Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η είδηση ότι στην αποστολή της ε/κ πλευράς δεν θα συμμετέχει καμία γυναίκα, πλην της Ελένης Θεοχάρους, που θα συνοδεύει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας υπό την ιδιότητα της πολιτικού αρχηγού του Κινήματος Αλληλεγγύης, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, επαναφέροντας για άλλη μια φορά την απουσία γυναικών στη λήψη αποφάσεων και ιδιαίτερα στη συζήτηση για επίλυση του κυπριακού.
Που είναι οι γυναίκες;
Δεν είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση Αναστασιάδη επικρίνεται για την απουσία γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Υπήρξε έντονη συζήτηση και για το γεγονός ότι στο προηγούμενο κυβερνητικό σχήμα, η μόνη γυναίκα υπουργός ήταν η Ζέτα Αμιλιανίδου. Αυτή τη φορά ωστόσο δημιουργούνται νέες προεκτάσεις από το γεγονός ότι καμία γυναίκα δεν φαίνεται να συμμετέχει στην αποστολή του Προέδρου στην άτυπη πενταμερή. Ήδη οι δύο ακαδημαϊκοί Μαρία Χατζηπαύλου και Αλεξία Παναγιώτου έχουν ξεκινήσει συλλογή υπογραφών ηλεκτρονικά ζητώντας από τον Πρόεδρο έμπρακτη εφαρμογή του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1325 και 2000 για τη συμμετοχή των γυναικών με σχετική εμπειρογνωμοσύνη στα διάφορα στάδια των διαπραγματεύσεων.
«Η Ασφάλεια ως θέμα συζήτησης του Κυπριακού προβλήματος αφορά και τις γυναίκες της Κύπρου, ειδικά η Ανθρώπινη Ασφάλεια μέσα από τη γυναικεία φεμινιστική προοπτική» αναφέρεται στην επιστολή των Χατζηπαύλου και Παναγιώτου. «Ζητούμε να μάθουμε στη συνάντηση των 5+1 στη Γενεύη πόσες γυναίκες και ποιες, πόσοι άνδρες και ποιοι θα σας συνοδεύουν. Η συμμετοχή των γυναικών με τη σχετική εμπειρογνωμοσύνη στα διάφορα στάδια των διαπραγματεύσεων είναι δημοκρατικό δικαίωμα και υποχρέωση με βάση το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 1325 του 2000. Αναμένουμε έμπρακτη εφαρμογή». Ήδη συλλέγονται ηλεκτρονικά υπογραφές για την εφαρμογή του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και κατ επέκταση τη συμμετοχή γυναικών στην άτυπη διάσκεψη.
Η περιβόητη ομάδα
Ποιοι όμως συμμετέχουν σε αυτή την διαπραγματευτική ομάδα; Και πόσες γυναίκες έχει επιλέξει ο Πρόεδρος να τον συμβουλεύουν στη διαδικασία επίλυσης του κυπριακού; Ενώ η επικεφαλής του κυπριακού στο υπουργείο Εξωτερικών είναι γυναίκα, αίσθηση προκαλεί το ότι δεν συμμετέχει στη διαδικασία. Μόνο μία ακαδημαϊκός, η Χριστίνα Ιωάννου είναι στη διαπραγματευτική ομάδα, ενώ στην ευρύτερη ομάδα η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή η οποία δεν προκλήθηκε στην Γενεύη.
Με κατηγοριοποιήσεις
Μετά από μία μακρά προσπάθεια ανίχνευσης του ποιοι αποτελούν τη διαπραγματευτική ομάδα, διαφάνηκε πως υπάρχουν κατηγοριοποιήσεις και δαιδαλώδεις διαδικασίες. Στον στενότερο κύκλο της διαπραγματευτικής ομάδας στην οποία προεδρεύει ο Ε/κ διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, γίνονται συχνότερες συναντήσεις στις οποίες κάποιες φορές συμμετέχει και ο πρόεδρος συμμετέχουν οι εξής: ο γενικός εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης, ο πρώην ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ Παναγιώτης Δημητρίου, ο επικεφαλής του γραφείου Κυπριακού του ΑΚΕΛ Τουμάζος Τσελεπής, οι ακαδημαϊκοί-νομικοί του Πανεπιστημίου Κύπρου Άρης Κωνσταντινίδης και Κωνσταντίνος Κόμπος, ο νομικός και καθηγητής Αχιλλέας Αιμιλιανίδης και η στενή συνεργάτιδά του και ακαδημαϊκός Χριστίνα Ιωάννου. Πρόσφατες προσθήκες είναι ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, ο νομικός Κώστας Παρασκευάς και ο πρώην διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών Τάσος Τζιωνής. Η προσθήκη του Τάσου Τζιωνή, υπήρξε άλλωστε σημείο τριβής τον περασμένο μήνα για τις ανησυχίες που εξέφρασε γύρω από την ερμηνεία που δίδεται στην πολιτική ισότητα.
