Της Μαρίνας Οικονομίδου
«Δεν θα επιτρέψουμε να επικρατήσει αυτό που η Τουρκία επιδιώκει, να υποκύψουμε στην πρόκληση για να δημιουργηθεί μια κρίση αχρείαστη», έλεγε με το πέρας της συνάντησής του με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και αυτό καταδεικνύει πως το κύριο ζητούμενο των δύο χωρών είναι η αποκλιμάκωση της έντασης. Σε μία προσπάθεια άλλωστε κοινού βηματισμού τους απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις, επισκέφθηκε την Αθήνα ο Νίκος Αναστασιάδης. Όπως διαφαίνεται και από τις δηλώσεις Κυριάκου Μητσοτάκη και Νίκου Αναστασιάδη, επιδίωξη είναι μία συλλογική αντίδραση από την Ε.Ε. απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, ενώ φαίνεται να γίνεται κατανοητή και από τις δύο πλευρές η σοβαρότητα της κατάστασης και πως γι΄ αυτό τον λόγο η αποκλιμάκωση της κατάστασης είναι απαραίτητη ούτως ώστε ούτε η Αθήνα αλλά ούτε η Λευκωσία να βρεθούν ενώπιον επικίνδυνων αδιεξόδων.
Η εκτόνωση της κρίσης
Η επίσκεψη Αναστασιάδη στην Αθήνα έγινε στον απόηχο της απόφασης της Άγκυρας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Η αλήθεια βεβαίως είναι πως Αθήνα και Λευκωσία επιχειρούν εδώ και μέρες να εξεύρουν έναν κοινό βηματισμό αντιμετώπισης των τελευταίων προκλήσεων. Είχε προηγηθεί η επίσκεψη του Πρόεδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου και η συνάντησή του με τον έλληνα Πρωθυπουργό, αλλά και η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη πριν από περίπου δέκα μέρες. Όχι μόνο για συντονισμό γύρω από τις τουρκικές προκλήσεις, αλλά και για εκτόνωση του όποιου ψυχρού κλίματος ενδεχομένως να υπήρχε το προηγούμενο διάστημα μεταξύ Αθήνας-Λευκωσίας. Η «Κ» είχε αποκαλύψει τον περασμένο Δεκέμβριο ότι στην Αθήνα υπήρχε σχετική ενόχληση για το γεγονός ότι δεν γνώριζε ποια ήταν τελικά η πολιτική που ήθελε να ακολουθήσει η κυβέρνηση Αναστασιάδη στο Κυπριακό. Δεν αποτελεί μυστικό ούτε στον Λόφο, ούτε στην Αθήνα άλλωστε. Καθόλου τυχαία και η πρόσφατη αρθρογραφία στον ελλαδικό τύπο που κάνει λόγο για πολιτική μαξιμαλισμού που ακολουθεί η Κύπρος, με την Ελλάδα να την ακολουθεί πιστά, που προκάλεσε ενόχληση αλλά και προβληματισμό στα ανώτατα δώματα της κυβέρνησης.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συνάντηση Αναστασιάδη-Μητσοτάκη έγινε σε εξαιρετικό κλίμα. Άλλωστε διπλωματικοί κύκλοι τόσο από την Αθήνα όσο και στη Λευκωσία θεωρούν επιζήμιο αυτή τη στιγμή που εντείνεται η τουρκική προκλητικότητα, να βγαίνει προς τα έξω η όποια φημολογία διφωνίας των δύο χωρών. Και οι δύο πλευρές, όπως σημειώνεται, έχουν αντιληφθεί την σοβαρότητα των προκλήσεων και η Λευκωσία φαίνεται να συστρατεύεται με την Αθήνα για επιδίωξη χαμηλότερων τόνων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα επιδιωχθεί απάντηση στην τουρκική προκλητικότητα από πλευράς Ε.Ε. Ο κ. Μητσοτάκης καλωσορίζοντας τον Νίκο Αναστασιάδη του ανέφερε πως είναι ο πρώτος πολιτικός αρχηγός που επισκέπτεται την Αθήνα μετά την κορωνοϊό εποχή, ξεκαθάρισε πως οι απόψεις των δύο είναι απολύτως ταυτισμένες και υπογράμμισε πως τον υποδέχεται με αισθήματα αγάπης και συνεργασίας.
