Του Γιάννη Ιωάννου
H μεγάλη, σε διπλωματικό παρασκήνιο, παραμονή της σημερινής Συνόδου του ΝΑΤΟ σημαδεύτηκε από την κορύφωση της διαπραγμάτευσης ΗΠΑ-Τουρκίας-ΝΑΤΟ-Σουηδίας προκειμένου να αρθεί το, μηνών, μπλόκο της Άγκυρας στην ένταξη της τελευταίας στη Συμμαχία.
Ο Ερντογάν, μετά από τα σινιάλα των τελευταίων ημερών που έδειχναν προς την κατεύθυνση άρσης του αδιεξόδου, κορύφωσε το διαπραγματευτικό του παίγνιο συνδέοντας το ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ όχι μόνο με τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και το κεφάλαιο των F-16 αλλά κορυφώνοντας σε μια σειρά πρακτικών «μεγάλου παζαριού» (bargain) που μεταξύ άλλων:
- Έχτισαν διαπραγματευτικό κεφάλαιο πάνω στο, εξ αρχής, ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ που η Τουρκία το ενέγραψε στην ατζέντα του ΝΑΤΟ, διαμορφώνοντας την ουσιαστικά (trendsetter)
- Συνέδεσαν το ζήτημα τόσο με τις ευρωτουρκικές (ενταξιακή πορεία Τουρκίας) όσο και με τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις με το ζητούμενο, εδώ, για την Άγκυρα την έναρξη ενός νέου αφετηριακού σημείου προσδιορισμού των εν λόγω σχέσεων -με συγκεκριμένα οφέλη για την Τουρκία (πχ το κεφάλαιο των F-16 ή συγκεκριμένα κέρδη όπως η τελωνειακή αναβάθμιση)
- Παρατείνουν τον χρόνο άρσης των εμποδίων της ένταξης της Σουηδίας, δεδομένου ότι ο Ερντογάν παρέπεμψε το θέμα στη Τουρκική Εθνοσυνέλευση ενώ παράλληλα θα συναντηθεί, εντός Αυγούστου, και με τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν
Η Τουρκία του Ερντογάν δείχνει να έχει άνεση στο να κινηθεί -σε επίπεδο διαπραγμάτευσης- με πλήρεις συναλλακτικούς (transnationalism) όρους τόσο με την Ουάσιγκτον όσο και με τις Βρυξέλλες και, παράλληλα, να αντιλαμβάνεται με απόλυτα ρεαλιστικούς όρους πως το «πράσινο φως» στην Σουηδία συνδέεται και με την δεινή κατάσταση στην οικονομίας της -η διαχείριση της οποίας περνάει μέσα από τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Ελληνοτουρκικά και Κύπρος
Το παζάρι του Ερντογάν στο ΝΑΤΟ συνδέεται έμμεσα και με την αυριανή συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά και με το πως μια νέα αρχή στις σχέσεις της Άγκυρας στο τρίγωνο με την ΕΕ και τις ΗΠΑ μπορεί να συμβάλλει θετικά στο δύσκολο εγχείρημα της επανεκκίνησης των συνομιλιών του Κυπριακού. Το ότι ο Ερντογάν εντάσσει, μέσω της Σουηδίας, και το κεφάλαιο των ευρωτουρκικών σχέσεων στο διαπραγματευτικό του παίγνιο απαιτεί σωστές αναγνώσεις από την Λευκωσία (και την Αθήνα) δεδομένου ότι εμπεριέχονται επιμέρους ρίσκα όπως πχ η διασύνδεση της ευρωπαϊκής εμπλοκής στο Κυπριακό (διορισμός προσωπικότητας) με κεφάλαια σημασίας για την Τουρκία όπως η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης -σε ένα άνισο, αν προκύψει ως τέτοιο, σταύρωμα.
Επιπλέον, ειδικά για την Λευκωσία, η διαπραγματευτική τακτική της Τουρκίας των τελευταίων μηνών σε σχέση με την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φιλανδίας, αποτελεί μια διαρκή υπενθύμιση πως δεν αρκεί μόνο πολιτική βούληση για το Κυπριακό αλλά και σοβαρός σχεδιασμός και προετοιμασία δεδομένου ότι η Άγκυρα γνωρίζει και α. να ορίζει το διαπραγματευτικό πλαίσιο, όπως κι έκανε με 30 κράτη-μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας β. παραμένει σημαντική για την Δύση και για ευρωατλαντικούς δρώντες, εντός ΕΕ, λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία και γ. συνδέει το Κυπριακό με συγκεκριμένο τρόπο σε σχέση με την ΕΕ και την ανατολική Μεσόγειο -όπως δήλωσε κι ο Ερντογάν, με συγκεκριμένη αναφορά σε μια Σύνοδο για την Ανατολική Μεσόγειο, κατά την τελευταία του παρουσία στα Κατεχόμενα
Σε κάθε περίπτωση το διήμερο της Συνόδου του ΝΑΤΟ παραμένει σημαντικό για το Κυπριακό και η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν θα δείξει και τις προθέσεις του τελευταίου σε σχέση με το Κυπριακό για τους επόμενους μήνες.