Ο Τάσος Τζιωνής αποτελεί για κάποιους το βαθύ κράτος του υπουργείου Εξωτερικών, για τους θιασώτες του «τον δάσκαλο της διπλωματίας» όπως άλλωστε καταγράφηκε μετά και την αφυπηρέτησή του. Κατά τη μακρά πορεία του στη διπλωματία, βρέθηκε ενώπιον κρίσιμων στιγμών του Κυπριακού και ιδιαίτερα επί Τάσσου Παπαδόπουλου. Από τις στιγμές που καταγράφηκαν ήταν το επεισόδιο στο Μπούργκενστοκ, όταν Δημήτρης Χριστόφιας ζητούσε από τον Τάσσο Παπαδόπουλο να δώσει στον γ.γ. τις κόκκινες γραμμές της πλευράς μας και οι Μαυρογιάννης – Τζιωνής προέτρεπαν τον Τάσσο Παπαδόπουλο να μην το κάνει.
Κίνηση που προκάλεσε τη δυσφορία του τότε προέδρου της Βουλής Δημήτρη Χριστόφια, ο οποίος τους υπενθύμισε πως δεν είναι πολιτικά ή εκλεγμένα πρόσωπα για να εκφέρουν άποψη, αλλά δημόσιοι υπάλληλοι.
Ο κ. Τζιωνής είχε εκφράσει έντονη αντίθεση στη βρετανική πρωτοβουλία των τελευταίων μηνών και αυτό θεωρείται πως ενίσχυσε τη δυσφορία του Αβέρωφ Νεοφύτου. Η προσθήκη του στη διαπραγματευτική ομάδα θεωρείται για κάποιους πολύτιμη βοήθεια λόγω πείρας, για άλλους την απόδειξη, ότι ο πρόεδρος Αναστασιάδης σκληραίνει τη θέση του στο Κυπριακό.
Ο κ. Τζιωνής διατηρεί ιδιαίτερα στενές σχέσεις με τον Ε/κ διαπραγματευτή Ανδρέα Μαυρογιάννη, καθώς και οι δύο έχουν βρεθεί ως τεχνοκράτες στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Βεβαίως η προσθήκη του Ιωάννη Κασουλίδη στην ομάδα θεωρείται για κάποιους πως εξισορροπεί την κατάσταση, απέναντι στην προσθήκη Τζιωνή. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, σε συνδυασμό με τον Παναγιώτη Δημητρίου, θεωρείται πως στόχο έχει να κρατήσει τον πρόεδρο προσηλωμένο στη λύση του Κυπριακού. Οι γνώστες του παρασκηνίου σημειώνουν πως ο Ιωάννης Κασουλίδης πέρασε ώρες ολόκληρες με τον Νίκο Αναστασιάδη για να κλείσει μια και καλή το ζήτημα των νέων ιδεών. Μαζί τους βρίσκεται και ο επικεφαλής του Γραφείου Κυπριακού του ΑΚΕΛ Τουμάζος Τσελεπής.
