Της Μαρίνας Οικονομίδου
Ενώ ο Τούρκος Πρόεδρος παρευρισκόταν στη Μόσχα για την επίσημη τελετή του αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream και καθόριζε με τον Ρώσο ομόλογό του την κατάσταση στη Συρία και τη Λιβύη, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης υπέγραφε με τον Έλληνα ομόλογό του στην Αθήνα το Μνημόνιο Κατανόησης για Πολιτικές Διαβουλεύσεις και Τεχνική Συνεργασία μεταξύ των δύο Υπουργείων Εξωτερικών. Μάλιστα ο Νίκος Δένδιας έστελνε μήνυμα στην Τουρκία πως η συμπεριφορά της «είναι αντιπαραγωγική ακόμα και για την ίδια, επισείει τη διεθνή αποδοκιμασία και την οδηγεί σε προϊούσα απομόνωση». Το ποιος είναι ο απομονωμένος τελικώς, είναι βεβαίως ένα ζήτημα που χρήζει ανάλυσης. Και δεν το λέμε τυχαία αν λάβουμε υπόψη πως ενώ και παρά τις προκλήσεις της η Τουρκία προσκαλείτο στη διάσκεψη για την Λιβύη στο Βερολίνο, η Κύπρος και η Ελλάδα έμεναν εκτός, με την τελευταία να επιχειρεί μέχρι την υστάτη να μπει στον κατάλογο των προσκεκλημένων. Το τι σημαίνει η απουσία κυρίως της Αθήνας επιδέχεται πολλών ερμηνειών, με κάποιους διπλωματικούς κύκλους να υποστηρίζουν πως πρόκειται για πανωλεθρία που διαψεύδει αναφανδόν τα περί απομόνωσης της Τουρκίας και άλλους να διαβεβαιώνουν πως έστω και έτσι η θέση της Ελλάδας –τουλάχιστον- θα είναι σαφής και διακριτή μέσω άλλης χώρας.
«Η μεγάλη εικόνα είναι το τι θα βγει την Κυριακή από τη διάσκεψη» αναφέρουν πολιτικοί κύκλοι σημειώνοντας ότι αν και είναι σοβαρός ο αποκλεισμός της Ελλάδας, το μεγάλο στοίχημα είναι να ακυρωθεί το μνημόνιο. Όπως αναφέρουν οι ίδιοι κύκλοι, το ότι η Αθήνα δεν θα είναι παρούσα, αποδυναμώνει την προσπάθεια να ακυρωθεί το μνημόνιο, αλλά δεν πρέπει να θεωρηθεί ως δεδομένο. Διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ως ιδιαίτερα κρίσιμο το σενάριο να καταλήξουν σε μία συμφωνία κατά τη διάσκεψη του Βερολίνου, αλλά την ίδια στιγμή συνεχίσει να υφίσταται το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης. Διπλωματικοί κύκλοι πάντως υποστηρίζουν πως υπάρχουν χώρες που θα εκπροσωπήσουν τα συμφέροντα Αθήνας-Λευκωσίας.
