ΚΥΠΕ
Την ανανέωση της εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για ακόμη έξι μήνες, δηλαδή μέχρι τις 31 Ιουλίου 2020, εισηγείται στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ο ΓΓ του διεθνούς οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες, αναγνωρίζοντας τη συνεχιζόμενη συμβολή της ειρηνευτικής δύναμης των ΗΕ στην Κύπρο στη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας.
Στην έκθεσή του για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, ο ΓΓ του ΟΗΕ επαναλαμβάνει τη δέσμευσή του να διερευνήσει με τους δυο ηγέτες στην Κύπρο και με τις εγγυήτριες δυνάμεις τη δυνατότητα να συγκαλέσει «μια άτυπη συνάντηση 5+ του ΟΗΕ στο κατάλληλο στάδιο. Εν προκειμένω, καλώ και πάλι τους ηγέτες, τις εγγυήτριες δυνάμεις και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να κάνουν παραγωγική χρήση της επόμενης περιόδου», σημειώνει. Ανεπίσημο αντίγραφο της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα δόθηκε αργά το βράδυ της Πέμπτης στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το Συμβούλιο θα ενημερωθεί στις 20 Ιανουαρίου από την Ειδική Αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, ενώ η υιοθέτηση του ψηφίσματος έχει προγραμματιστεί για τις 30 Ιανουαρίου.
Ο κ. Γκουτέρες επισημαίνει ότι «κατά την εξεταζόμενη περίοδο, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ εξακολούθησε να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επιτήρηση, με την εμπλοκή της και ως όργανο συνδέσμου (μεταξύ των πλευρών), ανταποκρινόμενη στις παραβιάσεις και τις χαμηλής έντασης εντάσεις. Η συνεχιζόμενη παρουσία της εξακολουθεί να είναι απαραίτητη για τη δημιουργία συνθηκών που συμβάλλουν στην πολιτική διευθέτηση», προσθέτει. Η έκθεση καλύπτει το διάστημα από τις 20 Ιουνίου και μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου 2019, καταγράφοντας τις δραστηριότητες της Δύναμης βάσει του ψηφίσματος 186/1964 και όλων των υπολοίπων σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο ΓΓ υπενθυμίζει στο κεφάλαιο με τις παρατηρήσεις ότι όπως σημείωσε σε πρόσφατες εκθέσεις του για την αποστολή των καλών υπηρεσιών, «η απουσία λύσης του κυπριακού προβλήματος δεν υπήρξε βιώσιμη", κάτι το οποίο εξακολουθεί να πιστεύει ακράδαντα. Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι η έλλειψη διαπραγματεύσεων από τον Ιούλιο του 2017 δεν σημαίνει ότι η κατάσταση στο νησί παραμένει αμετάβλητη, τόσο στο πολιτικό επίπεδο όσο και στην ουδέτερη ζώνη.
«Όπως επισημάνθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας μου για τη Διατήρηση της Ειρήνης, υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ των εντολών των ειρηνευτικών αποστολών και των καλών υπηρεσιών, όπου αφενός η πρόληψη της κλιμάκωσης των εντάσεων στο έδαφος συνεισφέρει στις συνθήκες που συμβάλλουν στην προώθηση πολιτικών λύσεων σε συγκρούσεις και, αφετέρου η πρόοδος προς μια πολιτική συμφωνία μπορεί να συμβάλει σε μια πιο ήρεμη και πιο σταθερή κατάσταση. Στην περίπτωση της Κύπρου, σημειώνω ότι από την ολοκλήρωση της Διάσκεψης για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά, με την πάροδο του χρόνου, οι εντάσεις επί τόπου έχουν αυξηθεί προοδευτικά», σημειώνει .
Για τις τρέχουσες εξελίξεις στο Κυπριακό, ο ΓΓ του ΟΗΕ αναφέρει ότι μετά τις ειλικρινείς και επικεντρωμένες συζητήσεις που είχε με τους δύο ηγέτες κατά τη διάρκεια της συνάντησης που φιλοξένησε στις 25 Νοεμβρίου στο Βερολίνο, συνεχίζει να ελπίζει ότι μπορεί να επιτευχθεί μια διαρκής διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος.
