ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Έκθεση για πτήσεις ΠτΔ: Καμιά διασπάθιση δημόσιου χρήματος αλλά με κενά

Αδυναμίες στην τήρηση των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων για ναύλωση αεροσκαφών - Οι λεπτομέρειες της Πολιτογράφησης

Kathimerini.com.cy

info@kathimerini.com.cy

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία μετά το συμβάν στο αεροσκάφος με το οποίο ταξίδευε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (ΠτΔ) στις 28 Σεπτεμβρίου 2019 από τη Νέα Υόρκη, η Υπηρεσία έχει προβεί σε εξέταση των αεροπορικών μετακινήσεων του ΠτΔ κατά την περίοδο 01.01.2018 – 30.09.2019, καθώς και ορισμένων που έγιναν κατά το 2016 και 2017 με ναυλωμένο αεροσκάφος.

Ο αριθμός των πτήσεων του Προέδρου και η διαδικασία

Ο ΠτΔ κατά το 2018 πραγματοποίησε 19 υπηρεσιακά ταξίδια στο εξωτερικό και κατά την περίοδο 01.01.2019 – 30.09.2019 16 ταξίδια. Από τα ταξίδια αυτά, τα 14 έγιναν μέσω ταξιδιωτικών γραφείων με κανονικές πτήσεις (προγραμματισμένες – scheduled), τα 2 ταξίδια έγιναν μέσω ταξιδιωτικών γραφείων κατά την αναχώρηση και με ναύλωση αεροσκάφους, χωρίς κόστος για τη Δημοκρατία, κατά την επιστροφή, τα 17 ταξίδια έγιναν με ναύλωση αεροσκάφους, χωρίς κόστος για τη Δημοκρατία και τα 2 με τη ναύλωση αεροσκάφους με κόστος €60.000 κάθε ταξίδι.

Την ανάληψη εξόδων για ναυλωμένες πτήσεις του ΠτΔ ανέλαβε δια δηλώσεώς του, ο μ. Κρις Λαζαρή, Κύπριος στην καταγωγή, διαμένων στο Λονδίνο και μετά τον θάνατο αυτού την ευθύνη ανέλαβαν οι κληρονόμοι του. Ως προς το θέμα αποδοχής δωρεών για τις μετακινήσεις αυτές, η Υπηρεσία έχει την συστήνει ότι, εφόσον η Προεδρία αποφασίσει, με πολιτικά κριτήρια, να αποδέχεται δωρεές για τον συγκεκριμένο σκοπό, τότε θα πρέπει να τεθούν κριτήρια για το ποιες δωρεές γίνονται αποδεκτές (π.χ. μόνο πολίτες της Δημοκρατίας ή/και ξένοι υπήκοοι, κάτοικοι της Κυπριακής Δημοκρατίας ή/και κάτοικοι τρίτων χωρών, αν θα επιτρέπονται σχέσεις δωρητών με το κυπριακό δημόσιο μέσω δημοσίων συμβάσεων ή άλλως πως, τυχόν μέγιστο ύψος δωρεών κλπ). Για παράδειγμα, στον περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμο καθορίζεται ότι απαγορεύονται εισφορές πέραν των €50.000 ή εισφορές από εταιρείες αν δεν είναι εγγεγραμμένες δυνάμει του περί Εταιρειών Νόμου ή, στην περίπτωση φυσικού προσώπου, δεν επιτρέπονται εισφορές πέραν των €5.000 αν το πρόσωπο αυτό δεν κατέχει την κυπριακή υπηκοότητα ή κυπριακή καταγωγή. Τα κριτήρια και η διαδικασία θα πρέπει να τεθούν γραπτώς ενώπιον του Υπουργού Οικονομικών, όπως προβλέπει η σχετική νομοθεσία, και ακολούθως να δημοσιοποιηθούν για λόγους διαφάνειας. Επίσης, είναι εισήγησή μας ότι οι δωρητές και τα ποσά που θα προσφέρουν θα πρέπει να δημοσιοποιούνται.

