ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η Γερμανία είναι τάνκερ, δεν στρίβει πάντα γρήγορα

«Αν με ρωτούσατε ποια είναι η γαλλική προτεραιότητα σήμερα, ο Λίβανος, το Σαχέλ, η Λιβύη, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα δυσκολευόμουν πολύ να σας απαντήσω»

Του Βασίλη Νέδου

«Ενα τρένο μπορεί να κρύψει ένα άλλο τρένο» («Un train peut cacher un autre»), ήταν η πρώτη δημοφιλής γαλλική φράση που χρησιμοποίησε ο Φρανσουά Εζμπούρ στη συζήτησή μας, για να περιγράψει την περιπλοκότητα της γεωπολιτικής κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η φράση αυτή χρησιμοποιείται για τις διαβάσεις των τρένων, ώστε να προειδοποιήσει όσους επιθυμούν να τις περάσουν ότι μπορεί να περνούν παραπάνω από μία αμαξοστοιχίες.

Ο κ. Εζμπούρ, σύμβουλος για θέματα Ευρώπης στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS) και επί σειράν ετών στέλεχος στη Διεύθυνση Πολιτικού Σχεδιασμού του Κε ντ’ Ορσέ, εκ των συγγραφέων της Λευκής Βίβλου της Γαλλίας για την εθνική αμυντική πολιτική υπό τους προέδρους Νικολά Σαρκοζί (2007-08) και Φρανσουά Ολάντ (2012-13), και εκ των υποστηρικτών του Εμανουέλ Μακρόν, εκτιμά ότι «το ελληνοτουρκικό “τρένο” βρίσκεται στο κέντρο της δράσης», επικαλύπτοντας τις υπόλοιπες εξελίξεις στην περιοχή.

«Αν με ρωτούσατε ποια είναι η γαλλική προτεραιότητα σήμερα, ο Λίβανος, το Σαχέλ, η Λιβύη, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα δυσκολευόμουν πολύ να σας απαντήσω», αναφέρει ο κ. Εζμπούρ στην «Κ».

Στην ερώτησή μας αν η ενέργεια αποτελεί κεντρικό στοιχείο στην κρίση της Ανατολικής Μεσογείου, απαντά «είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο γύρω από την Κύπρο», ωστόσο εκτιμά ότι η κινητοποίηση της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια «είναι πολιτική» και έχει απόλυτη σχέση με τον ρόλο που επιθυμεί να διαδραματίσει ως χώρα που εκπροσωπεί κατά κύριο λόγο το πολιτικό Ισλάμ. «Ακριβώς ίδια είναι η κατάσταση και στη Λιβύη, όπου από τη μια πλευρά υπάρχουν οι Μουσουλμάνοι Αδελφοί και οι Σαλαφιστές», αναφέρει.

Για τον Φρανσουά Εζμπούρ είναι ξεκάθαρο ότι αν η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν αποκτήσει ενοποιημένη φωνή έναντι της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, τότε δεν θα μπορέσει να προχωρήσει παρακάτω γενικότερα. «Προς το παρόν, η Ε.Ε. είναι διχασμένη. Αν η Ε.Ε. δεν μπορεί να συμφωνήσει στην προστασία των μελών της, τότε δεν θα κατορθώσει να συμφωνήσει σε τίποτε άλλο».

