Της Μαρίνας Οικονομίδου
«Δυστυχώς, κάθε μέρα είτε με την αμφισβήτηση θεσμών είτε με τη σύγκρουση θεσμών είτε με ενέργειες ή πράξεις από πλευράς του πολιτικού προσωπικού της χώρας η δυσπιστία του κόσμου στην πολιτική αυξάνεται», έλεγε ο Νίκος Αναστασιάδης, όταν το πόρισμα του Συνεργατισμού έκαιγε την κυβέρνηση και τον υπουργό του και αποκάλυπτε σειρά από μη εξυπηρετούμενα δάνεια βουλευτών. Αυτό βεβαίως θα μπορούσε να αποτελέσει παραδοχή και εν μέρει ανάληψη πολιτικής ευθύνης για τα όσα διαδραματίζονται στη δημόσια σφαίρα, αν δεν είχαν προηγηθεί η αμφισβήτηση του πορίσματος από τον ίδιο και οι εκ των υστέρων αιχμές ακαταλληλότητας μελών της διερευνητικής επιτροπής από τον υπουργό Οικονομικών, η οποία καταδείκνυε πως προμηνύεται ένας νέος πόλεμος μεταξύ κυβέρνησης και ανεξάρτητων θεσμών με αφορμή το πόρισμα. Τοποθετήσεις που στρέφουν τα πυρά προς συγκεκριμένη κατεύθυνση και κυρίως σε δύο ανεξάρτητους θεσμούς: αυτόν της Γενικής Εισαγγελίας και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Κώστας Κληρίδης και Οδυσσέας Μιχαηλίδης έχουν πολλές φορές απαντήσει στον πρόεδρο και στην κυβέρνηση όταν νιώθουν πως επεμβαίνουν στον ρόλο τους και δίδουν την εντύπωση στην κοινή γνώμη πως έχουν σχηματίσει μία άτυπη συμμαχία απέναντι στις άλλοτε εύσχημες και άλλοτε ευθείες βολές της κυβέρνησης. Το πού θα φτάσει αυτή η χρόνια κόντρα είναι σίγουρα ένα ζήτημα ανοικτό και προκαλεί ήδη ανησυχίες πως έχει ήδη φτάσει τα επίπεδα μιας θεσμικής εκτροπής και θεσμικής κρίσης.
Αφορμή το πόρισμα
Πώς όμως ανακινήθηκε η κόντρα κυβέρνησης ανεξάρτητων θεσμών; Το πόρισμα της ερευνητικής επιτροπής για τον Συνεργατισμό, το οποίο απέδιδε βαρύτατες πολιτικές ευθύνες στον υπουργό Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη ως τον κύριο υπεύθυνο για τους χειρισμούς από το 2014 ήταν αρκετό για να προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων στο κυβερνητικό στρατόπεδο και να οδηγήσει στην αμφισβήτηση και του πορίσματος. Πρώτα ο πρόεδρος της Δημοκρατίας φρόντισε μέσω της τοποθέτησής του να δώσει πλήρη στήριξη στον υπουργό Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη, κρίνοντας λανθασμένα τα συμπεράσματα του πορίσματος, ενώ στη συνέχεια ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος μέσω της συνέντευξης Τύπου που παρέθεσε για να δημοσιοποιήσει και την παραίτησή του προχώρησε σε άνευ προηγουμένου επίθεση και στο πόρισμα αλλά και στα μέλη.