Καμιά διασπάθιση αλλά με κενά

Ως προς τις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων για ναύλωση αεροσκαφών, προκύπτει ότι αυτές δεν τηρήθηκαν για τους λόγους που εκτενώς αναφέρονται στην Έκθεση. Είναι από την άλλη γεγονός ότι οι ναυλώσεις αεροσκαφών γινόντουσαν, κατά κανόνα, σε χαμηλές ή πολύ χαμηλές τιμές και ως εκ τούτου δεν προκύπτει θέμα διασπάθισης δημοσίου χρήματος. Αυτό, προσθέτει η Ελεγκτική Υπηρεσία, δεν αναιρεί την υποχρέωση της Διοίκησης της Προεδρίας να ακολουθεί νομότυπες διαδικασίες και να τηρεί τις αρχές της διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης όλων των οικονομικών φορέων, αρχές που αποτελούν την πεμπτουσία της περί δημοσίων συμβάσεων ευρωπαϊκής και κυπριακής νομοθεσίας. Ο προϊστάμενος Διοίκησης της Προεδρίας ενημέρωσε την Ελεγκτική Υπηρεσία ότι η Προεδρία, για σκοπούς ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας και της διαφάνειας των σχετικών διαδικασιών, αποφάσισε να προκηρύξει σχετικό διαγωνισμό. Το δρομολογούμενο προς υιοθέτηση πλαίσιο ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων ναύλωσης αεροσκαφών μετά από εξέταση που έτυχε από την Υπηρεσία έχει κριθεί ως πολύ ικανοποιητικό ως εκ τούτου, με δεδομένη την υιοθέτησή του, δεν θα προβεί σε περαιτέρω συστάσεις για το θέμα αυτό.

Δεν προκύπτει οποιοδήποτε φορολογικό θέμα για το ταξίδι στις Σεϋχέλλες

Κατά τον Αύγουστο του 2018 ο ΠτΔ μετέβη ιδιωτικά με την οικογένειά του στις Σεϋχέλλες για διακοπές. Η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου σε οποιαδήποτε δαπάνη διενεργεί κρατικός αξιωματούχος ή δημόσιος υπάλληλος για ιδιωτικούς σκοπούς, αφού αυτή δεν αφορά σε δημόσια δαπάνη. Εντούτοις το θέμα εξετάστηκε αφού ενδεχομένως να προέκυπταν απορρέοντα φορολογικά θέματα. Στην περίπτωση φορολογικών θεμάτων που αφορούν σε οποιοδήποτε υποκείμενο στον φόρο (φυσικό ή νομικό) πρόσωπο, ελεγχόμενος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι πάντοτε το Τμήμα Φορολογίας και όχι το πρόσωπο αυτό, ακόμη κι αν πρόκειται για δημόσιο υπάλληλο ή κρατικό αξιωματούχο.

Κατά τη διερεύνηση του θέματος, ο ίδιος ο ΠτΔ ενημέρωσε ότι το αεροσκάφος, που έχει έδρα το αεροδρόμιο Λάρνακας, θα μετέβαινε στις Σεϋχέλλες για μετακίνηση της οικογένειας του ιδιοκτήτη του αεροσκάφους, όπου αυτός παραθέριζε. Λόγω των φιλικών σχέσεων που διατηρεί με τον ΠτΔ, ο ιδιοκτήτης του αεροσκάφους του πρότεινε, προς αποφυγή των εμπορικών πτήσεων μέσω τρίτων χωρών, τη διευθέτηση μετάβασης του Προέδρου και της οικογένειάς του κατά την ημέρα αναχώρησης του αεροσκάφους για Σεϋχέλλες όπως και κατ΄ ανάλογο τρόπο διευθετήθηκε και η επιστροφή. Εφόσον η χρήση του αεροσκάφους έγινε λόγω των φιλικών σχέσεων που διατηρεί ο ΠτΔ με τον ιδιοκτήτη του αεροσκάφους και όχι ως καθ’ οιονδήποτε τρόπο προσφορά του προς την Κυπριακή Δημοκρατία, δεν προκύπτει οποιοδήποτε φορολογικό θέμα.

Αναλυτικά η έκθεση ΕΔΩ

Η αντίδραση της Προεδρίας - «Η έκθεση δικαιώνει πλήρως τον Πρόεδρο»

Η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τις «Αεροπορικές Μετακινήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας», όπως αυτή συνοψίζεται στα «Συμπεράσματα και συστάσεις», δικαιώνει πλήρως τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και καταρρίπτει άλλη μία προσπάθεια σπίλωσης του ονόματος του, αναφέρει η ανακοίνωση της Προεδρίας. 

Αναλυτικά τα όσα αναφέρει

Η Ελεγκτική Υπηρεσία αναγνωρίζει και επιβεβαιώνει ότι:

«…οι ναυλώσεις αεροσκαφών γινόντουσαν κατά κανόνα σε χαμηλές ή πολύ χαμηλές τιμές και ως εκ τούτου δεν προκύπτει θέμα διασπάθισης δημοσίου χρήματος».