Και στο βάθος μέτρα…
Είναι όμως πρόθυμη η Ε.Ε. να διασφαλίσει τα συμφέροντα Κύπρου και Ελλάδας; Ενδεικτικές άλλωστε οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη το τελευταίο διάστημα, ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να περάσει από τα λόγια στις πράξεις και να ανακτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Έχει ήδη παρατηρηθεί δυσφορία σε διπλωματικούς κύκλους τόσο στην Αθήνα όσο και στη Λευκωσία για το γεγονός ότι η Ε.Ε. είναι λίγο πολύ παρατηρητής στις καταιγιστικές εξελίξεις. Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης είναι το κεφάλαιο των περιβόητων μέτρων της Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας για τις προκλήσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ. Όπως είχε αναφέρει από τον προηγούμενο Δεκέμβριο η «Κ», τα πράγματα είναι ιδιαίτερα δύσκολα σε ό,τι αφορά τα μέτρα. Και αυτό γιατί ενώ η Λευκωσία υποσχόταν μέτρα που θα πονέσουν την Τουρκία και κύκλοι στο Προεδρικό διαβεβαίωναν πως οι κυρώσεις θα θυμίζουν αυτές που επιβλήθηκαν στην Ρωσία, σήμερα θεωρείται πολύ δύσκολο σενάριο ακόμη και τη συμπερίληψη της τουρκικής εταιρείας TPAO σε κυρώσεις, πόσο μάλλον τη συμπερίληψη άλλων εταιρειών που συνδέονται με αυτήν. Όπως αναφέρθηκε και στο παρελθόν από την «Κ», αποφασίστηκε να γίνει πρώτα μία μελέτη για τη σημασία της TPAO στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και στη συνέχεια θα αποφασίσουν κατά πόσο πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις. Στο θέμα επιβολής κυρώσεων σε πρόσωπα, η Λευκωσία έδωσε πέντε ονόματα υπαλλήλων με τους τρεις εκ των οποίων να είναι Τούρκοι και οι άλλοι Ευρωπαίοι. Στόχος είναι να τους απαγορευθεί η είσοδος στην Ε.Ε. ενώ όσοι από αυτούς έχουν περιουσία στην Ε.Ε. θα παγοποιηθεί. Ένα από τα ζητήματα που θα κρίνουν και την αποτελεσματικότητα των μέτρων είναι κατά πόσο τα πρόσωπα που βρίσκονται στη λίστα των κυρώσεων έχουν περιουσία στην Ε.Ε.
Το κύριο ζήτημα είναι ότι χώρες εκφράζουν προβληματισμό για το κατά πόσο θα πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, δεδομένων και των τελευταίων εξελίξεων. Δύο κράτη μέλη έχουν ήδη υποσχεθεί λευκή κόλλα, ενώ η Γερμανία εκφράζει σκεπτικισμό για μία τέτοια κίνηση. Σημειώνεται πως ενώ στις προθέσεις επιβολής κυρώσεων ήταν το πάγωμα των συναντήσεων κορυφής Ε.Ε. – Τουρκίας και ο τερματισμός των επαφών υψηλού επιπέδου των 28 με την Τουρκία, ήδη τον Τούρκο Πρόεδρο έχει επισκεφθεί στην Κωνσταντινούπολη ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο ιταλός Πρωθυπουργός Τζιουζέπε Κόντε ενώ αναμένεται και επίσκεψη της γερμανίδας Καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ. Το σίγουρο είναι πως τα πράγματα γύρω από τα μέτρα θα ξεκαθαρίσουν στη σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών στα τέλη του Γενάρη.
Αντιδράσεις και εκ των έσω
Στο εσωτερικό πάντως έχουν αρχίσει οι αντιδράσεις για τους κυβερνητικούς χειρισμούς. Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ υποστηρίζοντας πως υπάρχει σύμπνοια στο ότι το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης είναι παράνομο, έστειλε τα δικά του μηνύματά του προς την κυβέρνηση. «Το να διατυπώνεται η άποψη ότι η Τουρκία είναι απομονωμένη αυτή την στιγμή και ότι περίπου είμαστε από θέση ισχύος στις συζητήσεις που διεξάγονται, ε, νομίζω ότι είμαστε εκτός πραγματικότητας». «Κάθε άλλο παρά έτσι είναι διαμορφωμένα τα δεδομένα», πρόσθεσε.
Εμείς, είπε ο γ.γ. του ΑΚΕΛ, «εξακολουθούμε να επιμένουμε ότι η προτεραιότητά μας πρέπει να είναι η αποκλιμάκωση της έντασης. Οι ενέργειες μας εδώ πρέπει να στοχεύουν».
