Έξι προτάσεις βιβλίων και γι' αυτή τη βδομάδα

Η «Κ» σας προτείνει έξι βιβλία Κύπριων συγγραφέων αντί για έξι εκδηλώσεις. Παρέα με ένα βιβλίο, λοιπόν, ταξιδέψτε, προβληματιστείτε, ψυχαγωγηθείτε, και μετά που θα περάσει το κακό, θα έχετε όσο χρόνο θέλετε για να συζητήσετε με φίλους σας όσα θα σας διηγηθούν οι ήρωες των βιβλίων που θα έχετε διαβάσει.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗΣ

Κυριάκος Ιωάννου
Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΚΔΟΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΟΥ ΠΟΙΗΤΗ
ΒΑΣΙΛΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ: ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΤΗΣ «9ΗΣ ΙΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ 1821 ΕΝ ΛΕΥΚΩΣΙᾳ (ΚΥΠΡΟΥ)»
Ηλίας Επιφανίου 2017

Πρόκειται για τη διδακτορική διατριβή του Κυριάκου Ιωάννου , η οποία έφερε στο φως πάρα πολλά νέα στοιχεία σχετικά με το διασημότερο ποίημα του Βασίλη Μιχαηλίδη (1849-1917). Στο βιβλίο αναλύεται με κάθε λεπτομέρεια το ποίημα, με τον συγγραφέα να τοποθετείται, ενίοτε και τολμηρά, απέναντι στην παλαιότερη, αλλά και τη σύγχρονη και σημερινή φιλολογική και κριτική. Εξετάζονται η παράδοση και τα εκδοτικά προβλήματα του ποιητικού έργου του Μιχαηλίδη και επιχειρείται διεξοδική παρουσίαση των παραγόντων που συνετέλεσαν στην επιδείνωση των εκδοτικών προβλημάτων που αφορούν το έργο του ποιητή. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας παρουσιάζεται, εκδοτικά, το εκτενές ποίημα «Η 9η Ιουλίου…». Εξετάζονται, επίσης, επιμέρους τομείς του ποιήματος ως προς το περιεχόμενο και τη δομή, τη χρονολόγηση, τις πιθανές πηγές, τη γλώσσα και τη στιχουργία. Επιχειρείται δε και η έκδοση του ποιήματος σε δύο αντικριστές μορφές. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται σχόλια στο κείμενο, πίνακες των πρώτων και δεύτερων ημιστιχίων αλφαβητισμένοι με βάση το πρώτο γράμμα τους αντίστοιχα, και ερμηνευτικός και ετυμολογικός πίνακας (γλωσσάρι) όλων των λέξεων του ποιήματος.

2

Παναγιώτης Νικολαΐδης
Η ΝΥΦΗ ΤΟΥ ΙΟΥΛΗ
Σμίλη 2019

Η τελευταία ποιητική συλλογή του Παναγιώτη Νικολαΐδη είναι ένα συνθετικό-βιωματικό ποίημα εμπνευσμένο από πρόσφατο οδοιπορικό του στο κατεχόμενο, από τον τουρκικό στρατό, βόρειο μέρος της Κύπρου. Για τον Νικολαΐδη αυτή ήταν μία αποκαλυπτική, συγκλονιστική εμπειρία, «καθώς στην ηλικία των σαράντα πέντε ετών, έστω ως επισκέπτης, είδα για πρώτη φορά την πατρίδα μου ολόκληρη. Για πρώτη φορά, οι αφηγήσεις και οι περιγραφές της μάνας μου και του τζυρού μου, που κατάγονται από την κατεχόμενη Ακανθού και την Αμμόχωστο αντίστοιχα, έγιναν ζωντανή εικόνα, βίωμα και αίσθημα. Ένιωσα πραγματικά ότι ένα χαμένο κομμάτι του εαυτού μου βρέθηκε, λες και μια τρύπα που είχα μέσα μου έκλεισε και γνώρισα καλύτερα τον εαυτό μου». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όπου ο λόγος ραγίζει προσπαθώντας να προσδεχτεί το ακραίο αυτό γεγονός, ενώ ο τόπος ολόγυρα γίνεται ψυχικός, αναδεικνύεται ένας κόσμος ελληνικός δίχως ανάσταση. Ο γενέθλιος, ωστόσο, συγκλονισμός του ποιητή οδηγεί σε αληθινή ποίηση.

