ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Βρυξέλλες: Το παρασκήνιο και οι διάλογοι για το Βαρώσι

Γερμανικό «όχι» σε μέτρα κατά της Τουρκίας – Το «έγγραφο επιλογών» αδειάζει τη Λευκωσία για τους υδρογονάνθρακες

Του Παύλου Ξανθούλη

Του Παύλου Ξανθούλη

Στο δάπεδο τοποθέτησε η Γερμανία τον πήχη επιβολής ενδεχόμενων κυρώσεων κατά της Τουρκίας, η οποία μετά τις πειρατικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ φαίνεται να ξεγλιστράει πλέον και στο ζήτημα των Βαρωσίων, εξασφαλίζοντας πρωτοφανή ανοχή των εταίρων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., αναφορικά με το πιλοτικό άνοιγμα του 3,5% της περίκλειστης πόλης.

Αυτά που έγιναν τα τελευταία εικοσιτετράωρα, παραπέμπουν σε μια εξαιρετικά δύσκολη συζήτηση για τη Λευκωσία, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, για δύο λόγους:

(1) Αφενός, γιατί το «έγγραφο επιλογών» για ενδεχόμενα μέτρα είναι προκλητικά ανεπαρκές στην υφιστάμενή του μορφή. Όχι μόνο δεν τραβάει το αφτί της Τουρκίας και δεν περιλαμβάνει κανένα ουσιαστικό μέτρο εις βάρος του καθεστώτος Ερντογάν, αλλά αντίθετα βάζει δύσκολα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Τόσο στο Κυπριακό όσο και στο ζήτημα των υδρογονανθράκων, όπου θέτει θέμα ΜΟΕ, παραπέμποντας σε προτάσεις του παρελθόντος, αναφορικά με τη διαχείριση των φυσικών πόρων της Κύπρου, αδειάζοντας τη Λευκωσία και κλείνοντας το μάτι στην Άγκυρα. Αν μάλιστα αναλογιστούμε ότι στη συγγραφή του «εγγράφου επιλογών», η Ε.Ε. ζήτησε τη συμβολή του ΟΗΕ, τότε καθίσταται ακόμη πιο προφανές ότι η όλη προσπάθεια στοχεύει στη δημιουργία ενός μείγματος, με επικίνδυνες προεκτάσεις στο Κυπριακό.

(2) Αφετέρου, γιατί ακόμη και αυτό το ανεπαρκές, αρνητικό «έγγραφο επιλογών» (το οποίο η Λευκωσία επιδιώκει να τροποποιηθεί), δεν έγινε αποδεκτό στην «πρώτη ανάγνωση» των εταίρων της Κύπρου, καθώς αυτό που επικράτησε ήταν η απόρριψη κάθε σκέψης για επιβολή έστω και ημίμετρων κατά της Τουρκίας.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», σε επίπεδο συμμαχιών, η Γερμανία οργάνωσε ένα ισχυρό λόμπι κρατών, μπαίνοντας μάλιστα μπροστά και προκαταλαμβάνοντας τη σημερινή συνεδρία των Υπουργών Εξωτερικών. Οι ίδιες πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι ο εκπρόσωπος της Γερμανίας ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το μέγιστο που θα μπορούσαν να πράξουν οι υπουργοί στο επικείμενο ΣΕΥ (σ.σ. Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων) είναι να σημειώσουν το “έγγραφο επιλογών”, αλλά δεν μπορούν να λάβουν αποφάσεις». Με άλλα λόγια, οι υπουργοί Εξωτερικών μπορούν να πουν ό,τι θέλουν, περιλαμβανομένης και της κλασικής έκφρασης αλληλεγγύης προς την Κύπρο. Αλλά, όχι και να αποφασίσουν μέτρα κατά της Τουρκίας, όπως επεσήμανε η Γερμανία, η οποία μάλιστα δεν δίστασε να εκφράσει «σοβαρές επιφυλάξεις» επί των μέτρων που προτείνονται στο πλαίσιο του «εγγράφου επιλογών» κατά της Άγκυρας, παρά το γεγονός ότι είναι προκλητικά ανεπαρκή. Ο εκπρόσωπος της Γερμανίας αντιπρότεινε μάλιστα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, φωτογραφίζοντας θέμα διαχείρισης των υδρογονανθράκων (όπως επιχειρεί και το «έγγραφο επιλογών»). Υπέδειξε μάλιστα ότι «δεν είναι προς όφελός μας να προκαλέσουμε ζημιά στην κοινωνία των «Τούρκων πολιτών», καθιστώντας για ακόμη μια φορά σαφές ότι το Βερολίνο και υπό τη νέα κυβέρνηση, στη μετά Μέρκελ εποχή, αντιτίθεται στην επιβολή ακόμη και «συμβολικών μέτρων» κατά της Τουρκίας.

