Του Απόστολου Τομαρά
Μια νέα σελίδα στο πλέγμα των περιφερειακών συνεργασιών, όπως έχουν οικοδομηθεί σε τριμερές επίπεδο, αναμένεται να ανοίξει η 6η Σύνοδος σε επίπεδο ηγετών Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ.
Το απόγευμα Τετάρτης στην Ιερουσαλήμ, οι Νίκος Αναστασιάδης. Αλέξης Τσίπρας και Βενιαμίν Νετανιάχου στην παρουσία, για πρώτη φορά των Ηνωμένων Πολιτειών σε επίπεδο Υπουργού Εξωτερικών, θα θέσουν τις βάσεις προκειμένου να ενδυναμωθεί το κομμάτι ασφάλειας της Ανατολικής Μεσογείου. Η απογευματινή τετραμερής Σύνοδος στην ουσία συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των κρατών της περιοχής και όχι μόνο. Στο τραπέζι της Συνόδου θα τεθούν όλα τα καυτά ζητήματα της περιοχής, με έμφαση τα ενεργειακά και τις όποιες προοπτικές διανοίγονται. Η παρουσία των ΗΠΑ δια του Μάικ Πομπέου, δίνει μια ευρύτερη διάσταση τραβώντας την προσοχή χωρών όπως της Τουρκίας αλλά και της Ρωσίας.
Στην Ιερουσαλήμ η ατζέντα της Συνόδου περιλαμβάνει επαφές σε διμερές επίπεδο, πριν οι τρείς ηγέτες και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, προκειμένου να καθορίσουν την επόμενη μέρα της ευρύτερης περιοχής. Από κυπριακής πλευράς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα συνοδεύουν, οι υπουργοί Εξωτερικών και Ενέργειας Νίκος Χριστοδουλίδης και Γιώργος Λακκοτρύπης καθώς και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδόμου.
Διμερείς επαφές
Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει στην διάθεσή της η «Κ», από κυπριακής πλευράς η προσοχή εστιάζεται τόσο σε διμερές όσο και τετραμερές επίπεδο. Η κυπριακή αποστολή άμα τη άφιξή της, στην Ιερουσαλήμ θα ξεκινήσει επαφές σε διμερές επίπεδο τόσο με την Ισραηλινή όσο και Αμερικάνικη πλευρά. Όπως μας έλεγε αρμόδια πλευρά το ζητούμενο των διμερών επαφών με το Ισραήλ είναι η ευθυγράμμιση των συζητήσεων για όλα τα θέματα συνεργασίας των δυο χωρών.
Τα ενεργειακά όπως είναι φυσικό ξεχωρίζουν, ωστόσο στο τραπέζι θα βρεθούν και παρεμφερή θέματα με τα ενεργειακά τα οποία όπως μας λέχθηκε, ουσιαστικά θα προετοιμάσουν το έδαφος για τις συζητήσεις που θα γίνουν το απόγευμα της ιδίας μέρας, σε τετραμερές επίπεδο. Στο κομμάτι αυτό δεν αποκλείεται να εξετασθεί και η πορεία των επαφών των δυο χωρών προκειμένου να υπάρξει συμφωνία για τη συνεκμετάλλευση υδρογονανθράκων στη μέση γραμμή των ΑΟΖ των δυο χωρών. Μια συμφωνία που αφορά σε πρώτη φάση το κοίτασμα «Αφροδίτη» και τις διεκδικήσεις της Ισραηλινής πλευράς επί του κοιτάσματος.
Με Πομπέο
Μετά τις επαφές με την Ισραηλινή είναι προγραμματισμένη συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο. Οι επαφές εδώ θα έχουν ως κύριο μενού τα ενεργειακά. Το ζητούμενο για την κυπριακή πλευρά θα είναι οι δραστηριότητες εταιρειών αμερικανικών συμφερόντων εντός της ΑΟΖ, αλλά και η έμπρακτη στήριξη της Ουάσιγκτον στις ενεργειακές δραστηριότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρμόδια πηγή μας έλεγε πως η καλύτερη εξέλιξη θα ήταν οι ΗΠΑ να προσφέρουν δημόσια, τη στήριξη που προσφέρει η Ε.Ε.
