Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η συζήτηση για αντικατάσταση της ορολογίας «παιδική πορνογραφία» σε «υλικό σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκου» μεταφέρεται πλέον στην βουλή. Ο ΔΗΣΥ με πρωτοβουλία της βουλεύτριας του κόμματος Ξένιας Κωνσταντίνου προχωρά στην κατάθεση πρότασης νόμου που στόχο έχει αλλαγές στον υφιστάμενο νόμο περί πρόληψης και καταπολέμησης της σεξουαλικής κακοποίησης, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας. Η πρόταση νόμου έχει ως στόχο να αντικατασταθεί η ευρέως διαδομένη και αμφιλεγόμενη ορολογία «παιδική πορνογραφία» με τον όρο «υλικό σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκου». Η πρόταση θα κατατεθεί την Τρίτη στην ολομέλεια και από εκεί θα σταλεί προς συζήτηση στην Επιτροπή Νομικών.
Η αιτιολογία
«Άλλο η πορνογραφία και άλλο η σεξουαλική κακοποίηση που υφίσταται ο ανήλικος μέσω σεξουαλικού περιεχομένου», υποστηρίζουν οργανώσεις υπέρ των δικαιωμάτων των παιδιών και της σεξουαλικής κακοποίηση και οι οποίες ζητούν την αντικατάσταση της «αναχρονιστική» ορολογίας. Η κατάλληλη ορολογία, όπως υποστηρίζεται, όχι μόνο θα αποτρέψει από το να στιγματιστούν οι ανήλικοι που έχουν σεξουαλικά κακοποιηθεί μέσω σεξουαλικού περιεχομένου, αλλά δείχνει και με τον πλέον κατάλληλο τρόπο τη σοβαρότητα του εγκλήματος.
Η όλη συζήτηση για αντικατάσταση της ορολογίας ξεκίνησε το 2016 στο Interagency Working Group που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο, και στο οποίο συμμετείχαν οργανισμοί που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των παιδιών και εργάζονται για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησής τους όπως η ECPAT International, η Europol ως φορέας που καταπολεμά το ηλεκτρονικό έγκλημα, η INHOPE - The International Association of Internet Hotlines, και της United Nations Committee on the Rights of the Child.
Το περιεχόμενο των φωτογραφιών ανηλίκων αποτελεί σεξουαλική κακοποίηση, και αυτό διαφέρει από την πορνογραφία εξηγεί στην «Κ» η κα Κωνσταντίνου. Σύμφωνα με την αιτιολόγηση της πρότασης νόμου που θα κατατεθεί από πλευράς της βουλεύτριας του ΔΗΣΥ, «η πορνογραφία αφορά περιπτώσεις όπου ενήλικες επιδίδονται με τη συναίνεσή τους σε σεξουαλικές πράξεις οι οποίες καταγράφονται είτε μέσω κάμερας είτε φωτογραφικής και έπειτα διανέμονται (κυρίως) νόμιμα στο ευρύ κοινό για σεξουαλική ικανοποίηση». «Το σεξουαλικό περιεχόμενο που απεικονίζει ένα παιδί είναι μία μορφή σεξουαλικής κακοποίησης. Ως εκ τούτου σημειώνεται στην αιτιολόγηση, «η πράξη αυτή δεν θα πρέπει να αποκαλείται ‘πορνογραφία΄». Το να προστίθεται συνεπώς το επίθετο «παιδική» στον όρο αυτό, μειώνει αυτόματα τη σοβαρότητα του ειδεχθούς εγκλήματος της σεξουαλικής κακοποίησης ενός παιδιού και το υποβαθμίζει. Και αυτό γιατί η λέξη «πορνογραφία» περιγράφει μία νόμιμη και κανονικοποιημένη (normalized) κατάσταση. Με τον τρόπο αυτό, αφήνεται το υπονοούμενο ότι η «παιδική πορνογραφία» είναι μία πράξη νόμιμη η οποία παράλληλα έχει επιτελεσθεί με τη συναίνεση του παιδιού. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, το σεξουαλικό περιεχόμενο της φωτογραφίας ενός παιδιού είναι αποτέλεσμα κακοποίησης και όχι πορνογραφίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη προωθήσει τη νέα ορολογία εδώ και χρόνια, ενώ η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ετοιμάζεται να υιοθετήσει τη νέα ορολογία. Όπως σημειώνουν οι υποστηρικτές της αλλαγής της ορολογίας, κάτι τέτοιο θα βοηθήσει νομικά να υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ της νόμιμης πορνογραφίας που αφορά ενηλίκους από το έγκλημα σεξουαλικών φωτογραφιών ανηλίκων. Υπάρχουν βεβαίως και νομικοί στις ΗΠΑ, που εκφράζουν ανησυχίες ότι η αλλαγή της ορολογίας θα προκαλέσει προβλήματα στις προσπάθειες που γίνονται για δίωξη υποθέσεων παιδικής πορνογραφίας.
«Εκσυγχρονίζουμε νόμους, ορολογίες και μαζί αλλάζουμε κουλτούρα και αντιλήψεις για ένα ζήτημα που αφορά ένα από τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα» εξηγεί στην «Κ» η βουλεύτρια του ΔΗΣΥ Ξένια Κωνσταντίνου η οποία ανέλαβε την πρωτοβουλία τροποποίησης του υφιστάμενου νόμου
Η περίπτωση της Κύπρου
Μπορεί μία τέτοια αλλαγή να προκαλέσει προσκόμματα στις προσπάθειες που γίνονται για δίωξη υποθέσεων παιδικής πορνογραφίας στην Κύπρο; «Στη δική μας περίπτωση η πρόταση προβλέπει στην οριζόντια αλλαγή της ορολογίας με τρόπο που δεν αναιρεί ή επηρεάζει με άλλο τρόπο την νομοθεσία και τις τιμωρητικές πρόνοιες στις περιπτώσεις διάπραξης αυτών των αδικημάτων. Γι αυτό ακριβώς τον λόγο περιλαμβάνεται και η σεξουαλική κακοποίηση και η σεξουαλική εκμετάλλευση» απαντά στην «Κ» η Ξένια Κωνσταντίνου.
Όπως σημειώνει ο όρος «υλικό σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκου» χρησιμοποιείται συνήθως ως υποσύνολο του όρου «υλικό σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκου». «Γι αυτό» εξηγεί «περιλάβαμε τον όρο ο όρος ‘υλικό σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκου’ για να περιλαμβάνει όλων των ειδών σεξουαλικοποιημένο υλικό που απεικονίζει παιδιά».
Η πρωτοβουλία αυτή λήφθηκε «στις γραμμές του ότι εκσυγχρονίζουμε νόμους, ορολογίες και μαζί αλλάζουμε κουλτούρα και αντιλήψεις για ένα ζήτημα που αφορά ένα από τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και από την δικαιοσύνη αλλά και από την δημοσιογραφία και την κοινωνική συλλογική συνείδηση» αναφέρει η κα Κωνσταντίνου.
