Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η κίνηση Τσαβούσογλου, να υποστηρίξει για δεύτερη φορά δημοσίως ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης του μίλησε στο Κραν Μοντανά για λύση δύο κρατών και στη Νέα Υόρκη για συνομοσπονδία, εκτός από τις αναταράξεις στο πολιτικό τοπίο ήγειρε και το ερώτημα ως προς το τι επιδιώκεται τελικώς από την άτυπη πενταμερή για την οποία ομονοούν Αναστασιάδης και Ακιντζί.
Είναι φανερό πλέον ότι οι δύο πλευρές έχει διαφορετικές στοχεύσεις με την επανέναρξη των συνομιλιών. Η ε/κ πλευρά θέλει μία διαδικαστικού τύπου πενταμερή και επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά. Η τ/κ πλευρά θέλει να ξεκαθαρίσει κατά πόσον ο Πρόεδρος Αναστασιάδης παραμένει προσηλωμένος σε λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ) και επιδιώκει επίσης να τεθούν οι υδρογονάνθρακες στο τραπέζι των συνομιλιών. Από την πλευρά της η Τουρκία διακηρύττει δια στόματος Τσαβούσογλου πως οι διαπραγματεύσεις δεν θα ξεκινήσουν από εκεί που έμειναν ενώ θα τεθούν νέες ιδέες στο τραπέζι.
Το αν θα πραγματοποιηθεί η πενταμερής και το ποια θα είναι η μορφή της θα διαφανεί στις 9 Αυγούστου, κατά τη συνάντηση των δύο ηγετών. Ήδη πάντως κυβερνητικές πηγές εκτιμούν πως η άτυπη πενταμερής θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, στη Νέα Υόρκη μετά τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.
Οι ερμηνείες
Ποιος ήταν ο λόγος της παρέμβασης Τσαβούσογλου σε μια χρονική συγκυρία όπου διευθετείται συνάντηση των δύο ηγετών και άτυπη πενταμερής, είναι ένα ερώτημα ερώτημα στο οποίο απαντούν κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία απαντούν ως εξής: Ο Τούρκος ΥΠΕΞ εκμεταλλεύτηκε τα όσα λέγονται το τελευταίο διάστημα στον ε/κ τύπο για το τι είδους λύση θέλει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας φωτογραφίζοντας κυρίως το ΑΚΕΛ.
Από πλευράς ΔΗΣΥ στελέχη εκτιμούν πως ο κ. Τσαβούσογλου αξιοποίησε πλήρως την περιρρέουσα που θέλει τον Νίκο Αναστασιάδη να συζητά νέες ιδέες, ώστε να αποδομήσει πλήρως την αξιοπιστία της ε/κ πλευράς. Υπάρχουν βεβαίως και οι πολιτικοί κύκλοι που σημειώνουν πως στόχος της Άγκυρας είναι να μπει στο τραπέζι η πάγια επιδίωξή της για λύση συνομοσπονδίας, με δύο ξεχωριστές οντότητες που θα έχουν μία κοινή ευρωπαϊκή έκφραση στην Ε.Ε. Όπως εκτιμούν οι ίδιες πηγές, η τουρκική πλευρά αμφισβητεί την βάση λύσης ούτως ώστε αν επιβεβαιωθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η θέση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, θα θεωρηθεί μεγάλη υποχώρηση από πλευράς της Άγκυρας.
Πάντως δεν πρέπει να παραλείπεται το γεγονός ότι η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει δια μέσου των δηλώσεων του κ. Τσαβούσογλου ότι η επόμενη ανεπίσημη πενταμερής για την λύση του Κυπριακού θα είναι «για να μάθουν τις ιδέες όλων». Ξεκαθάρισε και ότι δεν θα είναι για να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις από εκεί που έμειναν, αλλά για να δουν τις εναλλακτικές.