«Κακόβουλο» πόρισμα
Ενδεικτικό ότι ο Χάρης Γεωργιάδης μίλησε για fake news, ενώ έθεσε ζητήματα και για μέλη της διερευνητικής επιτροπής που διόρισε ο Κώστας Κληρίδης. «Πώς γίνεται ένας υποψήφιος που δεν επελέγη για μία θέση, να μετατρέπεται σε μέλος ερευνητικής επιτροπής και κρίνει τους ανθυποψηφίους του και αυτούς που δεν τον επέλεξαν;» διερωτήθηκε ο υπουργός Οικονομικών σε συνέντευξή του στην «Κ», κατονομάζοντας το μέλος της ερευνητικής επιτροπής Γιώργο Γεωργίου ως το πρόσωπο που διεκδικούσε τη θέση του Νικόλα Χατζηγιάννη. Καθόλου τυχαία και η παρουσίαση πίνακα σύγκρισης του ρυθμού μείωσης των ΜΕΔ μεταξύ Συνεργατισμού και ALPHA Bank, στην οποία ήταν διευθυντής ο κ. Γεωργίου κατά τη συνέντευξη Τύπου για να ενισχύσει το επιχείρημα ότι είχαν πέσει κατά πολύ τα μη εξυπηρετούμενα της Συνεργατικής σε σχέση με την ALPHA Bank της οποίας ηγείτο ο κ. Γεωργίου, ο οποίος ως μέλος της ερευνητικής επιτροπής είχε επικρίνει τον κ. Χατζηγιάννη ως κατώτερο των περιστάσεων.
Η κόντρα με τα μέλη
Όμως η κυβέρνηση δεν είχε μόνο θέμα με τις ικανότητες του Γιώργου Γεωργίου. Φαίνεται πως υπάρχει θέμα και με τον πρόεδρο της Διερευνητικής Επιτροπής Γιώργο Αρέστη, χωρίς να περιορίζεται στην ανταλλαγή ειρωνειών μεταξύ Χάρη Γεωργιάδη και Γιώργου Αρέστη κατά την κατάθεση του πρώτου στην ερευνητική επιτροπή, αλλά και εξαιτίας προηγούμενων καταστάσεων. Όπως διαρρέεται από κυβερνητικά πηγαδάκια η κόντρα των δύο ξεκινά από την περίοδο διορισμού του κ. Αρέστη στην Επιτροπή Αποκλεισμού των Οικονομικών Φορέων από Διαδικασίες Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων. Οι ίδιοι κύκλοι υποστήριζαν πως η επιμονή του κ. Γεωργιάδη να μην του εγκρίνει συγκεκριμένο συνεργάτη ήταν και ο λόγος που ο κ. Αρέστη παραιτήθηκε τελικώς από την Επιτροπή. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, υποστήριξε πως αφέθηκε χωρίς απαραίτητη στήριξη σε τεχνικό και ανθρώπινο επίπεδο. Το ερώτημα βεβαίως που μένει αναπάντητο είναι για ποιο λόγο οι εν λόγω κύκλοι, αλλά και ο ίδιος ο υπουργός έμειναν να εκφράσουν τη διαφωνία τους για τους διορισμούς εκ των υστέρων και όταν το πόρισμα είχε δημοσιοποιηθεί.
Απάντησε ο εισαγγελέας
Η κίνηση του Χάρη Γεωργιάδη να αμφισβητήσει το πόρισμα και να κρίνει ως ακατάλληλες τις επιλογές του Κώστα Κληρίδη δεν έμεινε βεβαίως αναπάντητη, με τον γενικό εισαγγελέα να σχολιάζει πως «οποιεσδήποτε απαξιωτικές αναφορές είτε προς την Έκθεση της Επιτροπής, είτε προς τα μέλη της, εκείνο που επιτυγχάνουν δεν είναι να μειώσουν το κύρος οποιασδήποτε συγκεκριμένης Επιτροπής ή των μελών της, αλλά να φθείρουν και να πλήξουν τον ίδιο τον θεσμό των Ερευνητικών Επιτροπών και τη χρησιμότητα που υπηρετεί με βάση την κείμενη νομοθεσία». Το πώς ο γενικός εισαγγελέας θα χειριστεί το πόρισμα θα διαφανεί το επόμενο διάστημα, όπως είπε βεβαίως δεν θα παραμείνει στο συρτάρι.