Στην ερώτηση αν θεωρεί ότι η Γερμανία μπορεί να προχωρήσει σε μια πιο ευρωπαϊκή στάση και να υιοθετήσει απόψεις πιο κοντά στην ανάγκη για υπεράσπιση της Ελλάδας και της Κύπρου έναντι της Τουρκίας, ο Εζμπούρ εμφανίζεται αισιόδοξος. «Είδατε τι συνέβη με το Ταμείο Ανάκαμψης. Αν σας έλεγα πριν από πέντε μήνες, στην αρχή της κρίσης της πανδημίας, ότι η Γερμανία θα ανάγκαζε τους Ολλανδούς, τους Σουηδούς και άλλους ότι η Ε.Ε. πρέπει να αντλήσει χρήματα από τις κεφαλαιαγορές εκ μέρους των κρατών-μελών, θα με λέγατε ονειροπόλο. Κι όμως, μέσα σε λίγους μήνες οι Γερμανοί άλλαξαν τη βασική θέση τους ριζικά. Δεν δέχθηκαν απλά τις γαλλικές απόψεις, αλλά τις υπερασπίστηκαν», λέει ενδεικτικά ο κ. Εζμπούρ, ο οποίος, μάλιστα απέδωσε αυτή την εξέλιξη στο γεγονός ότι ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν μίλησε «παραδόξως με τους πάντες», ώστε να πειστεί η γερμανική πλευρά ότι δεν επρόκειτο για μια γαλλική προσπάθεια ώστε «ο βορράς να πληρώσει για τον νότο». «Και όλα αυτά συνέβησαν γρήγορα», πρόσθεσε ο κ. Εζμπούρ.

«Στο θέμα της Ανατολικής Μεσογείου δεν αισθάνθηκα καθόλου χαρούμενος όταν είδα την πρώτη ανακοίνωση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών που αντιμετώπιζε την Ελλάδα σχεδόν με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπιζε την Τουρκία», συνέχισε ο κ. Εζμπούρ, ο οποίος και υπογράμμισε: «Η Ελλάδα δεν είναι πια η Ελλάδα της ευρωπαϊκής κρίσης. Η αίσθηση ότι η Ελλάδα είναι ένας εποικοδομητικός παίκτης και όχι μεγάλο οικονομικό πρόβλημα, δεν ήταν πάντα κατανοητό με την ίδια ταχύτητα σε όλες τις πρωτεύουσες. Νομίζω, ωστόσο, ότι στο Βερολίνο το καταλαβαίνουν πια αυτό».

«Δεν απελπίζομαι»

Επιστρέφοντας στο αρχικό, αισιόδοξο μήνυμά του, ο κ. Εζμπούρ επισημαίνει ότι δεν απελπίζεται. Θεωρεί ότι «υπάρχει δυνατότητα να κάνουμε τους Γερμανούς να μετακινηθούν από τη θέση τους που βλέπουν τους παίκτες αυτής της κρίσης σαν να ήταν όλοι τρίτα μέρη, αλλά να αντιληφθούν ότι όταν ένα μέλος της Ε.Ε. έχει πρόβλημα, αυτό είναι πρόβλημα για όλη την Ενωση». Για τον Εζμπούρ οι αντιδράσεις της ελληνικής σύνδεσης της Ανατολικής Μεσογείου με τη Λευκορωσία στις πρόσφατες συνεδριάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων δεν έγιναν δεκτές με «κραυγές οργής» από το Βερολίνο.

«Η Γερμανία είναι ένα σούπερ τάνκερ. Δεν στρίβει πάντα πολύ γρήγορα. Αλλά όταν η πραγματικότητα αλλάζει, το ΝΑΤΟ δεν είναι πια παίκτης, τότε πρέπει να δούμε την Ε.Ε. να μετατρέπεται σε ένα εντελώς διαφορετικό “γεωπολιτικό ζώον”», (σ.σ. προφανώς με την αριστοτελική έννοια), σημειώνει. Για τον έμπειρο Γάλλο ειδικό στην ερώτηση «ναι, αλλά τι γίνεται τώρα;», η απάντηση είναι απλή. «Οι Γερμανοί θα πρέπει να αποφασίσουν αν δρουν στη βάση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης ή όχι. Κατά τη διάρκεια του Brexit, οι Βρετανοί προσπάθησαν να ασκήσουν πίεση στην Ιρλανδία, αλλά το σύνολο της Ε.Ε. στάθηκε δίπλα της. Πρέπει να γίνει το ίδιο», διευκρινίζει.

