Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η αποφυγή ξεκάθαρης αναφοράς για τη βάση της διαπραγματευτικής προσπάθειας στην έκθεση των καλών υπηρεσιών του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες η οποία δόθηκε την περασμένη Παρασκευή άτυπα στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, σε συνδυασμό με την αναφορά περί «ε/κ διοίκησης» προκάλεσε ανησυχίες στη Λευκωσία, με διπλωματικούς κύκλους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό να κάνουν προσπάθειες αλλαγής της με σαφή καταγραφή διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας αλλά και απάλειψη της αναφοράς για ε/κ διοίκηση. Ήδη έχουν γίνει διπλωματικές επαφές με μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ούτως ώστε στο ψήφισμα να υπάρχει σαφής αναφορά στο πλαίσιο διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στη συνάντηση που είχε με την ειδική απεσταλμένη του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Τζέην Χολ Λουτ, ξεκαθάρισε πως είναι έτοιμος για την άτυπη πενταμερή και πως είναι πλήρως προσηλωμένος στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού στο πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ήδη οι πρώτες ενδείξεις θέλουν την άτυπη διάσκεψη να γίνεται στη Νέα Υόρκη. Θα γινόταν όπως λένε διπλωματικοί κύκλοι στο Λονδίνο, όμως τα Ηνωμένα Έθνη επικαλούνται την πανδημία και το πιο πιθανόν είναι να γίνει στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών. Κίνηση που για κάποιους στέλνει το μήνυμα πως με τον Αντόνιο Γκουτέρες στην έδρα του, αναμένεται να υπάρξει ιδιαίτερη πίεση. Το σενάριο που θεωρείται πιθανό από τη Λευκωσία είναι να υπάρξει ξεχωριστή συνάντηση Γκουτέρες με τους δύο ηγέτες και στη συνέχεια κοινή. Κίνηση που μπορεί να οδηγήσει όπως λένε σε πολλές εξελίξεις. Σε αυτό το πλαίσιο των τελευταίων διαβουλεύσεων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς στο Εθνικό Συμβούλιο.
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο σε μία άτυπη διάσκεψη θα τεθεί από τουρκικής πλευράς το θέμα λύσης δύο κρατών. Στο πλαίσιο αυτό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε αποστείλει όπως είχε αποκαλύψει την Κυριακή η «Κ» σε επιστολή του προς τον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες τρία μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης:
1. Να ανοίξει η Αμμόχωστος για τους νόμιμους κατοίκους υπό τα Ηνωμένα Έθνη με αντάλλαγμα τη συζήτηση για τη λειτουργία του αεροδρομίου της Τύμπου.
2. Λειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου με αντάλλαγμα την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας από πλευράς της Τουρκίας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και τουρκικού εναέριου χώρου και θα μπορούν να γίνουν βήματα εξομάλυνσης σχέσεων και σταδιακής αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτος μέλος από την Τουρκία.
3. Πρόταση για δημιουργία escrow account για τους υδρογονάνθρακες. H δημιουργία λογαριασμού στον οποίο θα κατατίθενται τα έσοδα από την πώληση φυσικού αερίου, που θα αναλογούν στους Τουρκοκύπριους είχε κατατεθεί στο παρελθόν από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη προς τον Τ/κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και είχε ως στόχο να διασφαλίσει μέσω του λογαριασμού, η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα μπορέσει να αποκομίσει άμεσα το μερίδιό της στα κέρδη -βάσει ποσοστιαίας αναλογίας του πληθυσμού- μόλις αρχίσουν να εισρέουν χρήματα στο ταμείο υδρογονανθράκων από τους υδρογονάνθρακες.
Η διαφορά και οι λόγοι
Είναι η πρώτη φορά που συζητείται το αεροδρόμιο της Τύμπου (είχε συζητήσει ο Γλαύκος Κληρίδης το 1993 το άνοιγμα του αεροδρομίου Λευκωσίας) όπως επίσης η επικέντρωση στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Το ζήτημα των ΜΟΕ, όπως είχε σημειώνει η «Κ» την περασμένη Κυριακή, είχε συζητηθεί εντόνως, από μία σειρά πρωτοκλασάτων παλιών και νέων συναγερμικών στελεχών ως μία προσπάθεια να προχωρήσουν τα πράγματα και να μην οδηγηθούμε σε ναυάγιο. Είναι ένας τρόπος η επιστολή, όπως εκτιμούν πολιτικοί κύκλοι να κάνει σαφές και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό η Λευκωσία πως γίνονται σοβαρές προσπάθειες να κερδηθεί η Αμμόχωστος, ακόμη και με γενναιόδωρες προτάσεις, όπως είναι αυτή του ανοίγματος του αεροδρομίου της Τύμπου.
Προσβλέπουν στις Βρυξέλλες
Ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ έχει ξεκαθαρίσει πάντως πως δεν πρόκειται να δεχτεί συζήτηση ΜΟΕ. Όπως εκτιμάται, η τουρκική πλευρά νιώθει πως είναι πολύ κοντά στην επιδιωκόμενή της λύση και μία συζήτηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα τους απομακρύνει από αυτό. Όσο όμως κι αν στα Κατεχόμενα και στην Άγκυρα γίνεται λόγος για δύο κράτη, στη Λευκωσία, θεωρούν εν πολλοίς μπλόφα τα δύο κράτη και πως ο κύριος στόχος της Άγκυρας είναι η συνομοσπονδία. Προσβλέπουν στις έντονες πιέσεις που θα ασκήσουν προς αυτή την κατεύθυνση οι Βρυξέλλες.
Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, το Βερολίνο διαμήνυσε στον Ερντογάν ότι δεν είναι διατεθειμένο να «φορτωθεί» η Ε.Ε. όλα τα προβλήματα των όσων θα προκληθούν κατ΄ επέκταση από τη λύση δύο κρατών. Είναι άλλωστε γεγονός ότι η Ε.Ε. δεν επιθυμεί τη δημιουργία νέων κρατιδίων και το έδειξε και σε άλλες περιπτώσεις όπως για παράδειγμα με την Καταλονία. Καθόλου τυχαίο όπως λέγεται πως το ένα κεφάλαιο από τα πέντε που ετοιμάζει ο Ζοζέπ Μπορέλ και αφορούν την Τουρκία, είναι η εμπλοκή της χώρας στις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό. Όπως λέγεται, υπάρχουν Ευρωπαίοι τεχνοκράτες οι οποίοι έχουν συχνές επαφές με την τ/κ κοινότητα που έχουν διαμηνύσει πως ένα σενάριο λύσης δύο κρατών δεν θα τύχει στήριξης από την Ε.Ε. Στο ίδιο πλαίσιο αναφέρεται πως η Ε.Ε. έχει στείλει το μήνυμα στην τ/κ πλευρά ότι θέλει να είναι παρούσα στην άτυπη πενταμερή. Το θέμα της εμπλοκής της Τουρκίας στις διαπραγματεύσεις, αναμένεται να συζητηθεί κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και της Προέδρου της Κομισιόν Φον ντερ Λάινεν με τον Τούρκο Πρόεδρο στο τέλος του Γεννάρη. Αυτό που σημειώνεται πάντως από πλευράς διπλωματικών κύκλων είναι πως ο Ερντογάν, φέρεται να αλλάζει τη στάση του, μετά και την αλλαγή στην αμερικανική διοίκηση αλλά και το ότι η συμμαχία με το Κατάρ δεν πρόκειται να αντέξει.
Έντυπη Έκδοση
