Με την ολοένα και περισσότερη ένταξη του διαδικτύου και της τεχνολογίας στην καθημερινότητα μας και τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, η προστασία των προσωπικών δεδομένων πρέπει να αποτελεί πλέον μια από τις σημαντικότερες προτεραιότητες τόσο τον πολιτών, όσο και των κρατικών υπηρεσιών.
Τα τελευταία χρόνια, με διάφορα σκάνδαλα παγκόσμια επί του θέματος να έχουν δει το φως της δημοσιότητας και με τη συχνότητα τους όλο ένα και να αυξάνεται, μόνο εφησυχασμό δεν μπορεί να επιφέρουν τα πρόσφατα γεγονότα στη χώρα μας. Ο λόγος βέβαια γίνεται για το κατασκοπευτικό βαν που εντοπίστηκε στη Λάρνακα, και ο τρόπος που αυτό μετατράπηκε σε κινητή μονάδα παρακολούθησης.
Η ετήσια Έκθεση Προστασίας Δεδομένων στο Προεδρικό
Εν μέσω των εξελίξεων στη τεχνολογία με την εισαγωγή των πρώτων δικτύων σύνδεσης 5G στις ΗΠΑ, και του νέου Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (GDPR) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επίτροπος Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, κα Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου, παρέδωσε χθες, 9 Ιανουαρίου, την ετήσια έκθεση του γραφείου της για το έτος 2018 στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη.
Το Γραφείο της Επιτρόπου ανέφερε ότι η έκθεση «αντικατοπτρίζει τις δραστηριότητες του Γραφείου μετά την πλήρη εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού και παρουσιάζεται ξεκάθαρα το πώς αποδέχθηκε ο κόσμος τον κανονισμό, δηλαδή τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα». Η έκθεση της Επιτρόπου αποτελεί ένα σημείο αναφοράς εν μέσω των περιγραφόμενων ερευνών και απαντά σε αρκετά ερωτήματα ως προς την εναρμόνιση της Κύπρου με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, αλλά και την κατάληξη υποθέσεων καταγγελιών και παραπόνων που έγιναν από πολίτες, κατά την διάρκεια του 2018.
Το νομοσχέδιο της 17ης Ιανουαρίου
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, συνεχάρη την Επίτροπο για το καθήκον που εκτελεί και εξέφρασε την αισιοδοξία του για την υπερψήφιση του νομοσχεδίου τροποποίησης του «Περί Προστασίας του Απορρήτου της Ιδιωτικής Επικοινωνίας Νόμου», στις 17 Ιανουαρίου από την Βουλή των Αντιπροσώπων.
Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος, με τις τροποποιήσεις που έχουν προταθεί, θα διευκολυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης αφού «κάτω από αυστηρούς όρους, με έγκριση του Γενικού Εισαγγελέα και με δικαστική απόφαση, θα γίνεται παρακολούθηση τηλεφώνων υπόπτων ατόμων για διάπραξη κακουργημάτων. Και αυτό είναι μια σημαντική βελτίωση στην εξιχνίαση, αλλά και την απονομή δικαιοσύνης».
Συνεχίζοντας ο Πρόεδρος Αναστασιάδης κατέταξε το εν λόγω νομοσχέδιο μέσα στη μεγάλη μεταρρύθμιση που αφορά την απονομή δικαιοσύνης και όπως χαρακτηριστικά το έθεσε την «αποκατάσταση του αισθήματος δικαίου, στη βελτίωση των συνθηκών προστασίας προσωπικών δεδομένων, αλλά και της προστασίας της προσωπικότητας του κάθε πολίτη», κάνοντας επίσης αναφορά στην παράλληλη προσπάθεια της Κυβέρνησης για την μείωση του χρόνου επιβολής της δικαιοσύνης.
Τί όμως προϋποθέτει νομοσχέδιο που η Βουλή των Αντιπροσώπων θα καλεστεί να ψηφίσει στις 17 Ιανουαρίου; Η ρύθμιση της άρσης του απορρήτου ιδιωτικής επικοινωνίας αποτελεί ένα από τα πάγια αιτήματα της Αστυνομίας, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με την εδραίωση των έξυπνων συσκευών.
