Kathimerini.gr
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΜΑΛΟΥΚΑ
STEPHEN KING
Το ινστιτούτο
μτφρ. Εφη Τσιρώνη
εκδ. Κλειδάριθμος, 2019, σελ. 632
Ο εκδοτικός οίκος Κλειδάριθμος, πιστός στο μεγάλο έργο που έχει αναλάβει, να επανεκδώσει δηλαδή τα άπαντα του Στίβεν Κινγκ σε καινούργιες μεταφράσεις, ταυτόχρονα με ό,τι νέο γράφει ο κορυφαίος Αμερικανός πεζογράφος, προσφέρει εδώ και λίγους μήνες το «Ινστιτούτο», ένα ολόφρεσκο μυθιστόρημα που αποδεικνύει την αξία του Κινγκ.
Ο κορυφαίος συγγραφέας από το Μέιν με το «Ινστιτούτο» ξαναγυρνάει στα παλιά του θέματα, στα παλιά του βιβλία· είναι άλλωστε γνωστό, κι εύκολα μπορεί να αποδειχθεί, ότι ο Κινγκ έχει γράψει για τα πάντα, είναι δύσκολο να σκεφτείς ένα θέμα που να μην το έχει συμπεριλάβει σε κάποιο βιβλίο του.
Εδώ ξαναγυρίζει σε μια παλιά συνταγή, άκρως γαργαλιστική για εμάς τους λάτρεις του υπερφυσικού στα βιβλία του. Παιδιά-θαύματα, τηλεκίνηση, τηλεπάθεια. Οπως η Τσάρλι, το μικρό κοριτσάκι στο «Firestarter» (γραμμένο το 1980, στα ελληνικά πρωτομεταφράστηκε ως «Πύρινη οργή», εκδόσεις Κλειδάριθμος 2017, σε μετάφραση Αντώνη Καλοκύρη), που μπορούσε να βάζει φωτιές σε αντικείμενα, και φυσικά και σε ανθρώπους από τους οποίους ένιωθε ότι απειλείται, έτσι και τώρα πρωταγωνιστές είναι μικρά παιδιά.
Οπως όλα τα βιβλία του Στίβεν Κινγκ που έχουν κυκλοφορήσει οι εκδόσεις Κλειδάριθμος, έτσι και η συγκεκριμένη έκδοση είναι εξαιρετική.
Ολα είναι χαρισματικά, έχουν ασυνήθιστες δυνάμεις τις οποίες οι «κακοί», δηλαδή η κυβέρνηση, η CIA, γενικώς οι «άντρες με τα μαύρα», θέλουν να ελέγξουν και φυσικά να εκμεταλλευθούν. Κρατούν έτσι τα παιδιά φυλακισμένα σ’ ένα σύμπλεγμα κτιρίων με το κωδικό όνομα «Το ινστιτούτο», χαμένο μέσα σ’ ένα υπεραιωνόβιο δάσος στο Μέιν (πού αλλού;) δοκιμάζοντας πάνω τους διάφορα ανατριχιαστικά πειράματα, τα οποία τα οδηγούν στην εξάντληση, στην πνευματική καταστροφή και, τέλος, στον θάνατο.
Το ερώτημα
Κατά κάποιον τρόπο, ο Κινγκ απαντά στο ερώτημα (ή εξερευνά το ερώτημα) τι θα είχε γίνει η μικρή Τσάρλι της «Πύρινης οργής» αν είχε πέσει στα χέρια των ανθρώπων που την κυνηγούσαν. Πού θα την είχαν στείλει; Ποια θα ήταν η μοίρα της; Φυσικά το «Ινστιτούτο» είναι ένα άλλο, εντελώς διαφορετικό μυθιστόρημα με τη δική του πλοκή και σίγουρα τη δική του αγωνία, που δεν λείπει σχεδόν από κανένα βιβλίο του Κινγκ.
Ολοκαίνουργιος Κινγκ λοιπόν, με παλιά, δοκιμασμένη συνταγή, όμως με γλώσσα διαφορετική από το παρελθόν, όπως σταθερά παρατηρώ ότι χρησιμοποιεί στα καινούργια του βιβλία. Δεν μπορώ να μη σταθώ στους πολλούς μοντερνισμούς και νεωτερισμούς. Προσπάθεια για να δείχνει η γλώσσα του φρέσκια και σύγχρονη; Δεν ξέρω, πάντως ελκυστικό δεν είναι ούτε μοντέρνο δείχνει, και βέβαια δεν αναφέρομαι στους διαλόγους.
Πέραν αυτού, το «Ινστιτούτο» είναι άλλος ένας κλασικός Κινγκ. Κλασικό θέμα και κλασική δομή, και φυσικά κλασική αγωνία και σίγουρο αποτέλεσμα ότι το βιβλίο το τελειώνεις σε δυο-τρία βράδια το πολύ, αφού όλα τα υπόλοιπα βιβλία στο κομοδίνο μπορούν να περιμένουν.
Νομίζω ότι ο Κινγκ έπιασε τις παλιές, αδιανόητες αποδόσεις με αυτό το γοητευτικό βιβλίο, μ’ έναν αξέχαστο ήρωα, τον Λουκ, ένα νεαρό αγόρι που σου φέρνει στο μυαλό τον μικρό Τζέικ στην ιστορία του «Μαύρου πύργου». Νομίζω ότι ο Κινγκ με τον ασυναγώνιστο Λουκ αποζημιώνει τους αναγνώστες για τη μυθιστορηματική μοίρα που επιφύλαξε στον Τζέικ.
Συναρπαστικό βιβλίο, λοιπόν, με τον Κινγκ ουσιαστικά να ξαναγεννιέται συγγραφικά, μετά τη μέτρια αστυνομική τριλογία του που είχε ήρωα τον ντετέκτιβ Χότζες και μιαν άκρως αντιπαθητική ηρωίδα. Είναι πραγματικά θαυμαστό πού βρήκε τη δύναμη να ξαναγράψει ένα τόσο γοητευτικό βιβλίο όπως εκείνα της νεότητάς του. Θεωρώ το «Ινστιτούτο» το καλύτερό του μυθιστόρημα των τελευταίων ετών με διαφορά.
Η έκδοση του Κλειδάριθμου είναι εξαιρετική, όπως όλα τα άπαντα του Κινγκ που έχουν κυκλοφορήσει. Στιβαρά, βαριά βιβλία, άψογη βιβλιοδεσία, ευκρινείς χαρακτήρες, νέες μεταφράσεις από τους καλύτερους του είδους. Σίγουρα μια παρακαταθήκη για το μέλλον της ελληνικής βιβλιογραφίας.
* Ο κ. Δημήτρης Μαμαλούκας είναι συγγραφέας.
