ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

«Εψαχνε κάθε λέξη...»

Τα πρακτικά της διημερίδας εκδόθηκαν σε ένα τόμο με τίτλο «Ο σκηνοθέτης, ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής»

Kathimerini.gr

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΖΩΗ

Ο σκηνοθέτης, ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής
Συλλογικό
επιμέλεια: Αννα Ταμπάκη, Αλεξία Αλτουβά
Κάπα Εκδοτική, σελ. 384

Αν λόγω νεαρής ηλικίας, άγνοιας ή οποιασδήποτε άλλης αιτίας δεν είχατε παρακολουθήσει παράσταση ή ερμηνεία του Λευτέρη Βογιατζή, ίσως το 2017, τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του, να μπορούσατε να πάρετε μια ιδέα για το έργο του, μέσα από μια διημερίδα που του είχαν αφιερώσει το τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και η εταιρεία θεάτρου «νέα ΣΚΗΝΗ»: πολλοί ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, συνεργάτες και φίλοι είχαν συγκεντρωθεί στο ιστορικό «Θέατρο της Οδού Κυκλάδων», προκειμένου να μιλήσουν για τον σημαντικό θεατράνθρωπο, είτε εστιάζοντας στη διαδικασία που ακολουθούσε στις παραστάσεις του και στη σημασία που έδινε στη μετάφραση των κειμένων, είτε καταθέτοντας σκέψεις, συναισθήματα, βιώματα, μνήμες. Αν είχατε χάσει και εκείνη την ευκαιρία, ιδού μία ακόμα: τα πρακτικά της διημερίδας εκδόθηκαν σε ένα τόμο με τίτλο «Ο σκηνοθέτης, ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής», που επιμελήθηκαν οι θεατρολόγοι Αννα Ταμπάκη και Αλεξία Αλτουβά.

«Πιστεύω ότι μέσα από το υλικό του τόμου, που περιλαμβάνει μαρτυρίες αλλά και ένα κομμάτι πιο επιστημονικό, καλύπτεται ένα σημαντικό κενό, αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για τον μεγάλο αυτόν θεατράνθρωπο και προσφέρονται πολλά στοιχεία σε μελετητές του έργου του», λέει η Αννα Ταμπάκη. Αλήθεια, οι συμμετοχές είναι τόσες, 43 για την ακρίβεια, που αν αναφέρουμε μόνο τα ονόματα των Georges Banu, Βασίλη Παπαβασιλείου, Σπύρου Σακκά, Στάθη Λιβαθινού, Λυδίας Κονιόρδου, Κατερίνας Ευαγγελάτου ή Δημήτρη Δημητριάδη, θα αδικήσουμε τους υπόλοιπους. Ας σταθούμε πάντως στη συμβολή της Ειρήνης Λεβίδη, συντρόφου του Λευτέρη Βογιατζή και σε δύο ενδιαφέροντα στοιχεία που είχε θυμίσει στη διημερίδα και που μεταφέρονται στον τόμο: το πρώτο, ότι ο Βογιατζής επαναλάμβανε πως δεν έχει μέθοδο· το δεύτερο, ότι οι κανόνες που έδινε στους ηθοποιούς, δεν ήταν κανόνες τού πώς να παίζεις, αλλά τού «πώς να διαθέτεις τον εαυτό σου».

«Τους έβαζε να ψάξουν βαθιά μέσα τους, να βρουν την προσωπική τους μέθοδο. Κανείς δεν ερχόταν ως tabula rasa, αλλά τους ζητούσε να ξεχάσουν όσα δεδομένα ήξεραν», παρατηρεί η Ταμπάκη. Εξάλλου, όπως είχε επισημάνει στην ομιλία του ο Βασίλης Παπαβασιλείου, «ο ηθοποιός δεν ανακοινώνει νοήματα, αλλά συμβάλλει στην παραγωγή της λαχτάρας του νοήματος». Στην παραπάνω πυκνή φράση, η Ταμπάκη συμπληρώνει το εξής: «Υπάρχει ένα είδος θεάτρου που είναι φωναχτά προκλητικό. Ομως σκηνοθέτες σαν τον Βογιατζή μιλούσαν έμμεσα, έψαχναν το κείμενο. Εδιναν την ερμηνεία τους, αλλά δεν τη φώναζαν, σε έβαζαν κι εσένα σε αναζήτηση. Σαν μια πρωτοπορία που δεν είναι προκλητική».

Η μετάφραση

Στη δική της τοποθέτηση, η Ταμπάκη είχε ασχοληθεί με τον Βογιατζή ως «συνδημιουργό» της μετάφρασης του θεατρικού κειμένου. «Ηταν αγγλομαθής, ήξερε λίγα γερμανικά, μάθαινε ρώσικα. Ωστόσο, στα γαλλικά κείμενα, δούλευε με τη Χρύσα Προκοπάκη δίπλα δίπλα ή τηλεφωνιόντουσαν διαρκώς. Εψαχνε κάθε λέξη στο λεξικό και εκεί που νόμιζες ότι κάτι ήταν τελειωμένο, σου έφερνε κάτι καινούργιο», θυμίζει η Ταμπάκη. «Οπως διαβάζουμε στις σχετικές μαρτυρίες, έψαχνε τις λέξεις ακόμα και όταν μαγείρευε, όταν κολυμπούσε».

Υπάρχουν πολλές παρόμοιες αφηγήσεις στον τόμο, ίσως γλυκόπικρες τώρα πια, όπως εκείνες για τις ατέλειωτες πρόβες πριν από κάθε παράσταση ή για ένα ανέβασμα του «Ταρτούφου», όπου ο Σπύρος Ευαγγελάτος του είχε δώσει τον ομώνυμο ρόλο και ο Βογιατζής έκανε βόλτες τις νύχτες απαγγέλλοντάς τον. «Σίγουρα κάτι θα διαφεύγει από ένα τόμο για τον Βογιατζή, κάτι που ενδεχομένως γνωρίζουν οι δικοί του και έχει να κάνει με τον άνθρωπο», καταλήγει η Ταμπάκη. «Εμείς προσπαθήσαμε να διασώσουμε ένα κομμάτι της δουλειάς του. Το πώς “βασάνιζε” ας πούμε τους ηθοποιούς, αλλά με ένα τρόπο που όλοι, τελικά, παραδέχονται ότι τους βοήθησε».

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Βιβλίο: Τελευταία Ενημέρωση

X