Kathimerini.com.cy
Του Μιχάλη Βρυωνίδη
Ένα από τα βασικότερα ζητήματα που θα κρίνουν τις εκλογές είναι το εύρος της αποχής και ο βαθμός που θα επηρεάσει κάθε κόμμα ξεχωριστά. Η πρόθεση αποχής, με βάση το δημοσκοπικό εύρημα, κυμαίνεται στο 20%. Ωστόσο, όπως έχει κατ’ επανάληψη λεχθεί, ένα σημαντικό κομμάτι των πολιτών, που απαξιώνει γενικά την πολιτική ζωή, πιστό στις πεποιθήσεις του, αρνείται να συμμετέχει σε δημοσκοπήσεις. Με αυτό το δεδομένο υπόψη, εκτιμάται ότι η αποχή θα ξεπεράσει το 21,3% του 2011 και πιθανότατα να προσεγγίσει και ίσως ξεπεράσει το 30%.
Το δεύτερο κρίσιμο ζήτημα των εκλογών είναι ο απίστευτα μεγάλος όγκος μετακινήσεων του εκλογικού σώματος, προς νέες πολιτικές στέγες. Ο συνολικός αριθμός των ψηφοφόρων, που καταλήγουν σε νέους κομματικούς χώρους, ανέρχεται σήμερα στο εκπληκτικό 25%, ενώ σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, η αντίστοιχη μεταστέγαση ψηφοφόρων ήταν γύρω στο 15%. Η σημαντική μετακίνηση ψηφοφόρων δεν αφήνει ανεπηρέαστα τα δύο μεγάλα κόμματα, αφού 16% των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ επιλέγει σήμερα άλλα κόμματα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το ΑΚΕΛ είναι 17%. Πιο κερδισμένοι από τις μετακινήσεις είναι οι μικρότεροι κομματικοί σχηματισμοί και ιδιαίτερα η Αλληλεγγύη, η Συμμαχία Πολιτών και οι Οικολόγοι. Το ερώτημα που δεν μπορεί να απαντήσει η δημοσκόπηση είναι η ικανότητα αντίδρασης των κομματικών μηχανισμών των δύο μεγάλων κομμάτων, τις τελευταίες δέκα μέρες. Το σίγουρο είναι ότι την τελευταία κρίσιμη εβδομάδα, τα εκλογικά επιτελεία του ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, θα κινητοποιήσουν τους μηχανισμούς τους, με στόχο τον επαναπατρισμό, τουλάχιστο μέρος των ψηφοφόρων. Αν θα τα καταφέρουν ή όχι, θα απαντηθεί στην κάλπη, όμως αυτό που καταγράφεται από τη δημοσκόπηση είναι η μέχρι σήμερα αστοχία τους στις συσπειρώσεις. Οι λόγοι πρέπει να αναζητηθούν στα όσα δυσάρεστα βίωσε η κοινωνία τα τελευταία χρόνια, με τις ασυνήθιστα επώδυνες οικονομικές συνθήκες και την εξαθλίωση του βιοτικού επίπεδου, καθώς και την αδυναμία των κομμάτων να προτείνουν ουσιαστικές λύσεις.
Η αθέατη διάσταση των εκλογών
Το αποτέλεσμα των εκλογών κρίνουν οι ηλικίες άνω των πενήντα ετών, μεταξύ των οποίων το ποσοστό αποχής είναι μόλις 11%, σε σύγκριση με 24% στις ηλικίες 18-34. Εάν οι νέοι υλοποιήσουν την πρόθεση αποχής, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι στα όρια του εύρους εκτίμησης της δημοσκόπησης, αφού οι μεγαλύτεροι σε ηλικία παραμένουν πιστοί σε σημαντικό βαθμό στις παραδοσιακές τους επιλογές. Εάν όμως, η συμμετοχή των νέων στις εκλογές αυξηθεί ουσιαστικά, τότε θα ανατραπούν όλες οι προβλέψεις. Από την ανάγνωση των αποτελεσμάτων της δημοσκόπησης κατά ηλικιακή ομάδα, προκύπτει ότι ένας σημαντικός αριθμός νέων απορρίπτει τον δικομματισμό και στρέφεται προς τα μικρότερα κόμματα.
Μία άλλη αθέατη πλευρά των εκλογών, είναι οι τάσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των ανέργων, που πλήρωσαν το βάρος και τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Η πρώτη επιλογή των ανέργων, είναι προς το παρόν η αποχή, σε ποσοστό 26%, πολύ μεγαλύτερο από τον γενικό μέσο όρο. Η αναλογία των ανέργων που επιλέγει τα δύο μεγάλα κόμματα, αλλά και το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, είναι σημαντικά πιο κάτω από τον μέσο όρο της εκλογικής επιρροής των παραδοσιακών κομμάτων. Αντίθετα, οι άνεργοι φαίνεται ότι επιλέγουν σε μεγαλύτερο βαθμό από τον μέσο όρο, τη Συμμαχία Πολιτών, το Κίνημα Αλληλεγγύης και το ΕΛΑΜ. Παρατηρείται, δηλαδή, μία τάση τιμωρίας των παραδοσιακών κομμάτων, που προφανώς θεωρούν υπεύθυνα για την οικονομική κρίση, και μία στροφή προς κόμματα που δεν είχαν κοινοβουλευτική δράση την τελευταία πενταετία.