Η Προεδρία της Δημοκρατίας με τις ενέργειες της, συνέβαλε στην εξοικονόμηση 3,5 εκ Ευρώ.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία αναγνωρίζει τις ιδιαίτερες απαιτήσεις ασφάλειας, ταχύτητας και ευελιξίας που οφείλει να λαμβάνει υπόψη η Προεδρία της Δημοκρατίας, όταν πρόκειται για τις μετακινήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, γεγονός που επιβάλλει την επιλογή διαφοροποιημένων από τις πάγιες διαδικασιών.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία, αναγνωρίζει «ως πολύ ικανοποιητικό» το «Πλαίσιο Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων, Ναύλωσης Αεροσκαφών», το οποίο η Προεδρία της Δημοκρατίας έχει ήδη ετοιμάσει.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει ελέγξει και το ιδιωτικό ταξίδι του Προέδρου της Δημοκρατίας, χωρίς να προκύψει ζήτημα για το οποίο να καταγραφούν οι οποιεσδήποτε συστάσεις ή παρατηρήσεις.

Πιθανή η αγορά αεροσκάφους από την Κυπριακή Δημοκρατία 

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αναγνωρίζοντας το διαχρονικό πρόβλημα μετακίνησης που και στο μέλλον θα αντιμετωπίζει ο εκάστοτε Πρόεδρος, αποφάσισε να ενεργοποιήσει διαδικασίες έρευνας για πιθανή αγορά από την Κυπριακή Δημοκρατία αεροσκάφους, που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των επόμενων ηγετών της χώρας μας.

Σε ό,τι αφορά την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τη «Διαδικασία κατ΄ Εξαίρεση Πολιτογράφησης Αλλοδαπών Επενδυτών», ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει δώσει οδηγίες να ετοιμαστούν οι σχετικές απαντήσεις από τις αρμόδιες Υπηρεσίες.

Οι λεπτομέρειες της συγκεκριμένης Πολιτογράφησης

Τον Ιούλιο του 2019, η Ελεγκτική Υπηρεσία δρομολόγησε έλεγχο, ως προς την εφαρμογή του προγράμματος, ζητώντας στοιχεία από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης. Στο μεταξύ και εν αναμονή των στοιχείων, στα πλαίσια άλλου ελέγχου για την εξέταση των διαδικασιών ναύλωσης αεροσκαφών από την Προεδρία της Δημοκρατίας, διαφάνηκε ότι ο ιδιοκτήτης ενός τέτοιου αεροσκάφους είναι αλλοδαπός, ο οποίος πολιτογραφήθηκε στις αρχές του 2015, σύμφωνα με το Πρόγραμμα αυτό.

Όπως αναφέρει η Υπηρεσία, αποφασίστηκε, ως εκ τούτου, να ελεγχθεί η συγκεκριμένη διαδικασία πολιτογράφησης. Ο έλεγχος σκοπό είχε τη διερεύνηση των διαδικασιών που ακολούθησε το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υπουργείο Οικονομικών κατά την παραχώρηση της κυπριακής υπηκοότητας σε ξένο υπήκοο και κατά πόσο αυτός και άλλα πρόσωπα που μετείχαν σε συναλλαγές στα πλαίσια σχετικών επενδύσεων, έτυχαν του κατάλληλου φορολογικού χειρισμού από το Τμήμα Φορολογίας.

Βάσει των στοιχείων του Ελεγκτή, η αίτηση για πολιτογράφηση υποβλήθηκε συλλογικά για τα τρία αδέλφια (ένας είναι ο πιο πάνω αναφερόμενος ως ιδιοκτήτης του αεροσκάφους) και τρία άλλα πρόσωπα, δηλαδή συνολικά για έξι πρόσωπα. Τα πρόσωπα αυτά έλαβαν Κυπριακή υπηκοότητα με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ημερ. 14.1.2015. Με την παραχώρηση κυπριακής υπηκοότητας στα 6 πιο πάνω πρόσωπα, παραχωρήθηκε υπηκοότητα και σε 36 μέλη των οικογενειών τους (συζύγους και τέκνα), 19 από τα οποία ήταν μέλη της οικογένειας των τριών αδελφών. Για την απόκτηση κυπριακής υπηκοότητας από τις συζύγους και τα τέκνα των αιτούντων δεν απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις.