Οι δύο πολιτικοί αρχηγοί συμφώνησαν πως η Ε.Ε. θα πρέπει να έχει μία συλλογική αντίδραση απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα. Αυτό που φαίνεται να αντιλαμβάνεται και η Αθήνα αλλά και η Λευκωσία είναι το γεγονός ότι η Γερμανία, η οποία προεδρεύει του ευρωπαϊκού συμβουλίου αυτό το εξάμηνο, δεν είναι διατεθειμένη για σκληρά μέτρα έναντι στην τουρκική προκλητικότητα, αλλά επιχειρεί να αντιμετωπίσει την Τουρκία με θετική ατζέντα, ιδιαίτερα εξαιτίας του μεταναστευτικού. Σε αυτό το πλαίσιο της θετικής ατζέντας συγκαταλέγεται και η είδηση οτι η Γερμανία έχει ήδη επιχειρήσει διπλωματική γέφυρα μεταξύ Αθήνας Άγκυρας για να πέσουν οι τόνοι στην Ανατολική Μεσόγειο, με συνάντηση την περασμένη Κυριακή στο Βερολίνο.
Επιπλέον κυρώσεις
Το ερώτημα βεβαίως που παραμένει είναι πρακτικά πώς θα αντιμετωπιστεί η τουρκική προκλητικότητα. Η Λευκωσία το τελευταίο διάστημα επιχειρεί περαιτέρω κυρώσεις ως μέτρο απάντησης. Η «Κ» βεβαίως είχε καταγράψει πως κατά την επίσκεψη Μπορέλ στη Λευκωσία, ο ύπατος αρμοστής είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις του για την αποτελεσματικότητά τους. Η Αθήνα φέρεται να είναι της σχολής δημιουργίας εκ των προτέρων κυρώσεων στην Τουρκία ως μέτρο αποτροπής των προκλήσεων.
Διάλογος αλλά με σεβασμό
Το ζήτημα αποκλιμάκωσης ούτως ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα, χωρίς αυτό να σημαίνει μη λήψη μέτρων από την Ε.Ε., ήταν η κοινή θέση που βγήκε από τη συνάντηση των δύο πολιτικών ανδρών. Ενδεικτική και η τοποθέτηση των δύο πως ουδέποτε αρνήθηκαν τον διάλογο, δεδομένου ότι αυτός γίνεται με αλληλοσεβασμό και σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται να κινηθούν.
Έμφαση στην Αγία Σοφία
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε κατά τη συνάντηση στην απόφαση του προέδρου της Τουρκίας να μετατρέψει σε τζαμί την Αγία Σοφία. «Απόφαση που μας πληγώνει ως Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους και ως πολίτες του κόσμου», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτηρίζοντας παγκόσμιο θέμα. Χαρακτήρισε εξάλλου οπισθοδρομική την κίνηση της Τουρκίας, τονίζοντας ότι η Άγκυρα επιλέγει να κόψει δεσμούς με τον δυτικό κόσμο, ενώ σημείωσε ότι μόνο αδυναμία μπορεί να υποδηλώνει η απόφαση του κ. Ερντογάν για την Αγία Σοφία. «Η Αγία Σοφία αναδείχθηκε σε παγκόσμιο μνημείο και αυτό δεν αλλάζει», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης υπογραμμίζοντας ότι «η ιστορία διδάσκει ότι η κληρονομιά του κόσμου δεν μπορεί να γίνει διελκυστίνδα μεταξύ των κρατών». «Τα μνημεία», σημείωσε, «δεν ταπεινώνονται αλλά ταπεινώνουν αυτούς που δεν τα σέβονται» και σημείωσε πως «όσοι τη βεβηλώνουν την αποκαλούν με το βυζαντινό της όνομα: Αγία Σοφία». «Από κοινού θα ενεργήσουμε, και μαζί μας οι απανταχού πολιτισμένοι άνθρωποι, πολιτικοί και πολίτες, ώστε να σταλεί ισχυρό μήνυμα ότι είναι αδιανόητο τη σύγχρονη εποχή να περιφρονούνται με τόση αμετροέπεια πολιτιστικά κληρονομήματα», επισήμανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης.