Συνεργατισμός και Οδυσσέας
Όμως ο γενικός εισαγγελέας δεν ήταν ο μόνος που αντέδρασε. Με τη δημοσιοποίηση του Πορίσματος ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης έσπευσε να το χαρακτηρίσει και έγκυρο και αξιόπιστο, ψέγοντας μέσω κοινωνικών δικτύων τη στάση του Χάρη Γεωργιάδη. Στάση που για πολλούς αναμενόταν. Αφενός γιατί είχε αρκετά κοινά με την έκθεση για τον Συνεργατισμό που δημοσιοποίησε τον περασμένο Ιούνιο ο ίδιος στην οποία έκανε λόγο μεταξύ άλλων για κακοδιαχείριση, αφετέρου γιατί όπως λέγεται ένιωθε δικαιωμένος από το αποτέλεσμα.
Υπενθυμίζεται, άλλωστε, πως πριν από τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του Οδυσσέα Μιχαηλίδη είχε προκληθεί έντονο παρασκήνιο, αλλά και ρήξη του ιδίου με τη Βουλή, όταν στην Ολομέλεια πέρασε ο περιορισμός στις αρμοδιότητές του για έλεγχο στη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα. Κυβερνητικοί κύκλοι τότε υποστήριζαν μάλιστα πως η εμπλοκή του κ. Μιχαηλίδη στα της Συνεργατικής θα ενίσχυε την επικίνδυνη φημολογία σε μία τράπεζα ευάλωτη. Έθεταν μάλιστα την καλή σχέση του με συγκεκριμένα ΜΜΕ, αφήνοντας να υπαινιχθεί πως θα διέρρεε ζητήματα που θα έπλητταν την τράπεζα. Ο γενικός ελεγκτής, βεβαίως, διαβεβαίωνε και δεσμευόταν πως δεν θα δημοσίευε οτιδήποτε αφορούσε τη Συνεργατική Τράπεζα σε μία προσπάθεια να διασκεδάσει τις ανησυχίες, αλλά και για να αποφευχθούν σίγουρα οι όποιες δυσάρεστες εξελίξεις. Τότε, όπως λέγεται, είχαν διασαλευθεί και οι καλές σχέσεις που διατηρούσε με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου, το πρόσωπο άλλωστε που τον εισηγήθηκε για τη θέση του γενικού ελεγκτή.
Η άτυπη συμμαχία
Η σύγκρουση γενικού ελεγκτή και γενικού εισαγγελέα με την κυβέρνηση με φόντο τον Συνεργατισμό έκανε πολλούς να βλέπουν μία άτυπη συμμαχία μεταξύ των δύο ανεξάρτητων θεσμών και προσυνεννόηση σε ζητήματα. Κύκλοι που βρίσκονται στο στενό τους περιβάλλον απορρίπτουν κάτι τέτοιο και σημειώνουν πως υπάρχει μεν αλληλοεκτίμηση και σεβασμός, αλλά δεν μεταφράζεται σε παρασκηνιακή συνεργασία. Πολιτικοί κύκλοι πάντως σε Προεδρικό και Πινδάρου εκτιμούν πως οι δύο άνδρες προσπαθούν να εξυπηρετήσουν τη δική τους πολιτική ατζέντα για το 2023.
Περιμένουν αφυπηρέτηση
Σε ό,τι αφορά τον γενικό εισαγγελέα η κυβέρνηση τηρεί χαμηλούς τόνους, αναμένοντας, όπως λέγεται, την αφυπηρέτησή του, καθώς σε ένα περίπου χρόνο αποχωρεί κλείνοντας το 68ο έτος της ηλικίας του. Υπενθυμίζεται πως ο Κώστας Κληρίδης είχε διοριστεί μετά από εισήγηση του τότε κυβερνητικού εκπροσώπου Χρίστου Στυλιανίδη με κύριο επιχείρημα την προσήλωσή του στη λύση του Κυπριακού. Οι σχέσεις μεταξύ Προεδρικού και Εισαγγελίας διασαλεύτηκαν, ωστόσο, με τον διορισμό του Ρίκκου Ερωτοκρίτου στη θέση του βοηθού γενικού εισαγγελέα και τη θέση που πήρε ο πρόεδρος υπέρ του τελευταίου, με αποτέλεσμα ο Κώστας Κληρίδης να αναφωνεί το αμίμητο «ντροπή» στον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η κυβέρνηση δεν έχει πρόθεση ευθείας σύγκρουσης –εκτός της αμφισβήτησης του πορίσματος– με τον γενικό εισαγγελέα και ήδη μελετούν τα επόμενα βήματα διαδοχής του, με τα βλέμματα να στρέφονται εδώ και καιρό στον νυν υπουργό Δικαιοσύνης Ιωνά Νικολάου.