«Χαιρετίζω τη δέσμευση και την αποφασιστικότητα των ηγετών να επιτύχουν μια διευθέτηση βασισμένη σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του ψηφίσματος 716 (1991). Όπως αναγνωρίστηκε στο Βερολίνο, αυτή η φορά πρέπει να είναι διαφορετική. Επαναλαμβάνω τη δέσμευσή μου να διερευνήσω με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη και τον Ελληνοκύπριο ηγέτη και με τις εγγυήτριες δυνάμεις τη δυνατότητα να συγκαλέσω μια άτυπη συνάντηση 5+ του ΟΗΕ στο κατάλληλο στάδιο. Εν προκειμένω, καλώ και πάλι τους ηγέτες, τις εγγυήτριες δυνάμεις και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να κάνουν παραγωγική χρήση της επόμενης περιόδου».
Ο κ. Γκουτέρες περιγράφει όσα συνέβησαν στη συνάντηση του Βερολίνου, παραθέτοντας και τα σημεία της δήλωσής του μετά την ολοκλήρωσή της. « Όπως δήλωσα μετά τη συνάντηση, συμφώνησα να επεκτείνω τις προσπάθειές μου για να επιτύχω όρους αναφοράς οι οποίοι θα χρησιμεύσουν ως αφετηρία συναίνεσης για σταδιακές, ουσιαστικές και προσανατολισμένες στην επίτευξη αποτελεσμάτων διαπραγματεύσεις, όσο το δυνατόν συντομότερα. Από αυτή την άποψη, δεσμεύτηκα να διερευνήσω με τους δύο ηγέτες και με τις εγγυήτριες δυνάμεις τη δυνατότητα να συγκαλέσω μια άτυπη συνάντηση 5+1 του ΟΗΕ σε κατάλληλο στάδιο. Αναγνωρίστηκε επίσης ότι αυτή τη φορά πρέπει να είναι διαφορετική», επισημαίνει.
Ο ΓΓ ενημερώνει το Συμβούλιο Ασφαλείς ότι συνεχίζει να παρακολουθεί από κοντά και με ανησυχία τις εξελίξεις που αφορούν τους υδρογονάνθρακες. «Υπογράμμισα επανειλημμένα ότι οι φυσικοί πόροι που βρίσκονται εντός και γύρω από την Κύπρο πρέπει να ωφελήσουν και τις δύο κοινότητες και αποτελούν ισχυρό κίνητρο για όλα τα μέρη να βρουν μια αμοιβαία αποδεκτή και διαρκή λύση στο κυπριακό πρόβλημα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα μέρη έχουν εκφράσει τη δέσμευσή τους για τον στόχο αυτό, επαναλαμβάνω την έκκλησή μου για σοβαρές προσπάθειες προς αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης και για την εξουδετέρωση των εντάσεων».
Στην καταγραφή των εξελίξεων αναφέρει ότι τους τελευταίους μήνες, οι δύο πλευρές υπέβαλαν ξεχωριστές προτάσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος των ερευνών υδρογονανθράκων, όπως αναφέρεται στην έκθεσή του για την αποστολή καλών υπηρεσιών στις 14 Νοεμβρίου 2019. Ωστόσο, γράφει, «εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Οι εξελίξεις στην περιοχή κατά την περίοδο αναφοράς οδήγησαν σε έντονη αύξηση των εντάσεων, με ελάχιστες προοπτικές να κοπάσουν».
Η έκθεση περιλαμβάνει αναλυτική καταγραφή των εξελίξεων σχετικά με τα ΜΟΕ που τέθηκαν σε εφαρμογή και το έργο των δικοινοτικών Τεχνικών Επιτροπών. Στις παρατηρήσεις του, ο ΓΓ αναφέρει πως ενώ κατά το παρελθόν έτος σημειώθηκαν συγκεκριμένα επιτεύγματα σχετικά με την εφαρμογή μέτρων που είχαν συμφωνηθεί προηγουμένως, και οι πλευρές υπέβαλαν προτάσεις και ιδέες για πιθανά νέα μέτρα, οι συζητήσεις και η πρόοδος σε αυτά θα πρέπει να συνεχιστούν.
«Είναι σημαντικό οι πλευρές να εξακολουθήσουν να επιδεικνύουν την καλή τους βούληση και να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για τη δημιουργία συνθηκών οι οποίες θα οδηγήσουν σε μια επιτυχημένη διαδικασία, θα ανανεώσουν τις ελπίδες για λύση και θα οικοδομήσουν μια πορεία προς μια βιώσιμη ειρήνη. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ και η αποστολή καλών υπηρεσιών μου στην Κύπρο θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμες για να υποστηρίξουν τις πλευρές από αυτή την άποψη», αναφέρει ο ΓΓ του ΟΗΕ. Σε άλλο σημείο επισημαίνει ότι στις προσπάθειές τους να προωθήσουν τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των κοινοτήτων, τοπικοί μη κυβερνητικοί παράγοντες και όσοι τους στηρίζουν συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εμπόδια που συνδέονται με το καθεστώς του βορρά και τις ανησυχίες που σχετίζονται με την «αναγνώριση».
