Της Μαρίνας Οικονομίδου
Το πράσινο φως για τριμερή διάσκεψη έδωσε η Άγκυρα στα Ηνωμένα Έθνη νοουμένου ότι θα ακολουθήσει ανεξαρτήτως του αποτελέσματος πενταμερής διάσκεψη. Το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο θα κλειδώσουν οι όροι αναφοράς από την τριμερή διάσκεψη ή αν θα οδηγηθούν σε πενταμερή με όλα τα ενδεχόμενα στο τραπέζι όπως άλλωστε επιθυμεί και η Άγκυρα.
Οδικός χάρτης της Άγκυρας
Σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έχει διαμορφώσει οδικό χάρτη για την πενταμερή διάσκεψη, βάζοντας δύο προτάσεις στο τραπέζι. Η μία πρόταση που βλέπει η Τουρκία είναι η χαλαρή-αποκεντρωμένη ομοσπονδία, στα όρια της συνομοσπονδίας την οποία θα ερμηνεύει η Τουρκία ως συνομοσπονδία δύο κρατών. Η δεύτερη πρόταση, είναι απευθείας συζήτηση για δύο κράτη. Τη θέση άλλων μορφών λύσης, έχει δημοσιοποιήσει πολλές φορές ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ενδεικτικές οι δηλώσεις του σε συνέντευξή του στην «Κ» όπου υποστηρίζει πως οι συνομιλίες δεν μπορούν να συνεχίσουν από εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά, αλλά και οι δηλώσεις του στον διάδρομο των Ηνωμένων Εθνών με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Η Άγκυρα συνεπώς δεν θέλει συνομολόγηση των όρων αναφοράς στην τριμερή διάσκεψη καθώς οι τρείς άξονες στους οποίους κινούνται Αναστασιάδης-Ακιντζί αποκλείουν ρητά τις προσεγγίσεις της Άγκυρας. Το κοινό ανακοινωθέν του 2014 για παράδειγμα, αποκλείει το σενάριο διχοτόμησης, ενώ το πλαίσιο Γκουτέρες, είναι ένα πλαίσιο που βασίζεται στην διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Στρατηγικός στόχος της Τουρκίας είναι να θέσει για πρώτη φορά επίσημα στο τραπέζι των συνομιλιών άλλες μορφές λύσης πλην της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Με αυτό ως δεδομένο, διπλωματικοί κύκλοι εκφράζουν έντονες ανησυχίες ότι η Τουρκία θα αποτρέψει οποιαδήποτε συμφωνία στην τριμερή, ούτως ώστε να βάλει τις αξιώσεις της για πρώτη φορά επίσημα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Διάσταση απόψεων Αθήνας Λευκωσίας
Ένα τέτοιο σενάριο, ανησυχεί πρώτα και κύρια την Αθήνα, η οποία έχει καταστήσει από την αρχή σαφές πως δεν ευνοεί μία πενταμερή διάσκεψη, ιδιαίτερα αν δεν έχουν συμφωνηθεί από προηγούμενα οι όροι αναφοράς. Η «Κ» έχει αποκαλύψει από το καλοκαίρι που πέρασε, πως η νέα ελληνική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ανησυχεί εντόνως, στο ενδεχόμενο να βρεθεί προ τετελεσμένων σε μία πενταμερή διάσκεψη όπου θα συζητούνται άλλα μοντέλα λύσης. Το έχει ξεκαθαρίσει ο Έλληνας Πρωθυπουργός στην πρώτη του επίσκεψη, βάζοντας φρένο στις «πρόωρες» σκέψεις για πραγματοποίηση πενταμερούς. Το επανέλαβε και όταν ο Νίκος Αναστασιάδης πραγματοποίησε πρόσφατα συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου. Στην εκεί συνάντηση, έγκυρες πηγές της «Κ» αναφέρουν πως υπήρξε έντονη διαφωνία Αναστασιάδη- Χριστοδουλίδη, για το κατά πόσο θα πρέπει να γίνει πρώτα τριμερής και μετά πενταμερής, ή αν βολεύει την Λευκωσία το σενάριο μίας πενταμερούς διάσκεψης ούτως ή άλλως.
