Kathimerini.com.cy
ΤΟΥ ΒΑΡΤΚΕΣ ΜΑΧΤΕΣΙΑΝ
Η Θεατρική Ομάδα Persona παρουσιάζει το πολυβραβευμένο έργο του Ρίτσαρντ Καλινόσκι «Το Κτήνος στο Φεγγάρι», σε σκηνοθεσία Λέας Μαλένη. Η συγκλονιστική αυτή θεατρική παράσταση δραματοποιεί μία από τις εκατοντάδες ιστορίες των επιζώντων της Αρμενικής Γενοκτονίας, η οποία και ήταν η πρώτη μεγάλη γενοκτονία του πολυτάραχου 20ού αιώνα. Μερικά χρόνια ύστερα από τις μακάβριες «πρόβες» των χαμιτικών σφαγών (1894-1896) και της σφαγής των Αδάνων (1909), οι φανατισμένοι Νεότουρκοι και Οθωμανοί εκμεταλλεύτηκαν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος μονοπωλούσε το ενδιαφέρον της πολιτισμένης ανθρωπότητας και έθεσαν σε εφαρμογή το διαβολικό τους σχέδιο για «εξαγνισμό» της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τους γκιαούρηδες (Χριστιανούς) που κατοικούσαν σε αυτήν αιώνες πριν τα πρώτα τουρκικά φύλα κάμουν την εμφάνισή τους στην περιοχή.
Ως επακόλουθο της εθνικιστικής ιδέας για μια «Τουρκία για τους Τούρκους» και του μεγαλόπνοου οράματος για μια Παντουρανική Αυτοκρατορία που θα περιλάμβανε όλους τους τουρκικούς λαούς, από τα Βαλκάνια μέχρι τη Σιβηρία, κατά την περίοδο 1915-1923 πέραν των 1.500.000 Αρμενίων σκοτώθηκαν, σφαγιάστηκαν ή οδηγήθηκαν σε καταναγκαστικές πορείες θανάτου στην αφιλόξενη έρημο του Ντερ Ζορ στη Συρία. Το μόνο τους έγκλημα ήταν ότι ήταν Αρμένιοι και όχι Τούρκοι, Χριστιανοί και όχι Μουσουλμάνοι.
Η λυσσαλέα μανία των Τούρκων δεν περιορίστηκε στους Αρμένιους, αφού παράλληλα σφαγιάστηκαν 700.000 Έλληνες και 250.000 Ασσύριοι, γράφοντας έτσι τις αναμφίβολα μελανότερες σελίδες της αιματοβαμμένης τουρκικής ιστορίας, με 1.500.000 Έλληνες, 800.000 Αρμένιους και 30.000 Ασσύριους να παίρνουν τον πικρό δρόμο της προσφυγιάς. Ανάμεσα στους μυριάδες πρόσφυγες, έχουμε τους πρωταγωνιστές της παράστασης, τον Αράμ και τη Σέτα Τομασιάν, που ορφάνεψαν, παντρεύτηκαν διά αντιπροσώπου και ξενιτεύτηκαν στο Νέο Κόσμο, την Αμερική, με ελπίδες για μια καλύτερη ζωή, μακριά από τη ρημαγμένη τους πατρίδα και τις ενοχλητικές μνήμες του παρελθόντος.
Χιλιάδες ιστορίες παρόμοιες με αυτήν του Αράμ και της Σέτας διαδραματίστηκαν στην πραγματική ζωή σε δεκάδες χώρες σε όλες τις ηπείρους, ανάμεσά τους και η Κύπρος. Κατά και μετά τη Γενοκτονία, η φιλόξενη Κύπρος μας άνοιξε απλόχερα τις αγκάλες της για να υποδεχθεί περίπου 9.000 κατατρεγμένους Αρμένιους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τη Δυτική Αρμενία και την Κιλικία, οι οποίοι κατέφθασαν σε όλα της τα λιμάνια, κυρίως αυτό της Λάρνακας. Μολονότι οι πλείστοι έκαναν τελικά διευθετήσεις για να εγκατασταθούν αλλού, περίπου 1.300 παρέμειναν και έκαμαν την Κύπρο νέα τους πατρίδα. Εργατικοί, καλλιεργημένοι και φιλοπρόοδοι, έδωσαν μια νέα πνοή στην παλιά κοινότητα των ντόπιων Αρμενίων και δεν άργησαν να ορθοποδήσουν και να καθιερωθούν ως άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, δεινοί έμποροι, ικανοί επιχειρηματίες, αξεπέραστοι τεχνίτες, πρωτοπόροι επαγγελματίες, ευσυνείδητοι δημόσιοι υπάλληλοι, πειθαρχημένοι αστυνομικοί κτλ. Έφεραν νέες ή/και βελτίωσαν ήδη υπάρχουσες τέχνες, εισήγαγαν δε διάφορα δημοφιλή γλυκά και εδέσματα στην κυπριακή κουζίνα.
Περίπου έναν αιώνα αργότερα, η αρμενοκυπριακή κοινότητα έχει μια έντονη και δυναμική παρουσία στο νησί μας, συμβάλλοντας έτσι τα μέγιστα στην πολυπολιτισμικότητα της κοινής μας πατρίδας και συνεισφέροντας σε πολλούς τομείς της ευρύτερης κυπριακής κοινωνίας. Η εκτίμηση που τρέφουν γι’ αυτήν οι υπόλοιποι συμπατριώτες μας είναι αρκετά αιτιολογημένη, όπως συμβαίνει και με τους Αρμένιους σε άλλες χώρες της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Παράλληλα, ωστόσο, έναν αιώνα μετά τη Γενοκτονία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι Αζέροι – με τη βοήθεια των Τούρκων– επιχείρησαν πρόσφατα να διαπράξουν μια δεύτερη γενοκτονία, αυτή τη φορά στο μαρτυρικό Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Αρτσάχ). Ενώ τα θλιβερά γεγονότα στον Καύκασο ακόμα βρίσκονται σε εξέλιξη, αποτελούν μια υπενθύμιση της πολυτάραχης ιστορικής πορείας του αρμενικού έθνους, της οποίας το κεντρικό νόημα είναι ένας αιματοβαμμένος απολογισμός μαρτυρίου και ηρωικού εγχειρήματος, που χαρακτηρίζεται από μία αταλάντευτη και αδιάσπαστη πίστη, χρωματισμένη με μία αθεράπευτη αισιοδοξία.
Ο κ. Βαρτκές Μαχτεσιάν είναι εκπρόσωπος Αρμενικής Κοινότητας στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