Ο κ. Τσελεπής υπήρξε σε όλα τα μεγάλα γεγονότα που αφορούσαν το Κυπριακό, από την εποχή του Τάσσου Παπαδόπουλου μέχρι σήμερα. Ήταν στενός συνεργάτης του Δημήτρη Χριστόφια, για πολλούς το μυαλό πίσω από τις συγκλίσεις Χριστόφια - Ταλάτ, ενώ θεωρείται πως έβαλε πλάτη για να προχωρήσει η διαδικασία των συνομιλιών το 2016-2017. Οι εξελίξεις στο Κραν Μοντάνα, ωστόσο, προκάλεσαν την πλήρη ρήξη κυβέρνησης-ΑΚΕΛ. Όπως είχε αποκαλύψει στην «Κ» ο κ. Τσελεπής για το περιβόητο δείπνο, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας έστειλε τη διαπραγματευτική ομάδα από το απόγευμα στο ξενοδοχείο, αντί όπως γινόταν στο παρελθόν, που είτε ήταν εντός του δείπνου είτε στα πέριξ. Αυτό από μόνο του καταδεικνύει τον συμβουλευτικό και όχι οργανικό ρόλο της ομάδας. Το ΑΚΕΛ είχε αποφασίσει προσφάτως να μη συμμετέχει στη διαπραγματευτική ομάδα διά του Τουμάζου Τσελεπή μέχρι να πειστεί για τις προθέσεις του προέδρου για λύση του Κυπριακού, ωστόσο με τις τελευταίες εξελίξεις ο κ. Τσελεπής βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων. Η «Κ» είχε μάλιστα αποκαλύψει πως παρά τις σοβαρές πολιτικές διαφωνίες που έχει με τον Τάσο Τζιωνή στο Κυπριακό, και οι δύο διαφώνησαν έντονα με τη βρετανική πρωτοβουλία.
Οι ακαδημαϊκοί
Οι νομικοί και ακαδημαϊκοί στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Άρης Κωνσταντινίδης και Κωνσταντίνος Κόμπος μετρούν χρόνια που εμπλέκονται στη διαπραγματευτική ομάδα. Έχουν ένα λόγο πιο προοδευτικό και αυτό φαίνεται στις τοποθετήσεις του κ. Κωνσταντινίδη μετά την εξαγγελία διαταγμάτων και την εναντίωσή του στον περιορισμό των συνταγματικών ελευθεριών. Μαζί τους εντάχθηκαν ο Κώστας Παρασκευάς, και ο Αχιλλέας Αιμιλιανίδης.
Ο κ. Αιμιλιανίδης, έχει ξεκάθαρα αντιομοσπονδιακές θέσεις και θεωρεί οτιδήποτε άλλο πέραν του «ένας άνθρωπος- μία ψήφος» ρα- τσιστική θέση. Αν και ο ίδιος συμμετέχει όπως λέγεται καθαρά υπό τη ιδιότητά του ως νομικού-ακαδημαϊκού θεωρείται ο θεωρητικός του ενδιάμεσου χώρου και κυρίως της σκληρότερης γραμμής που εκφράζουν για παράδειγμα, οι Μαρίνος Σιζόπουλος και Ελένη Θεοχάρους. Στην ομάδα βρίσκεται και η στενή συνεργάτιδα του κ. Αιμιλιανίδη, Χριστίνα Ιωάννου, η οποία είναι και η μόνη γυναίκα.
Η ευρύτερη ομάδα
Υπάρχει βεβαίως και ευρύτερη ομάδα. Σε αυτήν συμμετέχουν ο γενικός εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης, οι ακαδημαϊκοί Άρης Κωνσταντινίδης και Κωνσταντίνος Κόμπος, οι νομικοί Κύπρος Χρυσοστομίδης, Πόλυς Πολυβίου, Κρις Τριανταφυλλίδης Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή ο Νίκος Κλεάνθους και ο Μάριος Ηλιάδης. Στην εν λόγω ομάδα συμμετείχε και ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Χρίστος Κληρίδης, ο οποίος αποχώρησε σχετικά σύντομα, έχοντας σοβαρές διαφωνίες. Ο Κρις Τριανταφυλλίδης είχε εκφράσει σοβαρά παράπονα προς τον πρόεδρο καθότι σε κάποιες από τις συναντήσεις δεν είχε λάβει πρόσκληση. Ζήτημα προκλήθηκε πρόσφατα και με την κίνηση της κυβέρνησης να μην προσκαλέσει την Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή στη συνάντηση της ομάδας. Αν και στο περιθώριο αναφέρεται πως οι θέσεις που εκφράζει η κα Μαρκουλλή δημοσίως, ενοχλούν την κυβέρνηση, κυβερνητικά στελέχη σημειώνουν πως η ίδια δεν προσκλήθηκε κατόπιν κακής συνεννόησης.