Εκλογική επιρροή
Η εκλογική επιρροή του ΔΗΣΥ κυμαίνεται στο 24,3%, αυξημένη κατά 1,4 μονάδες σε σύγκριση με τη δημοσκόπηση του Απριλίου. Η συσπείρωση ανέβηκε στο 70%, που για τα δεδομένα του κόμματος και της χρονικής περιόδου, μόλις δέκα μέρες πριν τις εκλογές, είναι απογοητευτική. Κυρίαρχο ρόλο για τη χαμηλή συσπείρωση, διαδραματίζουν οι συνολικές μετακινήσεις προς άλλα κόμματα και δευτερευόντως οι αναποφάσιστοι και η αποχή. Συγκεκριμένα, 16% των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ μετακινούνται προς άλλους κομματικούς χώρους, 8% είναι αναποφάσιστοι και 6% επιλέγουν την αποχή. Το στοίχημα για την ηγεσία του ΔΗΣΥ δεν μπορεί να επικεντρώνεται πλέον μόνο στους αναποφάσιστους, αλλά κυρίως στη μείωση των διαρροών σε άλλα κόμματα.
Το ευτύχημα για τον ΔΗΣΥ είναι ότι, παρόλο που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα εκροών, εντούτοις κερδίζει σημαντικό αριθμό εισροών από άλλα κόμματα, με αποτέλεσμα να αντισταθμίζονται οι απώλειες. Στο σύνολο του εκλογικού σώματος, ο ΔΗΣΥ χάνει περίπου 4,5% των ψηφοφόρων, ενώ κερδίζει 3,8%. Οι σημαντικότερες εισροές προς τον ΔΗΣΥ προέρχονται από το ΔΗΚΟ, τους ανέντακτους πολίτες και το ΕΥΡΩΚΟ. Οι μεγαλύτερες απώλειες είναι προς την Αλληλεγγύη, τους Οικολόγους και το ΔΗΚΟ.
Το ΑΚΕΛ καταγράφει τη μεγαλύτερη αναλογικά αύξηση. Στη δημοσκόπηση του Απριλίου, η εκλογική επιρροή του ΑΚΕΛ ήταν μόλις 15,8%, ενώ σήμερα αυξήθηκε κατά 4,4 μονάδες, φθάνοντας στο 19,7%. Με αυτά τα δεδομένα, το ΑΚΕΛ μειώνει τη διαφορά από τον ΔΗΣΥ, από 7,1 μονάδες σε 4,6. Η αύξηση του ποσοστού του ΑΚΕΛ οφείλεται στη βελτίωση της συσπείρωσης, που ανέβηκε στο 71% σε σύγκριση με 62% τον Απρίλιο. Παρόλο που βελτιώθηκε σημαντικά η συσπείρωση, εξακολουθεί να μην είναι αντάξια της ιστορίας του κόμματος της Αριστεράς.
Το ΑΚΕΛ καταγράφει τα ίδια περίπου προβλήματα, όπως και ο ΔΗΣΥ, δηλαδή χαμηλή συσπείρωση και μεγάλο ποσοστό μετακινήσεων προς άλλα κόμματα της τάξης του 17% της εκλογικής του δύναμης. Το ατύχημα για το ΑΚΕΛ, σε σύγκριση με τον ΔΗΣΥ, είναι ο μικρός όγκος εισροών, που δεν μπορούν να καλύψουν το μέγεθος των εκροών. Το ΑΚΕΛ χάνει 4,3% περίπου στο σύνολο του εκλογικού σώματος, ενώ κερδίζει από άλλα κόμματα μόλις 1,9%. Οι σημαντικότερες μετακινήσεις υπέρ του ΑΚΕΛ είναι από την ΕΔΕΚ και τους πολίτες που δεν συμμετείχαν στις εκλογές του 2011.
Από τις απώλειες του ΑΚΕΛ επωφελούνται περισσότερο οι Οικολόγοι, η Συμμαχία Πολιτών και το ΔΗΚΟ. Το περιθώριο άντλησης ψήφων από τους αναποφάσιστους είναι περιορισμένο, αφού μόνο 6,2% των ψηφοφόρων του κόμματος παραμένουν σε αυτή την ομάδα, ενώ η αποχή κυμαίνεται στα ίδια περίπου επίπεδα (5,5%). Συνεπώς, και το ΑΚΕΛ θα εντείνει τις προσπάθειές του την τελευταία εβδομάδα για να επαναφέρει τους ψηφοφόρους που επιλέγουν άλλα κόμματα.