Η δυσκολία
Μπορεί σε ό,τι αφορά τον γενικό εισαγγελέα να αναμένουν τον χρόνο να περάσει, ωστόσο, το μεγάλο ζήτημα για την κυβέρνηση είναι το πώς θα προχωρήσουν και θα διαχειριστούν τον γενικό ελεγκτή. Υπενθυμίζεται πως ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης είχε διοριστεί με εισήγηση του προέδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου, με πολιτικούς κύκλους να θεωρούν ότι πρόκειται για πρόσωπο του συναγερμικού προέδρου. Η σύγκρουση μεταξύ κυβέρνησης και ελεγκτικής υπηρεσίας καθ’ όλη την εξαετία, έκανε πολλούς να διερωτούνται πού το πάει ο ελεγκτής. Το μεγάλο αγκάθι ήταν σίγουρα ο Συνεργατισμός, ωστόσο, και άλλες εντάσεις κυβέρνησης-Ελεγκτικής Υπηρεσίας μονοπώλησαν το ενδιαφέρον, με τον Χάρη Γεωργιάδη να βγαίνει απέναντι στον Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Αλησμόνητη η κόντρα των δύο ανδρών μετά την απόφαση του γενικού ελεγκτή να διατάξει πειθαρχική έρευνα στη λειτουργό του Υπουργείου Οικονομικών και στέλεχος του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου, όπως επίσης το κεφάλαιο του δρόμου Πάφου - Πόλης. Μάλιστα, συναγερμικοί κύκλοι, μετά και την ανακοίνωσή του για την παράσταση στη Σαλαμίνα είχαν πει πως ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης εξυπηρετεί το ΔΗΚΟ και τον προεκλογικό του Νικόλα Παπαδόπουλου, υπενθυμίζοντας πως προέρχεται από το ΔΗΚΟ και άλλοτε να βλέπουν πως παίζει παιχνίδι με το ΑΚΕΛ και συγκεκριμένα με τη βουλευτή Λευκωσίας Ειρήνη Χαραλαμπίδου.
Ο ραδιοτηλεοπτικός αποπροσανατολισμός
Το πού θα φτάσει η κόντρα, αν δηλαδή θα εκτονωθεί ή αν θα κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα είναι ένα ζήτημα ανοικτό. Σίγουρα όμως σε κυβέρνηση και Συναγερμό αντιλαμβάνονται πως αυτή ακριβώς η θεσμική κρίση σίγουρα δεν βοηθάει κυβέρνηση και το κυβερνών κόμμα εν μέσω προεκλογικού. Καθόλου τυχαία, άλλωστε, και η κίνηση του Αβέρωφ Νεοφύτου να τα βάλει με τον προϋπολογισμό του ΡΙΚ, σταυρώνοντάς τον και ανοίγοντας νέο κύκλο αντιδράσεων. Κίνηση που όπως λέγεται από συναγερμικά στελέχη είχε ως στόχο την αλλαγή της ατζέντας στην επικαιρότητα και από άλλους κύκλους κοντά και στο Προεδρικό, να εκτιμάται ως προσπάθεια του συναγερμικού προέδρου να στείλει μήνυμα στη διεύθυνση του κρατικού καναλιού να «βρει τον δρόμο του». Δρόμο που, όπως λέγεται, έχασε προωθώντας μέσω εκπομπών πρόσωπα από άλλους κομματικούς χώρους, επικρίνοντας τον Συνεργατισμό, αλλά και προβάλλοντας με ζήλο τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη, του οποίου το όνομα ακούγεται έντονα για τις προεδρικές του 2023.