Συνεχίζει πως, η πολιτογράφηση έγινε σύμφωνα με το οικονομικό κριτήριο Α8 «Συλλογικές Μεγάλες Επενδύσεις», με βάση το οποίο ο κάθε αιτών μπορούσε να επενδύσει €2,5 εκ., μεταξύ άλλων, σε ακίνητα, αναπτύξεις και έργα υποδομής ή σε αγορά κυπριακών επιχειρήσεων, εφόσον η συλλογική επένδυση ήταν τουλάχιστον €12,5 εκ.

Σύμφωνα με τα κριτήρια που τέθηκαν, η Υπηρεσία τονίζει πως τα έξι πρόσωπα θα έπρεπε να είχαν επενδύσει τουλάχιστον €15 εκ. (6 άτομα * €2,5 εκ.). Η αγοραία αξία της μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας του αιτούντος επενδυτή στην Κύπρο δεν περιλαμβάνεται στο πιο πάνω ποσό, με εξαίρεση την περίπτωση στην οποία ο επενδυτής αποφασίσει να επενδύσει στην αγορά μίας μόνο κατοικίας, αξίας μεγαλύτερης των €2,5 εκ., οπότε δεν υποχρεούται να αγοράσει επιπρόσθετη μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία αγοραίας αξίας €500.000.

Για τους λόγους που εκτενώς εξηγούνται στην Έκθεση που δημοσίευσε η Ελεγκτική Υπηρεσία, η έγκριση της αίτησης δεν ήταν σύμφωνη με τα κριτήρια που ίσχυαν κατά την ημερομηνία εξέτασής της και συνεπώς η αίτηση για πολιτογράφηση θα έπρεπε, κατά την άποψη μας, να είχε απορριφθεί.

Συμπληρώνει δε, ότι, μεταξύ των επενδύσεων, περιλαμβανόταν η εξαγορά εταιρείας. Η εξαγορασθείσα εταιρεία είχε, κατά την εξαγορά της στις 2.10.2014, ως μοναδική περιουσία μία έπαυλη (που κτίστηκε το 1999) και την περιβάλλουσα γη. Με βάση τη γενική εκτίμηση, ημερ. 1.1.2013, η αξία της έπαυλης με την περιβάλλουσα γη ήταν ίση με €2,7 εκ. και με βάση τις πολύ πρόσφατες τιμές αγοράς ήταν ίση €3,5 εκ. Με την υποβολή της αίτησης για πολιτογράφηση υποβλήθηκε μη ελεγμένη κατάσταση οικονομικής θέσης στις 30.9.2014 της εταιρείας, η οποία υπογράφεται από τον Διευθυντή της εταιρείας και τα συμβαλλόμενα μέρη και η οποία φαίνεται να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του πιο πάνω συμβολαίου, ημερ. 2.10.2014. Στην κατάσταση αυτή τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας δηλώνονται ως έχοντα αξία ίση με €7,5 εκ.

Στη βάση των πιο πάνω, η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει πως αν η πράξη της απόκτησης της έπαυλης και της περιβάλλουσας γης γινόταν μέσω του Κτηματολογίου (και όχι μέσω του Εφόρου Εταιρειών υπό τη μορφή εξαγοράς της εταιρείας), τότε θα καταβάλλονταν μεταβιβαστικά τέλη επί της αξίας ακινήτων που είχε δηλωθεί στο Υπουργείο Εσωτερικών ως ίση με €7,5 εκ.

Επίσης,  σημειώνει ότι αν η πράξη της απόκτησης της έπαυλης και της περιβάλλουσας γης γινόταν μέσω του Κτηματολογίου, θεωρούμε προφανή τη δυσκολία που θα υπήρχε, για περιουσία που τόσο πρόσφατα αγοράστηκε έναντι ποσού €3,5 εκ. (και είχε αξία γενικής εκτίμησης ίση με €2,7 εκ.) να παρουσιαστεί στο Κτηματολόγιο ως έχουσα αξία ίση με €7,5 εκ. Σε αυτή την περίπτωση, ακόμη και αν γινόταν αποδεκτή η δήλωση, θα προέκυπτε αυτόματα το ύψος του φόρου κεφαλαιουχικών κερδών, με βάση το ποσό των €7,5 εκ. και όχι με βάση το ποσό των €5,5 εκ. που δηλώθηκε αργότερα στο Τμήμα Φορολογίας, ως η αξία της περιουσίας της εταιρείας. Συνεπώς, με την έγκριση της αίτησης, τη στιγμή που ήταν προφανές ότι υπήρχε υπερτιμολόγηση («φούσκωμα») των τιμών, το δημόσιο απώλεσε φόρους και τέλη της τάξης του €1 εκ.