Η συνάντηση και τα όσα θα συζητηθούν στο Ισραήλ, μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ έρχονται στο απόηχο των επίσημων αποτελεσμάτων της ExxonMobil για το τεμάχιο 10. Από κυπριακής πλευράς θεωρείται βέβαιο ότι θα τεθούν οι τουρκικές προκλήσεις στην περιοχή, οι οποίες όπως θα υποστηριχθεί αγγίζουν γενικότερα ζητήματα παραβίασης του διεθνούς δικαίου, με τη Λευκωσία να αναμένει μια δημόσια στήριξη από το ΥΠΕΞ τον ΗΠΑ.
Τετραμερής
Το βασικό μενού των διεργασιών στο Ισραήλ βρίσκεται σε τετραμερές επίπεδο όπου οι τρείς ηγέτες και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, θα ενσκήψουν σε περιφερειακά ζητήματα πολιτικής συνεργασίας με άξονα την ενέργεια και τους διαδρόμους Φυσικού Αερίου (ΦΑ), της Ανατολικής Μεσογείου. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε στην Ιερουσαλήμ εν πολλοίς θα αναζητηθούν οι τρόποι μεταφοράς των ενεργειακών πόρων της περιοχής στις αγορές, με έμφαση τις ευρωπαϊκές.
Παρά την ισχυρή υποστήριξη που συγκεντρώνει ο αγωγός ΦΑ EastMed, στην Ιερουσαλήμ θα εξετασθούν όλες οι επιλογές που υπάρχουν για τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Στη λογική αυτή η τετραμερής θα εξετάσει την επιλογή του αγωγού EastMed, την επιλογή του υγροποιημένου ΦΑ (LNG) ή συνδυασμό και των δυο επιλογών. Το ζητούμενο της τετραμερούς θα είναι να εξευρεθεί ο καλύτερος τρόπος αξιοποίησης των κοιτασμάτων. Μετά το πέρας της τετραμερής δεν αναμένεται να υπάρξει κοινή Διακήρυξη παρά μια κοινή δήλωση, λένε πηγές στη Λευκωσία.
Το νέο τοπίο
Όπως έχει γράψει επανειλημμένως η «Κ», η παρουσία των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ και στην Τριμερή Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ ,μόνο περιστασιακή δεν είναι. Το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για την ευρύτερη περιοχή αποκαλύπτεται ποικιλοτρόπως και σχετίζεται άμεσα με τις εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι ΗΠΑ ήλθαν για να μείνουν στην περιοχή, κάτι που φαίνεται και από τις κινήσεις εταιρειών αμερικανικών συμφερόντων, όπως η Exxon Mobil.
Η επέκταση του Αμερικανικού κολοσσού σε περιοχές εκτός κυπριακής ΑΟΖ, εκτιμάται πως είναι ένα δείγμα της στροφής που πραγματοποιούν οι Αμερικανοί. Τα όσα θα αποφασισθούν στην Ιερουσαλήμ, για τη μεγάλη εικόνα που είναι η ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου, θεωρείται βέβαιο πως θα επηρεάσουν και τις άλλες Τριμερείς Συνόδους όπως αυτή με το Αίγυπτο όπου και εκεί υπάρχει η προοπτική να μετατραπεί σε τετραμερή, με τη συμμετοχή της Γαλλίας.
Ενεργειακή ασφάλεια
Χωρίς να έχει ανακοινωθεί κάτι σχετικό, η τετραμερής της Ιερουσαλήμ ενδεχομένως να ασχοληθεί και με ζητήματα ασφάλειας των ενεργειακών υποδομών. Επί του προκειμένου μόνο τυχαία δεν θεωρείται η δημόσια αναφορά του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου, για προστασία του αγωγού EastMed από το ναυτικό της χώρας του. Εάν και εφόσον η τετραμερής ασχοληθεί με τα συγκεκριμένα ζητήματα, οι ηγέτες αναμένεται να θέσουν το γενικό πλαίσιο το οποίο θα αναλάβουν να προσαρμόσουν σε πραγματικές συνθήκες, οι τεχνοκράτες.
