθεια δημιουργίας άλλης βάσης λύσης του Κυπριακού
–Τι άλλα πράγματα είχε στο μυαλό του;
–Και ο ίδιος και συνεργάτες του μιλούσαν για προσπάθεια δημιουργίας άλλης βάσης λύσης του Κυπριακού.
–Ποια πίστευαν ότι θα μπορούσε να ήταν αυτή;
–Δεν γνωρίζω, όμως, θεωρώ ότι τέτοιες ενδόμυχες σκέψεις, όταν διαπραγματεύεσαι να βρεις λύση, δεν βοηθούν.
–Το ΑΚΕΛ έχει ευθύνη που στήριξε και εξέλεξε τον Τάσσο Παπαδόπουλο;
–Το ΑΚΕΛ αποφάσισε ότι έπρεπε να απομακρυνθεί από την εξουσία ο ΔΗΣΥ λόγω των προβλημάτων που έφερε στην κοινωνία και η μόνη επιλογή που μπορούσε να πετύχει κάτι τέτοιο ήταν η υποψηφιότητα Τάσσου Παπαδόπουλου. Το ΑΚΕΛ τον στήριξε με ειλικρίνεια. Θεωρώ ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος στα θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης παρήγαγε σημαντικό έργο. Ως πολιτικός άφησε έντονα τη σφραγίδα του στην πολιτική ζωή του τόπου. Ικανός, εργασιομανής, αποτελεσματικός. Τού καταλογίζω δύο πράγματα στο βιβλίο. Το ένα ήταν η διαχείριση του Κυπριακού, που θεωρώ ότι ήταν λανθασμένη. Το δεύτερο είναι η ανοχή που επέδειξε στη δαιμονοποίηση της διαφορετικής άποψης στο σχέδιο Ανάν. Αυτό ήταν μια μελανή σελίδα στην ιστορία της κυπριακής πολιτικής ζωής.
–Τι έκανε δηλαδή;
–Τότε δεν υπήρχε ανοχή στην αντίθετη άποψη, κυρίως στο «ναι».
–Γιατί φταίει ο Τάσσος;
–Ανέχθηκε αυτή την κατάσταση. Όταν στενοί του συνεργάτες συμπεριφέρονταν με αυτό τον τρόπο, ο ίδιος σιωπούσε. Αναφέρω στο βιβλίο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα με τον Τάσο Τζιωνή, ο οποίος από το 2005 είπε ότι θα είναι προδοσία να δεχθούμε να πάμε σε συνομιλίες στη βάση της κωδικοποίησης που ενέκρινε το Εθνικό Συμβούλιο τον Απρίλη του 2005. Όταν ερωτήθηκε ο Τάσσος Παπαδόπουλος γι’ αυτή τη θέση του Τάσου Τζιωνή, η απάντησή του ήταν ότι δεν είναι σωστό από μέρους του να σχολιάσει τις απόψεις ενός πολίτη. Όμως, ο Τάσος Τζιωνής δεν ήταν ένας πολίτης. Ήταν ο στενότερος του συνεργάτης στο Κυπριακό και κατηγορούσε σύσσωμο το Εθνικό Συμβούλιο για τις θέσεις που υποστήριξε. Βέβαια, επί Αναστασιάδη αυτή η συμπεριφορά κλιμακώθηκε επικίνδυνα.
–Στοίχισε τελικά στο ΑΚΕΛ το «άλλαξεν ο άδρωπος σιόρ»;
–Εγώ δεν θυμάμαι να είπε τέτοιο πράγμα ο Δημήτρης Χριστόφιας.
–Μα επικράτησε τόσα χρόνια.
–Επικρατούν διάφορες ατάκες που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
–Δεν είπε αυτή τη φράση;
–Δεν νομίζω να είπε τέτοιο πράγμα. Αντιθέτως, θυμάμαι στις συζητήσεις που κάναμε πριν από την επιλογή του Τάσσου ότι αναλύονταν τα θετικά και τα αρνητικά.
–Τελικά επιβεβαιώθηκε η στάση του ΑΚΕΛ ότι είπε «όχι» για να τσιμεντώσει το «ναι»;
–Ο Δημήτρης Χριστόφιας το είπε, διότι θεωρούσε ότι μπορούσαν να επέλθουν τέτοιες βελτιώσεις στο σχέδιο που να το καταστήσουν αποδεκτό και από την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων. Επιβεβαίωση αυτής της θέσης είναι οι συγκλίσεις Χριστόφια – Ταλάτ που βελτίωναν σε μεγάλο βαθμό το σχέδιο Ανάν. Το ίδιο και οι συγκλίσεις Αναστασιάδη – Ακιντζί. Με αυτή την έννοια το είπε, αλλά έτυχε απίστευτης παραποίησης.
–Δεκαεννιά χρόνια μετά ποια είναι η αίσθηση;
–Στην πολιτική δεν μπορείς να είσαι απόλυτος. Εξαρτάται ποιος διαχειρίζεται το Κυπριακό. Δεν δέχομαι ότι ήταν νομοτέλεια μετά το 2004 λόγω του «όχι» ότι θα φτάναμε εδώ. Εάν ο Τάσσος Παπαδόπουλος ή ο Νίκος Αναστασιάδης το διαχειρίζονταν διαφορετικά, οι εξελίξεις θα ήταν διαφορετικές.