Η Υπηρεσία εξηγεί ότι, η συγκεκριμένη χαλάρωση στα κριτήρια δεν έγινε ειδικά για την υπό εξέταση περίπτωση πολιτογράφησης των έξι επενδυτών, πλην όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε απώλεια φορολογικών εσόδων και μεταβιβαστικών τελών, έστω κι αν ενημερώθηκε το Τμήμα Φορολογίας. Ουσιαστικά το Υπουργείο Οικονομικών εφάρμοσε κριτήρια που δεν είχαν την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου και, λόγω των ενεργειών του, υπήρξε απώλεια φορολογικών εσόδων της τάξης του €1 εκ.

Η Υπηρεσία τονίζει πως, "δεν έχουμε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι 6 πολιτογραφηθέντες παρέμειναν οι τελικοί δικαιούχοι της εταιρείας που απέκτησε την ακίνητη ιδιοκτησία και την εταιρεία στην οποία ανήκε η έπαυλη για την περίοδο των τριών ετών που προβλέπει το Πρόγραμμα. Φαίνεται επίσης να μην υπάρχει στο Υπουργείο Εσωτερικών μηχανισμός για έλεγχο της πτυχής αυτής. Είναι ωστόσο γεγονός ότι υποβλήθηκαν στοιχεία ότι τουλάχιστον οι 2 εκ των πολιτογραφηθέντων, μεταξύ των οποίων και ο υπό αναφορά πολιτογραφηθείς ιδιοκτήτης του αεροσκάφους, εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην Κύπρο".

Από έρευνα που διενεργήθηκε από την Υπηρεσία, διαπιστώθηκε ότι, σύμφωνα με καταστάσεις του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, η «Αξία Γενικής Εκτίμησης» των ακινήτων που αγοράστηκαν τον Οκτώβριο του 2014 έναντι €20.245.000 (€19.806.723 + €438.277 ως ΦΠΑ), την 1.1.2013 και την 1.1.2018 ανερχόταν σε μόνο €9.397.000 και €9.101.900, αντίστοιχα. Προκύπτει μία στρέβλωση υπερτιμολογήσεων που ενδεχομένως να οφείλεται στην ύπαρξη μεσαζόντων ή/και στην εκμετάλλευση των ξένων επενδυτών από τους ντόπιους επιχειρηματίες ή/και σε άλλους λόγους που σχετίζονται με μη υγιείς πρακτικές ή σε συνδυασμό των πιο πάνω.

Το ερώτημα που προκύπτει σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία όσον αφορά στην έπαυλη, είναι το πού διατέθηκαν τα λεφτά που αντιστοιχούν στη διαφορά μεταξύ της πραγματικής αξίας του ακινήτου και του ποσού των €7,5 εκ. που καταβλήθηκε και γιατί το Τμήμα Φορολογίας δεν αναζήτησε όσους έλαβαν ποσά, ενδεχομένως υπό μορφή προμηθειών, ώστε να βεβαιωθεί ότι τουλάχιστον, θα καταβάλουν τον αναλογούντα φόρο. Ανάλογος έλεγχος θα έπρεπε να γίνει και στις άλλες αγοραπωλησίες της συγκεκριμένης διαδικασίας, αλλά και γενικότερα σε κάθε ανάλογη πράξη του προγράμματος επενδύσεων. Επίσης, φαίνεται ότι ενδεχομένως να έπρεπε να ενημερωθεί η Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ) για το ενδεχόμενο κάποιοι εκ των ντόπιων επιχειρηματιών που εισέπραξαν τα αυξημένα (σε σχέση με την πραγματική αξία) ποσά να κατέβαλαν προμήθειες εκτός των πλαισίων της νομοθεσίας.

Τέλος, τονίζει πως οι εταιρείες των πολιτογραφηθέντων προσώπων δεν έχουν υποβάλει καμία φορολογική δήλωση από το 2014. Το Τμήμα Φορολογίας μάς ενημέρωσε ότι από τις εταιρείες αυτές έχει ζητηθεί να υποβάλουν τις φορολογικές δηλώσεις και σε περίπτωση που δεν το πράξουν, εντός του χρονικού διαστήματος που τους δόθηκε, τότε το Τμήμα θα προχωρήσει με ποινική δίωξή τους.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Kathimerini.com.cy

Πολιτική: Τελευταία Ενημέρωση

X