Άλλωστε, το «έγγραφο επιλογών» που ετοίμασαν από κοινού η ΕΥΕΔ και η Κομισιόν και το οποίο μπήκε στο τραπέζι της COREPER την περασμένη Τετάρτη, προτείνει κατ’ ευφημισμόν κάποια «μέτρα» κατά της Τουρκίας, βάζοντας κυριολεκτικά δύσκολα για τη Λευκωσία. Ας δούμε τα βασικά του σημεία.

Ενδεχόμενα μέτρα:

- Έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να περιορίσει περαιτέρω την ήδη περιορισμένη δανειοδότηση που παρέχεται προς την Τουρκία. Κάτι που πρακτικά δεν δημιουργεί κανένα ουσιαστικό μοχλό πίεσης προς την Άγκυρα, καθώς ήδη η ΕΤΕπ έχει ήδη κλειστή τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης προς την Τουρκία.

- Περιορισμός των ήδη περιορισμένων κονδυλίων που παρέχονται προς την Τουρκία για προενταξιακά προγράμματα. Και σε αυτό το επίπεδο, ισχύουν όσα και πιο πάνω, καθώς ήδη τα προενταξιακά προγράμματα που στηρίζονται από την Ε.Ε. στην Τουρκία, είναι ελάχιστα και συνεπώς το κόστος για τον Ερντογάν είναι αναλογικά ανεπαίσθητο.

- Εγκαθίδρυση ενός νομικού πλαισίου κυρώσεων, το οποίο ωστόσο θα αφορά φυσικά και νομικά πρόσωπα, όπως ακριβώς στην περίπτωση της ΑΟΖ, όπου τοποθετήθηκαν στη λίστα κυρώσεων τρία μόνο φυσικά πρόσωπα. Δηλαδή, το νομικό πλαίσιο, εάν και εφόσον εγκριθεί, θα αφορά φυσικά και νομικά πρόσωπα που συμμετέχουν στο «πιλοτικό άνοιγμα» τμήματος της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου και όχι την ίδια την Τουρκία και τους ηγέτες της που έχουν δρομολογήσει τις ενέργειες αυτές.

Τα πιο πάνω ανεπαρκέστατα «ενδεχόμενα μέτρα» συνοδεύονται μάλιστα και από τρία στοιχεία, τα οποία καθιστούν το «έγγραφο επιλογών» εξαιρετικά αρνητικό και επικίνδυνο για τη Λευκωσία:

Όπως επισημάναμε και πιο πάνω, το «έγγραφο επιλογών» θέτει θέμα Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο ζήτημα των υδρογονανθράκων, αδειάζοντας ουσιαστικά τη Λευκωσία και κάνοντας συνάμα πλάτες στις επιδιώξεις της Άγκυρας και του ψευδοκράτους. Αναφέρει ότι πρέπει να εκτονωθούν οι εντάσεις αναφορικά με τις έρευνες για υδρογονάνθρακες, ενώ φροντίζει να υπενθυμίσει την ύπαρξη προτάσεων για σχετικά ΜΟΕ στο παρελθόν, μεταξύ άλλων σε σχέση με τη διαχείριση των φυσικών πόρων.