Ο σκοπός της ένταξης των τροποποιήσεων αυτών, είναι η διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων και κυρίως την εφαρμογή του τεχνικού μέρους της παρακολούθησης προσώπων από τις αρμόδιες αρχές. Ακόμη αφορούν πρόνοιες και υποχρεώσεις παροχών κινητής τηλεφωνίας και διαδικτύου, σε σχέση με την συνδρομή που παρέχουν στη Δημοκρατία, όταν αυτές κληθούν μέσω διαταγμάτων παρακολούθησης.
Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR)
Πρόκειται για το πολυσυζητημένο Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την προστασία προσωπικών δεδομένων που ξεκίνησε να εφαρμόζεται από τις 25 Μαΐου 2018, και αποβλέπει στην εναρμόνιση όλων των νομοθετικών καθεστώτων περί προστασίας δεδομένων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Κανονισμός εφαρμόζεται αντίστοιχα σε οργανισμούς και εταιρείες που εδρεύουν εντός ή εκτός της Ένωσης (που δεν υπόκεινται στην ήδη υφιστάμενη ευρωπαϊκή οδηγία), ούτως ώστε να υπάρχει ένα κοινό πλαίσιο της προστασίας των δεδομένων όλων των κατοίκων της ΕΕ, ιδιαίτερα από διαδικτυακές επιχειρήσεις.
Ένας από τους λόγους που έγινε μεγάλη αναφορά στον εν λόγω Κανονισμό είναι ο σχεδιασμός του γύρω από την αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου και την ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα την περισσότερη χρήση «έξυπνων» συσκευών, ανάπτυξη ψηφιακών νομισμάτων και οικονομίας και την κανονικότητα της ευρείας χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Τα κυριότερα σημεία της Έκθεσης για το 2018
Η έκθεση καταδεικνύει ένα υψηλό ποσοστό παραπόνων που υποβλήθηκαν στην Επίτροπο για το έτος 2018, με τον αριθμό τους να φτάνει τα 562. Ο αριθμός αν και υψηλός σημειώνεται πως περιλαμβάνει και τα παράπονα που υποβλήθηκαν κατά την περίοδο των προεδρικών εκλογών του 2018.
Η πλειονότητα των παραπόνων αφορούσε την κατηγορία των διαφημιστικών μηνυμάτων (SPAM) τα οποία έφτασαν τα 268 σε αριθμό, ενώ άλλες κατηγορίες με αυξημένα ποσοστά παραπόνων ήταν η Νόμιμη Επεξεργασία δεδομένων με 62, η Άσκηση Δικαιωμάτων με 60 και η κατάχρηση δεδομένων από Αδειοδοτημένα Πιστωτικά Ιδρύματα με 36.
Έκπληξη όμως προκαλεί η ολοένα και αυξητική τάση σε καταγγελίες και παράπονα συμπολιτών μας που αφορούν θέματα τεχνολογίας και διαδικτύου. Συγκεκριμένα πολλοί είναι αυτοί που μετά από τα πολλά παραδείγματα από παραβιάσεις δεδομένων σε χώρες του εξωτερικού, φαίνεται να ενδιαφέρονται πλέον ενεργά για το διαδικτυακό τους «αποτύπωμα» και πως τα δεδομένα τους τυγχάνουν επεξεργασίας από σελίδες στο διαδίκτυο.
Συνολικά τα παράπονα σε κατηγορίες που αφορούν νέα θέματα τεχνολογίας και διαδικτύου φτάνουν τα 39. Αναλυτικά οι καταγγελίες για Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης όπως Facebook, Instagram και Twitter άγγιξαν τις 25, ενώ θεματικές για νέες τεχνολογίες Cloud και Big Data, Geolocation Services, RFID, «έξυπνες συσκευές» και η ανεπιθύμητη χρήση Drones από τρίτα άτομα, ήταν οκτώ.
Τέλος ένα θέμα «υψηλής» τεχνολογίας που εμφανίστηκε στην Έκθεση ήταν αυτό των βιομετρικών δεδομένων, καθώς για το έτος 2018 υπήρξαν έξι παράπονα για τη λήψη βιομετρικών στοιχείων, κυρίως δακτυλικών αποτυπωμάτων, σε χώρους εργασίας και σε μία εφαρμογή κινητής τηλεφωνίας.