«Ενώ διατηρείται η πολιτική των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο και διατηρούνται οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας επί του θέματος, οι ανησυχίες για την αναγνώριση δεν θα πρέπει να συνιστούν αφ `εαυτών ανυπέρβλητο εμπόδιο στην ενίσχυση της συνεργασίας. Καθώς οι πλευρές διερευνούν περαιτέρω ευκαιρίες για οικοδόμηση εμπιστοσύνης και συνεργασία, τις παροτρύνω να βρουν δημιουργικούς τρόπους για να ξεπεράσουν τα εμπόδια με σκοπό την επίτευξη ουσιαστικής προόδου και την παροχή απτών οφελών στις κοινότητές τους. Τα Ηνωμένα Έθνη παραμένουν πλήρως αφοσιωμένα στο να τους παράσχουν διευκόλυνση και την απαραίτητη υποστήριξη». Ο κ. Γκουτέρες εκφράζει λύπη γιατί παρά τη δέσμευση που ανέλαβαν τα μέρη για την καθιέρωση μηχανισμού στρατιωτικών επαφών, δεν κατόρθωσαν να ξεπεραστούν οι διαφορές όσον αφορά τις λεπτομέρειες του μηχανισμού αυτού.
«Προτρέπω τα μέρη να συνεργαστούν με την Ειδική Αντιπρόσωπο για τη δημιουργία αυτού του μηχανισμού χωρίς καθυστέρηση, θέτοντας έτσι σε κίνηση ένα σημαντικό στρατιωτικό μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ανταποκρινόμενα στις προσδοκίες του Συμβουλίου Ασφαλείας σε αυτό το πλαίσιο», επισημαίνει. Καλεί επίσης τα μέρη να καταβάλουν πραγματική προσπάθεια για τη διερεύνηση νέων ή ενισχυμένων τρόπων συνεργασίας σε βασικά πολιτικά ζητήματα, μεταξύ άλλων σε σχέση με τη δημόσια τάξη, ιδίως στην Πύλα.
«Ένα αξιοσημείωτο βήμα στον τομέα της επιβολής του νόμου ήταν μια πιο συστηματοποιημένη διαδικασία που επιτρέπει την παράδοση υπηκόων τρίτων χωρών και φερόμενων εγκληματιών από τη μια πλευρά στην άλλη με τη διευκόλυνση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Οι πλευρές θα πρέπει να οικοδομήσουν σε αυτές τις αρχικές προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι οι εγκληματίες δεν θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται τη de facto διαίρεση της νήσου», αναφέρει. Παράλληλα, απηχώντας τις θέσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, παροτρύνει όλα τα μέρη "να συμμορφωθούν με το υπόμνημα του 2018, μεταξύ άλλων με σεβασμό του καθεστώτος απαγόρευσης της νεκρής ζώνης και με της οριοθέτησης των γραμμών κατάπαυσης του πυρός της ΟΥΝΦΙΚΥΠ».
Αναφορές υπάρχουν για την κατάσταση στα Στροβίλια και στην Πύλα, αλλά και τις απειλές για εποικισμό των Βαρωσίων, αποφεύγοντας πάντων να κατονομάσει την παρουσία Τούρκων υπουργών. «Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, υπήρξε αυξημένη προσοχή για τα Βαρώσια λόγω δημόσιων δηλώσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς και επισκέψεων υψηλού επιπέδου που διοργανώθηκαν στην περίκλειστη περιοχή από τις αρχές του βορρά. Η παρουσία και οι κινήσεις της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στα Βαρώσια συνέχισαν να περιορίζονται από τις τουρκικές δυνάμεις. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ συνέχισε να χρησιμοποιεί όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των δορυφορικών εικόνων, για να ενισχύσει την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Τα Ηνωμένα Έθνη συνεχίζουν να θεωρούν την κυβέρνηση της Τουρκίας υπεύθυνη για το status quo στα Βαρώσια», επισημαίνει.
