Kathimerini.com.cy
Tο ύστατο χαίρε στον ιστορικό ηγέτη της ΕΔΕΚ Βάσο Λυσσαρίδη, που συνέδεσε τη ζωή του με το ιστορικό γίγνεσθαι του τόπου, απηύθυνε την Τετάρτη η Κύπρος.
Στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας, η κυπριακή πολιτική και πολιτειακή ηγεσία, εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης και της ελληνικής πολιτικής ζωής, αλλά και διπλωμάτες, και ΕΔΕΚίτες, εν μέσω των μέτρων κατά της πανδημίας, αποχαιρέτισαν τον ιδρυτή και επίτιμο Πρόεδρο της ΕΔΕΚ, ο οποίος απεβίωσε στις 26 Απριλίου σε ηλικία 100 ετών, με το μήνυμα ότι σήμερα θάβεται το σώμα του, αλλά όχι το πνεύμα και η ψυχή του, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στον επικήδειο λόγο του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, ενώ αντήχησαν και στίχοι από το πλούσιο ποιητικό του έργο.
Ο επικήδειος λόγος του Προέδρου
Απευθύνοντας σήμερα εκ μέρους της πολιτείας το ύστατο χαίρε υποκλίνομαι με αισθήματα βαθύτατου σεβασμού στο μεγαλείο της μορφής και της εμβληματικής προσωπικότητας του Βάσου Λυσσαρίδη.
Μιας προσωπικότητας η οποία περνά σήμερα στην αιωνιότητα, αφού προηγουμένως πέτυχε, μέσα από τη πορεία ζωής που συνειδητά ακολούθησε, να κερδίσει δικαίως την καθολική εκτίμηση και αναγνώριση του συνόλου του πολιτικού κόσμου του λαού της Κύπρου και όχι μόνο.
Ο Βάσος Λυσσαρίδης ήταν ο ιδεολόγος σοσιαλιστής, ο αγωνιστής της πρώτης γραμμής για την ελευθερία, ο οραματιστής πατριώτης που έταξε διαχρονικά ως στόχο ζωής, την αξιοπρέπεια και ελευθερία της πατρίδας του.
Θα τον συναντήσουμε στον απελευθερωτικό αντιαποικιακό αγώνα του ΄55-΄59, θα τον βρούμε μπροστάρη για προάσπιση της ύπαρξης του Κυπριακού Κράτους στα θλιβερά γεγονότα του ΄63-΄64, θα τον καταγράψει η ιστορία να πρωταγωνιστεί και πάλι το ΄71-΄74 ενάντια στην παρανομία και το χουντικό πραξικόπημα.
Η τουρκική εισβολή τον πληγώνει αλλά δεν τον λυγίζει δεν τον κάμπτει.
Θα βρεθεί και πάλι στις επάλξεις, διεκδικώντας από κάθε τοπικό και διεθνές βήμα, την απελευθέρωση της Κύπρου και την απαλλαγή της από τον τουρκικό ζυγό.
Η λέξη απελευθέρωση, για τον αγωνιστή Βάσο Λυσσαρίδη, ταυτιζόταν με την απόλυτη και πλήρη ανεξαρτησία και κυριαρχία του κυπριακού κράτους, ως προαπαιτουμένου για την ειρηνική συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Η δράση του δεν περιορίζεται στα στενά σύνορα της μικρής μας πατρίδας. Εκτείνεται, όπως και το ελεύθερο πνεύμα του, σε χώρες που παρέμεναν υπόδουλες είτε σε αποικιακές δυνάμεις είτε σε δικτατορικά καθεστώτα.
Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί πως ο Βάσος Λυσσαρίδης ήταν ένας παγκόσμιος πολίτης. Ένας οραματιστής του οποίου οι δημοκρατικές αρχές και αξίες, του υπαγόρευαν ως καθήκον να βρίσκεται δίπλα από κάθε λαό που μάχεται για την ελευθερία και την εθνική του αξιοπρέπεια.
Ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και ως ένας πολιτικός που προέρχεται από άλλο ιδεολογικό χώρο, θεωρώ προνόμιο που έζησα από κοντά και συνεργάστηκα στενά με το Βάσο Λυσσαρίδη.
Ένα καθολικό αίσθημα βαθύτατου σεβασμού και εκτίμησης που το επέβαλε η ισχυρή προσωπικότητα, η αγωνιστική του δράση στους περί ελευθερίας και δημοκρατίας αγώνες, τα οράματα και η δράση του ως ιδρυτού και ηγέτη της ΕΔΕΚ, ως κοινοβουλευτικού με πλουσιότατο έργο, αλλά και ως Προέδρου της Βουλής.
Μια πορεία 100 χρόνων αγωνιστικής δράσης, πνευματικής παρουσίας δεν μπορεί να συμπυκνωθεί μέσα σε λίγα λόγια και ελάχιστα λεπτά. Θα χρειαστούν τόμοι και τόμοι για να καταγραφεί το αγωνιστικό φρόνημα του Βάσου Λυσσαρίδη, η πλούσια πορεία ζωής, οι διασυνδέσεις και φιλίες του με εξέχουσες διεθνείς προσωπικότητες και πολιτικούς, το πολύπλευρο του χαρακτήρα του, οι ιδεολογικές του πεποιθήσεις και το ιστορικό αποτύπωμα που άφησε στην αγαπημένη μας πατρίδα.
Εάν είναι κάτι που τούτη την ώρα έρχεται στη μνήμη μου είναι αυτό που πάντοτε έλεγες σεβαστέ μου Πρόεδρε, πως και νεκρός δεν θα πάψεις να αγωνίζεσαι για την απελευθέρωση της Κύπρου μας.