Παραπέμπει στην «Πράσινη Συμφωνία» και στην ευθυγράμμιση με τους περιβαλλοντικούς στόχους της Ε.Ε., δημιουργώντας την εντύπωση ότι παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Κύπρου και φωτογραφίζοντας αναστροφή των προθέσεων εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων που έχουν εντοπιστεί. Αναφέρεται στην ενεργειακή μετάβαση, επισημαίνοντας ότι παρέχει ευκαιρίες οι οποίες μπορούν να μειώσουν τις εντάσεις, ευθυγραμμίζοντας παράλληλα την κατάσταση με τους περιβαλλοντικούς στόχους της Ε.Ε. μέσω της Πράσινης Συμφωνίας.

Δημιουργεί την εντύπωση ότι το ζήτημα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την επίλυση του Κυπριακού, θέση που ως γνωστόν προβάλλουν η Άγκυρα και το ψευδοκράτος.

Αυτές είναι οι βασικές παράμετροι του «εγγράφου επιλογών» (τρίτο κατά σειράν προσχέδιο), όπως έχει υποβληθεί στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων COREPER, όπου τοποθετήθηκαν μόνο η Κύπρος και η Ελλάδα, προβάλλοντας τις θέσεις τους. Η Λευκωσία ζήτησε μάλιστα όπως απαλειφθεί η επίμαχη παράγραφος 13, στην οποία περιλαμβάνονται και οι αναφορές για τους υδρογονάνθρακες και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Σημειώνεται ότι παρά τη σιγή ιχθύος που επέλεξαν να τηρήσουν οι εταίροι μας στην COREPER, νωρίτερα, σε συνεδρία της Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας, αρκετά κράτη-μέλη κατέθεσαν τη διαφωνία τους με την επιβολή οποιουδήποτε μέτρου κατά της Τουρκίας (βλέπε πιο κάτω). Ακόμη και μέτρων συμβολικού χαρακτήρα, όπως αυτά που περιλαμβάνονται στο «έγγραφο επιλογών». 

«Χορωδία» στήριξης της Άγκυρας

Στη συζήτηση που έγινε στην Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας (ΕΠΑ), η Γερμανία έκλεψε κυριολεκτικά την παράσταση, οριοθετώντας όπως προαναφέραμε, τη σημερινή συνεδρία του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Γερμανίας, οι υπουργοί Εξωτερικών μπορούν να συζητήσουν το «έγγραφο επιλογών», να λάβουν σημείωση των αναφορών του, αλλά όχι να αποφασίσουν την επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», κανένα από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη που επέλεξαν να πάρουν τον λόγο δεν τοποθετήθηκαν υπέρ της επιβολής κυρώσεων κατά της Τουρκίας, αν και όλα εξέφρασαν αλληλεγγύη προς την Κύπρο. Ειδικότερα:

Ιταλία: Ζήτησε εκτίμηση επιπτώσεων (impact assessment), ενδεχόμενης υιοθέτησης των μέτρων, σημειώνοντας ότι «προτεραιότητα» πρέπει να είναι ο διάλογος με την Τουρκία, η οποία σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Ρώμης, έχει δώσει θετικά μηνύματα προς αυτή την κατεύθυνση. Η Ιταλία συμφώνησε μάλιστα με τη Γερμανία για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στην Κύπρο, ενώ αναφορικά με την επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας, υποστήριξε ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη του ζητήματος, κάτι που στην ευρωπαϊκή διπλωματία, μεταφράζεται σε παραπομπή των ενδεχόμενων μέτρων, στις ελληνικές καλένδες.

Ρουμανία: Συμφώνησε τόσο με τη Γερμανία, όσο και με την Ιταλία. Υποστήριξε δε ότι τα μέτρα που προτείνονται σε βάρος της Τουρκίας, στο πλαίσιο του «εγγράφου επιλογών», θα περιπλέξουν τη σχέση Ε.Ε.-Άγκυρας, σημειώνοντας μάλιστα χαρακτηριστικά ότι το μέτρο για αποκοπή περαιτέρω κονδυλίων από προενταξιακά προγράμματα, θα ήταν ζημιογόνο όχι μόνο για την Τουρκία αλλά και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Γαλλία: Υποστήριξε ότι το θέμα είναι σοβαρό, καθώς όπως είπε εκπρόσωπός της, αφορά παραβίαση ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εκπρόσωπος της Γαλλίας παρέπεμψε στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε αργότερα, στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, COREPER, στην οποία ωστόσο, το Παρίσι δεν άρθρωσε λέξη!