Υπάρχουν και κύκλοι στο εσωτερικό βεβαίως που είδαν με ιδιαίτερη ανησυχία την εξέλιξη των πραγμάτων αλλά και τον αποκλεισμό Αθήνας και Λευκωσίας από το τραπέζι της συζήτησης. Ενδεικτικές οι αναρτήσεις του Γιώργου Παμπορίδη όπου ψέγει την Ε.Ε. για την απουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν παρέλειψε να επικρίνει και τους χειρισμούς της κυβέρνησης, κάνοντας λόγο για άγνοια και προχειρότητα. «Το τραγικό για μας δεν είναι μόνο ότι κινδυνεύουμε να ηττηθούμε κατά κράτος. Είναι ότι οι πολιτικοί μας ταγοί και ‘αναλυτές’ θεωρούν και δηλώνουν ότι πρωταγωνιστούμε στις εξελίξεις. Παντελής άγνοια και προχειρότητα. Είμαστε στο έλεος του Θεού. Κατά τα λοιπά αυτόματος πιλότος», ανέφερε χαρακτηριστικά. Τα πυρά του στρέφονταν προς τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη για δηλώσεις του γύρω από τον ρόλο της Ε.Ε. Στο ίδιο πλαίσιο και η ανάρτηση του γ.γ. του ΔΗΚΟ Άθου Αντωνιάδη, ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η Τουρκία έχει πετύχει να είναι μέρος των πολιτικών και διπλωματικών εξελίξεων γύρω από το θέμα της Λιβύης, την ίδια ώρα που η Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς στρατηγική και σωστό σχεδιασμό λειτουργεί σπασμωδικά και αποσπασματικά και αναλώνεται σε επικοινωνιακού χαρακτήρα ενέργειες».
Στο κάδρο ο Χριστοδουλίδης
Πάντως τα πυρά Παμπορίδη προς τον υπουργό Εξωτερικών δεν πέρασαν απαρατήρητα ούτε στο Προεδρικό ούτε στην Πινδάρου. Είναι ο πρώτος άλλωστε από την κυβερνώσα παράταξη που έθιξε δημοσίως και ανοικτά θέμα για τις ενέργειες του υπουργού Εξωτερικών. Δηλώσεις που αναίρεσε το πρωί της Τετάρτης μέσω ανάρτησής του στο twitter, επικαλούμενος ανακρίβειες στο ρεπορτάζ που παρέθεσε. "Εξ αφορμής εκφράζω την βαθειά θλίψη μου πρώτο για το ανακριβές ρεπορτάζ ενός σταθμού που θεωρούσα έγκυρο για την ενημέρωσή μου. Δεύτερο για την επίθεση που δέχτηκα από συγκεκριμένους κύκλους για διατύπωση δημόσιας άποψης που εδράζετο σε συγκεκριμένους κύκλους για διατύπωση δημόσιας άποψης που εδράζετο σε συγκεκριμένο ρεπορτάζ με οπτικοακουστική τεκμηρίωση" ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πυρά προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη ρίχνει καθημερινά πλέον το ΑΚΕΛ. Ενδεικτικό ότι στα τηλεοπτικά πάνελ, άρχισε ήδη πόλεμος από τα ΑΚΕΛικά στελέχη για το κλίμα που είχε δημιουργηθεί και κατ’ επέκταση την λανθασμένη εικόνα για τη σημασία της σύναψης των τριμερών συνεργασιών, αλλά και για το γεγονός ότι η Λευκωσία έβαλε όπως λένε όλα της τα αυγά στο καλάθι που λέγεται ΗΠΑ, με το νομοσχέδιο Ρούμπιο - Μενέντεζ.
Εξ αφορμής εκφράζω την βαθειά θλίψη μου 1ο για το ανακριβές ρεπορτάζ ενός σταθμού που θεωρούσα έγκυρο για την ενημέρωση μου. 2ο για την επίθεση που δέχτηκα από συγκεκριμένους κύκλους για διατύπωση δημόσια άποψης που εδράζετο σε συγκεκριμένο ρεπορτάζ με οπτικοακουστική τεκμηρίωση.
— George Pamboridis (@GPamboridis) January 15, 2020
*Το κείμενο έχει τύχει νέας ενημέρωσης στις 15 Ιανουαρίου 11.30