Σήμερα θα ταφεί το σώμα σου, όχι όμως το πνεύμα και η ελεύθερη ψυχή σου. Αυτά θα πλανώνται στη σκλαβωμένη γη μέχρι την ώρα που θα τη δεις ελεύθερη, όπως και με τους στίχους σου την ύμνησες.
Το κεφάλαιο Βάσος Λυσσαρίδης δεν κλείνει σήμερα και δεν θα κλείσει όσο η Κύπρος θα είναι αιμάσσουσα από την πληγή της κατοχής.
Η καθοδήγηση από τις παρακαταθήκες του ηγέτη που σήμερα αποχαιρετούμε θα αποτελεί το ύψιστο καθήκον σε όσους επιζούν αλλά και τη μεγίστη τιμή και υποχρέωση απέναντι σε έναν από τους πρωταγωνιστές της σύγχρονης κυπριακής Ιστορίας.
Αιωνία σου η μνήμη σεβαστέ μου φίλε, αιωνία σου η μνήμη γιατρέ.
Το βιογραφικό του:
Ο Βάσος Λυσσαρίδης γεννήθηκε στα Λεύκαρα, στις 13 Μαΐου 1920.
Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Λευκάρων και μετά για δύο χρόνια στην ανωτέρα σχολή Λευκάρων και συνέχισε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία.
Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και απεφοίτησε με άριστα. Εξάσκησε γενική ιατρική και διετέλεσε Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου (1967-1981). Κατά τα φοιτητικά του χρόνια διετέλεσε Πρόεδρος της Πανσπουδαστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα, Γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακών Σωματείων και υπεύθυνος της Εθνικοτοπικής ΕΑΜ Κύπρου. Οργανώθηκαν τεράστιες συγκεντρώσεις και το Κυπριακό προβλήθηκε ως εθνική διεκδίκηση.
Πήρε μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Ε.O.Κ.Α. (1955-1959). Ως εκπρόσωπος της ΕΟΚΑ καταψήφισε τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου διότι πίστευε ότι νομιμοποιούσαν και με δική μας συνυπογραφή την πολιτικοστρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας, στηριζόταν σε φυλετικές διακρίσεις, και διότι το σύνταγμα ήταν μη λειτουργικό και θα οδηγούσε σε αδιέξοδα με αρνητικές επιπτώσεις εις βάρος του Κυπριακού λαού. Μετά το πραξικόπημα στην Ελλάδα και την επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας, συνεργάσθηκε με τις αντιστασιακές οργανώσεις του Ελληνικού λαού ενάντια στη χούντα και κυρίως με το ΠΑΚ με ηγέτη τον Ανδρέα Παπανδρέου. Πρωτοστάτησε στην αντίσταση ενάντια στην ΕΟΚΑ Β και κατά του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974 και του μεταπραξικοπήματος. Στην σύσκεψη ηγεσιών (νομίμων και παρανόμων) στο Γ.Δ.Π. την 15η Αυγούστου ματαίωσε την υπογραφή του σχεδίου Γκιουνές στην παρουσία πολλών δεκάδων ένστολων οπλοφόρων και επέμενε ότι η νομιμότητα επανέρχεται μόνο με την επάνοδο του νομίμως εκλεγέντος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Τα όπλα σίγησαν. Όμως στις 30 Αυγούστου έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του στην οποία σκοτώθηκε ο αγωνιστής ποιητής Δώρος Λοϊζου. Συνέχισε τον αγώνα ενάντια στο μεταπραξικόπημα μέχρι την επιστροφή του Μακαρίου. Εκλεγόταν ανελλιπώς βουλευτής από το 1960 μέχρι το 2006 και την περίοδο 1985-1991 διετέλεσε Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής.
Το 1969 ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ε.Δ.Ε.Κ., του οποίου υπήρξε Πρόεδρος μέχρι και τον Ιούλιο του 2001.
Ήταν επίτιμος πρόεδρος του Κινήματος και μέλος του Eθνικού Συμβουλίου. Διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, και με πολλούς άλλους προοδευτικούς ηγέτες και λαούς αγωνιζόμενους για ελευθερία και ανεξαρτησία. Τασσόταν υπέρ ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
Διετέλεσε αντιπρόεδρος του AAPSO από το 1961. Το Αφρικανοασιατικό Κίνημα. (Afro-Asian Solidarity Organization) ήταν μια μαζική μη κυβερνητική οργάνωση με εθνικές επιτροπές σε περισσότερες από 90 χώρες στην Ασία και την Αφρική, και με επιτροπές συμπαράστασης στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική.
Διετέλεσε γ.γ. του ICSA (Διεθνής Επιτροπή ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις και για την απελευθέρωση του Mandela)
Έκανε αναρίθμητα ταξίδια και συνεδρίες στην Ευρώπη για αυτό το θέμα και για συλλογή χρημάτων αλλά πολύ περισσότερο για πολιτική και ηθική ενίσχυση και του κινήματος. Είχε σχέσεις με τα εθνοαπελευθερωτικά κινήματα της Αφρικής και τους ηγέτες των εθνοαπελευθερωτικών κινημάτων. Συνδέθηκε ιδιαίτερα με τον Νέτο, Γκαμπράλ, Μοτλάνε, Σαμόρα Μασιέλ, Μαρσελίνο Ντο Σάντος, Κάστρο, Άραφατ και άλλους.
Ηγήθηκε της εκστρατείας εναντίον του σχεδίου Ανάν.
Ποιητής, ζωγράφος, ο Βάσος Λυσσαρίδης άφησε το αποτύπωμά του σε όλες τις πτυχές της ιστορίας και ζωής του τόπου του.