Το ΔΗΚΟ αυξάνει την εκλογική του επιρροή σε 10,6%, σε σύγκριση με 9,3% τον Απρίλιο. Η συσπείρωση αυξήθηκε σχεδόν δέκα μονάδες, από 52% σε 61%, ενώ η πρόθεση αποχής κυμαίνεται στο 6% και οι αναποφάσιστοι στο 9%. Ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 24% της δύναμης του κόμματος μετακινείται προς άλλα κόμματα, με κύριους αποδέκτες τον ΔΗΣΥ, τη Συμμαχία Πολιτών και την Αλληλεγγύη. Η ενθαρρυντική εξέλιξη για την ηγεσία του κόμματος είναι ο σημαντικός αριθμός εισροών, που κυμαίνεται στο 2,6% του εκλογικού σώματος, σε σύγκριση με 3,1% των συνολικών απωλειών. Το ΔΗΚΟ κερδίζει σημαντικά ποσοστά από το ΑΚΕΛ, τον ΔΗΣΥ και την ΕΔΕΚ.
Για την τέταρτη θέση, παρατηρείται ένας πρωτοφανής συνωστισμός κομμάτων, με περίπου ισοδύναμα ποσοστά, που καθιστούν απίθανη την όποια πρόβλεψη. Το Κίνημα Αλληλεγγύης είναι οριακά μπροστά με 4,5%, η ΕΔΕΚ και η Συμμαχία ισοβαθμούν με 4,4%, ενώ λίγο πιο κάτω βρίσκεται το Κίνημα Οικολόγων με 3,9%. Από τα τέσσερα κόμματα, ασφαλώς πιο ζημιωμένη είναι η ΕΔΕΚ, καταγράφοντας σημαντικές απώλειες σε σύγκριση με το 2011. Η συσπείρωση της ΕΔΕΚ, σε σχέση με τον Απρίλιο, αυξήθηκε στο 54% από 41%, ανεβάζοντας το ποσοστό της ΕΔΕΚ στο 4,4% από 4% στην προηγούμενη δημοσκόπηση. Ωστόσο, το πρόβλημα της ΕΔΕΚ δεν περιορίζεται στο μέγεθος της συσπείρωσης και το ύψος των εκροών, αλλά στην αδυναμία της να προσελκύσει ψηφοφόρους από άλλους χώρους. Προφανώς, τα δύο κόμματα της Αριστεράς, το ΑΚΕΛ και η ΕΔΕΚ, δεν κατόρθωσαν να προσεγγίσουν νέο ακροατήριο, αλλά ούτε κατάφεραν να διατηρήσουν τους παραδοσιακούς τους ψηφοφόρους.
Το Κίνημα Αλληλεγγύης αύξησε ουσιαστικά το ποσοστό του σε 4,5%, σε σύγκριση με 2,5% τον Απρίλιο. Το Κίνημα έχει πολυσυλλεκτική δράση, με βασική δεξαμενή άντλησης ψήφων τον ΔΗΣΥ. Για τη Συμμαχία Πολιτών, καταγράφεται μείωση του ποσοστού, από 4,8% σε 4,4%. Η Συμμαχία εισπράττει μεγαλύτερες εισροές από το ΑΚΕΛ και το ΕΥΡΩΚΟ, ενώ έχουν μειωθεί οι εισροές από την ΕΔΕΚ και το ΔΗΚΟ. Το ποσοστό του Κινήματος Οικολόγων αυξήθηκε σε 3,9%, με σημαντικές εισροές από το ΑΚΕΛ.
Εκτίμηση ψήφου
Η εκτίμηση ψήφου γίνεται με βάση τα αποτελέσματα της διευκρινισμένης ψήφου, δηλαδή αφαιρώντας από την πρόθεση ψήφου, όσους δήλωσαν ότι θα απέχουν από τις εκλογές και με κατανομή των αναποφάσιστων, με βάση ερώτηση στη δημοσκόπηση, ως προς τις δύο πιθανότερες επιλογές τους. Ασφαλώς, η εκτίμηση δεν αποτελεί πρόγνωση του τελικού αποτελέσματος, αλλά αφορά στις τάσεις του εκλογικού σώματος, όπως καταγράφονται τη συγκεκριμένη περίοδο διεξαγωγής της δημοσκόπησης. Με βάση την εκτίμηση, το ποσοστό του ΔΗΣΥ κινείται στο διάστημα 30,8%-34,8%, του ΑΚΕΛ μεταξύ 26,2% και 30,2% και του ΔΗΚΟ μεταξύ 11,4%-14,4%. Για την ΕΔΕΚ, τη Συμμαχία και την Αλληλεγγύη, λόγω των οριακών διαφορών στην εκλογική επιρροή, το διάστημα εκτίμησης είναι ακριβώς το ίδιο, μεταξύ 4,3% και 6,3%. Το εύρος εκτίμησης για τους Οικολόγους είναι 3,5% με 5,5%, με περισσότερες πιθανότητες υπέρ της εισόδου στη Βουλή, ενώ για το ΕΛΑΜ η εκτίμηση κυμαίνεται στο 2,2%-4,2%, με περισσότερες πιθανότητες να μείνει εκτός Βουλής.
Ο Μιχάλης Βρυωνίδης είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Symmetron Market Reasearch.