Ο κ. Εζμπούρ επιμένει ιδιαίτερα στην ανάγκη η Ε.Ε. να αντικαταστήσει το ΝΑΤΟ ως ο κατεξοχήν πολυμερής οργανισμός επίλυσης των διαφορών στην περιοχή. Οπως λέει, η «τουρκική φιλοδοξία» είναι ο βασικός λόγος διαταραχής των ισορροπιών στην περιοχή και υπενθυμίζει το περιστατικό ανάμεσα σε γαλλική και τουρκική φρεγάτα στα ανοιχτά της Λιβύης. «Η γαλλική αντίδραση ήταν η κατάλληλη. Κατήγγειλε την παρενόχληση στο ΝΑΤΟ. Φυσιολογικά. Το ΝΑΤΟ αρνήθηκε στην πράξη να ασχοληθεί σοβαρά με την υπόθεση.

Το ΝΑΤΟ και στην περίπτωση του ελληνοτουρκικού συμπλέγματος, έχει αποσύρει τον εαυτό του ως παίκτη. Το φόρουμ του ΝΑΤΟ δεν είναι συνηθισμένο, όσο θα μπορούσε, να προσπαθεί και να μειώνει τις εντάσεις», λέει ο Εζμπούρ και προσθέτει ότι «οι Γάλλοι έχουν μάθει το μάθημά τους, ότι όταν χρειάζεσαι το ΝΑΤΟ, το ΝΑΤΟ δεν είναι εκεί». Αυτή η πραγματικότητα, συνεχίζει, εκ των πραγμάτων μεταφέρει την Ε.Ε. στο μέτωπο σε όρους πολυμέρειας. «Και το βασικό έργο της Ε.Ε., είναι να προσπαθήσει να υποστηρίξει τα μέλη της», κατά τον Φρανσουά Εζμπούρ.

Η Μεσόγειος και οι ΗΠΑ

Στο ζήτημα της Λευκορωσίας, ο Φρανσουά Εζμπούρ παρατηρεί ότι η Ελλάδα κινήθηκε «με ασυνήθιστο, αλλά όχι ακατάλληλο» τρόπο, εκτιμώντας πως όλη η υπόθεση της τουρκικής επιθετικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και η στάση της Ευρώπης «θα μπορούσαν να είναι ο καταλύτης της προόδου ή της κατάρρευσης του πυλώνα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Για τον αμερικανικό παράγοντα ο κ. Εζμπούρ είναι ιδιαιτέρως σκεπτικός για το μέγεθος της δέσμευσής του στην περιοχή, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών της 3ης Νοεμβρίου. «Αν επανεκλεγεί ο Τραμπ, τότε η έλλειψη αμερικανικής ηγεσίας θα επηρεάσει κι άλλο την κατάσταση της Ανατολικής Μεσογείου, και το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να μην είναι σημαντικός παίκτης στην κρίση. Αν αναδειχθεί το δίδυμο Τζο Μπάιντεν - Κάμαλα Χάρις, τότε ίσως δούμε την επιστροφή των Αμερικανών ως ενεργών παικτών στην Ανατολική Μεσόγειο». Ωστόσο, σημειώνει ότι ακόμα και με Μπάιντεν/Χάρις, «βασική θα παραμείνει η κινεζική προτεραιότητα». Η στάση των Μπάιντεν/Χάρις «θα είναι εποικοδομητική, αλλά με περιορισμένη δράση. Θα έκανε τη ζωή μας ευκολότερη. Κάτι που σημαίνει ότι, εκ των πραγμάτων, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να μάθουμε να εργαζόμαστε μαζί και όχι ξεχωριστά». Ο κ. Εζμπούρ βρίσκει ότι στην περιοχή της Μεσογείου η Ιταλία έχει σαφώς διαφορετική, πιο εποικοδομητική, στάση από το παρελθόν, κάτι το οποίο αποδίδει και στη γαλλική συνειδητοποίηση ότι δίχως ευθυγράμμιση με τη Ρώμη, την Αθήνα και τη Μαδρίτη, δύσκολα μπορούν να επιτευχθούν κοινοί στόχοι.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Βασίλη Νέδου

Διπλωματία: Τελευταία Ενημέρωση

Με τα ελληνοτουρκικά σε σταθερή τροχιά μέχρι τον Νοέμβριο, η πρόκληση για την Αθήνα είναι η νέα πολιτική του Βερολίνου
Του Βασίλη Νέδου
 |  ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
X