Όπως κατέγραψε και την περασμένη Κυριακή η «Κ», στην επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών την περασμένη Δευτέρα στην Κύπρο, έγινε έντονη συζήτηση για το τι θέλει η Κύπρος. Και αυτό γιατί η κυβέρνηση Αναστασιάδη, άφηνε να νοηθεί πως προτίθεται να μπλοκάρει το κονδύλι της Τουρκίας για το μεταναστευτικό. Ο Νίκος Δένδιας, όπως πληροφορείται η «Κ» διαμήνυσε σε έντονο ύφος ότι το μεταναστευτικό είναι στις κύριες προτεραιότητες της κυβέρνησης Μητσοτάκη και πως μία τέτοια εξέλιξη, θα ήταν ιδιαίτερα δυσάρεστη για τα συμφέροντα της Ελλάδας. Είναι άλλωστε κάτι που συζητείται έντονα από ελληνικές διπλωματικές πηγές, το ότι η ελληνική κυβέρνηση θέτει ως προτεραιότητα το μεταναστευτικό και την οικονομία. Όπως έχει καταγραφεί άλλωστε ξανά από την «Κ», η Λευκωσία ζήτησε παρουσία ελληνικού πλοίου στην περιοχή του οικοπέδου 7, χωρίς ωστόσο η Αθήνα να ανταποκριθεί επί του παρόντος στο αίτημα. Ο φόβος της Αθήνας για μία πενταμερή διάσκεψη με ανοικτή ατζέντα, είναι ίσως ένας από τους λόγους που η Τουρκία επιμένει σε αυτή, προσπαθώντας να ρίξει έτσι το μπαλάκι των ευθυνών στην Αθήνα.
Πάντως, ο Νίκος Αναστασιάδης πλέον, έχει ξεκαθαρίσει, πως είναι έτοιμος για μία τριμερή διάσκεψη, ανεξαρτήτως του πότε και που. Το ίδιο δηλώνει και ο Τ/κ ηγέτης. Ένα από τα ερωτήματα ωστόσο που εγείρονται είναι κατά πόσο ο Μουσταφά Ακιντζί μετά και την σφοδρή σύγκρουση που είχε με την Τουρκία για την εισβολή με την Συρία είναι έτοιμος να προχωρήσει σε συνομολόγηση των όρων αναφοράς ή αν η θέση του δυσκολεύει ακόμη περισσότερο με τα νέα δεδομένα και κατά συνέπεια δεχτεί επιπλέον πιέσεις για παραπομπή της συνομολόγησης των όρων αναφοράς στην πενταμερή διάσκεψη.
Με το βλέμμα στην συνεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου βρίσκεται πλέον η Λευκωσία για την επικύρωση ή τροποποίηση του πλαισίου μέτρων που αποφάσισε το συμβούλιο εξωτερικών υποθέσεων την Παρασκευή που έρχεται. Τη Δευτέρα στη συνεδρία του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε λήφθηκε ένα πλαίσιο μέτρων κατά των τουρκικών προκλήσεων, επιβεβαιώνοντας πλήρως το ρεπορτάζ της «Κ» την περασμένη Κυριακή. Τα μέτρα κινούνται σε τρεις άξονες:
1. Παγοποίηση περιουσιακών στοιχείων σε πρόσωπα της Ε.Ε που σχετίζονται με τις γεωτρήσεις και την εταιρεία TPAO.
2. Ταξιδιωτικοί περιορισμοί για την ίδια κατηγορία προσώπων
3. Περιορισμός πώλησης υλικών και τεχνολογίας που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για τους σκοπούς των γεωτρήσεων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ από πλευράς χωρών μελών της Ε.Ε προς την Τουρκία.