Σλοβενία: Η μόνη χώρα που επεσήμανε την ανάγκη να στηριχθεί ένας εκ των εταίρων (σ.σ. Κυπριακή Δημοκρατία), χωρίς ωστόσο να αναφέρει τον τρόπο και τα μέτρα, τα οποία θα μπορούσαν να επιβληθούν προς την Τουρκία.

Αυστρία: Εξέφρασε πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο, χωρίς όμως να τοποθετείται επί της ουσίας. Είπε ότι θα εξετάσει το έγγραφο επιλογών και ότι επρόκειτο να επανέλθει, κάτι πάντως που δεν έπραξε κατά τη μετέπειτα συζήτησή του στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων,COREPER, όπως ακριβώς και η Γαλλία.

Κύπρος: Ο Πρέσβης ΕΠΑ της Κύπρου, Σταύρος Χατζηγιάννης, υπογράμμισε ότι το «έγγραφο επιλογών» απέχει από τον στόχο που τέθηκε για αναστροφή των έκνομων ενεργειών της Τουρκίας, ζητώντας την ενίσχυσή του και παραπέμποντας στο πάγωμα της θετικής ατζέντας. Επεσήμανε ότι οι αναφορές σε ΜΟΕ στο θέμα των υδρογονανθράκων ή/και της Πράσινης Συμφωνίας δεν σχετίζονται με το Βαρώσι, σημειώνοντας ότι δημιουργούν την εντύπωση εμπλοκής της ΕΥΕΔ στα εσωτερικά ενός κράτους-μέλους.

Μόνο με πάγωμα θετικής ατζέντας

Το πάγωμα της θετικής ατζέντας της Τουρκίας αποτελεί τον μοναδικό ουσιαστικό μοχλό πίεσης που διαθέτει η Ε.Ε. έναντι του καθεστώτος Ερντογάν, εάν και εφόσον ενδιαφέρεται πραγματικά να υποχρεώσει την Άγκυρα να αναστρέψει τις εξαγγελθείσες ενέργειές της, στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Κυρίως γιατί περιλαμβάνει τη δρομολόγηση της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, η οποία εκτιμάται ότι θα εκτινάξει τον ευρωτουρκικό όγκο εμπορικών συναλλαγών από 140 δισεκατομμύρια σε 320 δισεκατομμύρια ευρώ, ετησίως, δίνοντας τεράστιες ανάσες στην τουρκική οικονομία. Σημειώνεται ότι η Λευκωσία, διά του ΥΠΕΞ Νίκου Χριστοδουλίδη, έχει θέσει το ζήτημα αυτό στους εταίρους της στην Ε.Ε., οι οποίοι όμως εμφανίζονται αρνητικοί να εγκρίνουν το πάγωμα της θετικής ατζέντας. Επίσης, αρνητικοί εμφανίζονται ο Ύπατος Εκπρόσωπος Γιοσέπ Μπορέλ και οι στενοί του συνεργάτες, οι οποίοι επεχείρησαν να χρυσώσουν το χάπι της Λευκωσίας, τοποθετώντας στο «έγγραφο επιλογών» ημίμετρα, συμβολικού κατά βάση χαρακτήρα, που δεν είναι σε θέση να προκαλέσουν κανένα ουσιαστικό κόστος στην Άγκυρα, προκειμένου να την πειθαναγκάσουν να υπαναχωρήσει από τους σχεδιασμούς της, στο Βαρώσι.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Παύλου Ξανθούλη

Διπλωματία: Τελευταία Ενημέρωση

Με τα ελληνοτουρκικά σε σταθερή τροχιά μέχρι τον Νοέμβριο, η πρόκληση για την Αθήνα είναι η νέα πολιτική του Βερολίνου
Του Βασίλη Νέδου
 |  ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
X