Από το Κραν Μοντανά
Από πλευράς της κυβέρνησης, στόχος είναι μία διαδικαστικού τύπου πενταμερής που στόχος είναι να επαναβεβαιωθούν οι συγκλίσεις αλλά και να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά. Σημειώνεται πως το Προεδρικό διέψευσε τα λεγόμενα Τσαβούσογλου, ενώ και ο ΔΗΣΥ στήριξε τις προσπάθειες του Προέδρου για λύση στο πλαίσιο της ΔΔΟ υπογραμμίζοντας ότι ως κόμμα «δεν συζητούμε, και δεν μπορούμε να συζητήσουμε τίποτε άλλο, πέραν της ΔΔΟ στη βάση των ψηφισμάτων του ΣΑ και του πλαισίου του Γ.Γ.».
Στο τραπέζι η ενέργεια
Το ζήτημα είναι τι επιδιώκει και η τ/κ πλευρά από την άτυπη πενταμερή. Ο κ. Ακιντζί έθεσε πρόταση για συνδιαχείριση του φυσικού αερίου, με την κυβέρνηση να απορρίπτει κάτι τέτοιο. Στόχος που θέτει η κυβέρνηση είναι να επικεντρωθούν τα εμπλεκόμενα μέρη στην επίλυση του κυπριακού και στη συνέχεια να τεθούν άλλα ζητήματα όπως το κεφάλαιο του φυσικού αερίου.
Όπως αποκάλυψε η «Κ» στο περιεχόμενο της επιστολής τίθεται αυτό το ζήτημα δίδονται διασφαλίσεις όπως η επαναβεβαίωση των συγκλίσεων αλλά και το Ταμείο Υδρογονανθράκων που ψηφίστηκε από τη βουλή. Πάντως η τ/κ πλευρά δεν ικανοποιήθηκε από την εν λόγω επιστολή με τον Μπαρίς Μπουρτζού να ξεκαθαρίζει πως ο Μουσταφά Ακιντζί θα θέσει το ζήτημα του φυσικού αερίου.
Δέσμευση για ΔΔΟ
Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως, πως σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η πρόταση για συνάντηση των δύο ηγετών χωρίς την εμπλοκή των ΗΕ, ήταν του ίδιου του Μ. Ακιντζί, στόχος του οποίου -σε αντίθεση με την Άγκυρα- είναι να κλειδώσει ότι ο Ν. Αναστασιάδης θα παραμείνει προσηλωμένος στη ΔΔΟ.
Αντιπαράθεση Κυβερνώντων - ΑΚΕΛ για Τσαβούσογλου
Έντονη συζήτηση προκάλεσε στο εσωτερικό η παρέμβαση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών για το τι διαμείφθηκε μεταξύ του και του Νίκου Αναστασιάδη. Το ΑΚΕΛ κάλεσε τον Πρόεδρο να ξεκαθαρίσει με σαφήνεια πως εργάζεται σε λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. «Ως ΑΚΕΛ δεν έχουμε ως κριτήριο τι λέει ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας –ενδεχομένως για τις δικές του σκοπιμότητες- για να κρίνουμε τον κ. Αναστασιάδη και τις θέσεις του», ανέφερε ο εκπρόσωπος τύπου του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου. Το ΑΚΕΛ υπέμνησε τα όσα ακούγονται ότι ο Νίκος Αναστασιάδης βολιδοσκόπησε επανειλημμένα ξένους αξιωματούχους, διπλωμάτες, καθώς και Κύπριους πολιτικούς και δημοσιογράφους για λύση δύο κρατών.
«Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για να απαντήσει ο κύριος Αναστασιάδης σε όλα αυτά είναι να επιδείξει έμπρακτα την απαραίτητη πολιτική βούληση για να προχωρήσουν τα πράγματα στο Κυπριακό προς την κατεύθυνση που ζητά ο ΓΓ του ΟΗΕ. Να ξεκαθαρίσει σαφέστατα, πειστικά και αποφασιστικά ότι αμετάκλητα η μόνη λύση που συζητά είναι η επανένωση στη βάση διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων όπως περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ και ότι δεν συζητά –υπό οποιεσδήποτε συνθήκες- λύση συνομοσπονδίας ή δύο κρατών. Να επιβεβαιώσει τη δέσμευσή του στο Πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ και στις συμφωνηθείσες συγκλίσεις», αναφέρεται χαρακτηριστικά από τον κ. Στεφάνου και κάλεσε να το πράξει στη συνάντηση των δύο ηγετών μιλώντας για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.
«Δεν είναι δυνατόν να ασχολείται κανείς με το Κυπριακό και την επίλυσή του και να μη λαμβάνει υπόψη ότι εδώ και δυο χρόνια η Τουρκία, είτε με το πρόσχημα των Ευρωεκλογών και του Brexit είτε άλλως πώς, έχει αποτρέψει την επανέναρξη διαπραγματεύσεων, διακηρύττει συνεχώς μέσω της ανώτατης ηγεσίας της ότι το πρότυπο λύσης των Η.Ε. έχει εκπνεύσει και πρέπει να εγκαταλειφθεί, ενώ στη συνέχεα επιτίθεται με παραβιάσεις και συνεχείς προκλήσεις και απειλές στη θάλασσα εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, επιχειρώντας ταυτόχρονα να μετατοπίσει το ζήτημα της κατοχής σε ζήτημα «συνδιαχείρισης» του κυπριακού φυσικού αερίου» απάντησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου.
«Δεν είναι δυνατόν» πρόσθεσε «ακόμα και σήμερα, στο μέσο αυτής της κρίσης που συντηρεί η Άγκυρα, το ΑΚΕΛ να επιχειρεί να συντηρήσει το αντιπολιτευτικό σενάριο που καταλογίζει ευθύνη στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αποδίδοντάς του εκείνο που και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ άκουσε από το στόμα του κ. Τσαβούσογλου, όταν τον επισκέφθηκε επί τούτου στην Τουρκία, ότι δηλαδή επιδιώκει τη δημιουργία αποσχιστικού κράτους στα κατεχόμενα. Εξάλλου, είναι από το 1983 που η Τουρκία μεθοδεύει υπό το φως της ημέρας αυτή την πολιτική των δυο κρατών».
«Δεν είναι δυνατόν το ΑΚΕΛ να θεωρεί ότι επιχειρηματολογεί σοβαρά όταν καλεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ‘να ξεκαθαρίσει σαφέστατα’ ποια είναι η λύση που συζητά και επιδιώκει, και να αγνοεί το γεγονός ότι τα τελευταία δυο χρόνια ο Πρόεδρος, με τον πιο επίσημο τρόπο, τουλάχιστον οκτώ φορές γραπτώς, έχει διαμηνύσει στον Γενικό Γραμματέα των Η.Ε. ότι επιδιώκει λύση στη βάση των ψηφισμάτων και αποφάσεων των Η.Ε., χώρια οι δια ζώσης επιβεβαιώσεις σε συναντήσεις μαζί του, αλλά και οι δύο ομιλίες του ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Η.Ε» υπογράμμισε ο κ. Προδρόμου αναφέροντας ότι στην επικείμενη συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, θα δοθεί η ευκαιρία να ξεκαθαρίσουν κάποια πράγματα, «όπως, μεταξύ άλλων, το ποια είναι η ισχύουσα θέση της τουρκοκυπριακής πλευράς: η ετοιμότητα για μια άτυπη προπαρασκευαστική συνάντηση με τη σύνθεση του Κραν Μοντανά για επανέναρξη ουσιαστικής διαπραγμάτευσης ή η σύμπλευση με την Τουρκία προκειμένου να προτάσσεται πρόσχημα φυσικού αερίου και εξωθεσμικών επιτροπών, προκειμένου να αποτραπούν οι καθαυτές διαπραγματεύσεις για τη λύση του Κυπριακού;» κατέληξε.