3

Σταύρος Χριστοδούλου
ΤΗ ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΠΑΓΩΣΕ Ο ΠΟΤΑΜΟΣ
Καστανιώτης 2018

Το δεύτερο βιβλίο του Σταύρου Χριστοδούλου έλαβε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Πρόκειται για ένα νουάρ μυθιστόρημα, στο οποίο ο συγγραφέας μιλάει για τσαλακωμένους ανθρώπους. Ο καμβάς του έργου μπορεί να είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, το οποίο, όμως, είναι αρκετά πολιτικό. Όπως έχει πει ο συγγραφέας σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή», το βιβλίο του θα ήθελε να λειτουργήσει σε δύο επίπεδα: «Το ένα είναι η αστυνομική ιστορία που τρέχει –και η προσπάθειά μου ήταν να κρατήσω το ενδιαφέρον του αναγνώστη ώς το τέλος–, αλλά αυτό που ουσιαστικά με ενδιέφερε σε δεύτερο επίπεδο και το προσπάθησα πολύ –ελπίζω να το κατάφερα– ήταν να μπω λίγο πιο μέσα στις ιστορίες των ηρώων μου και να ακουμπήσω πιο ευαίσθητα και πιο ουσιαστικά ζητήματα». Στο βιβλίο του Σταύρου Χριστοδούλου κανείς δεν μοιάζει αθώος, ενώ η αλήθεια κρύβεται, όπως πάντα, στις λεπτομέρειες. Καθώς αποκαλύπτεται το μυστήριο, τα γκρίζα νερά του Δούναβη παρασέρνουν τις ιστορίες ανθρώπων που το μόνο που επιθύμησαν ήταν ν’ αγαπηθούν.

4

Αντώνης Κ. Πετρίδης
ΚΥΠΡΟΝΔΕ. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ
(ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΙΚΗ) ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
Στο νέο αυτό βιβλίο των εκδόσεων Άνευ, πολύτιμο βοήθημα για κάθε ακαδημαϊκό, ερευνητή, σπουδαστή της λογοτεχνίας και του θεάτρου, αλλά και για το φιλότεχνο κοινό, συγκεντρώνει ο συγγραφέας και παρουσιάζει μια σειρά διαλέξεων και κριτικών της περιόδου 2014–2019, που αφορούν την πνευματική κίνηση της εν λόγω πενταετίας κυρίως στην Κύπρο. Τα πλείστα κείμενα αναφέρονται σε θεατρικές παραστάσεις και λογοτεχνικά έργα Κυπρίων συγγραφέων, αλλά και δύο Ελλαδιτών (Μηνάς Τίγκιλης, Γιώργος Στόγιας), που έχουν συνδέσει τη ζωή και την καριέρα τους με το νησί. Εξαίρεση στον γενικό αυτό κανόνα αποτελούν τα εξής τρία κείμενα: Η κριτική για το μυθιστόρημα της Χίσλοπ «Ανατολή» περιλαμβάνεται στη συλλογή όχι μόνο επειδή αναφέρεται στην κατάληψη της Αμμοχώστου το 1974, αλλά και διότι προκάλεσε έντονες συζητήσεις στην Κύπρο. Η ποιητική συλλογή της Βίκυς Κατσαρού «Τα Κεράσια της Εύα»ς χαρακτηρίζεται από στενή θεματική συνάφεια με τη συλλογή διηγημάτων της Νάσιας Διονυσίου «Περιττή Ομορφιά» και μαζί δημιουργούν ένα αξιοπρόσεκτο γραμματολογικό γεγονός, καθώς δύο άγνωστες μεταξύ τους γυναίκες δημιουργοί, σχεδόν συνομήλικες, γράφουν δύο τόσο παρόμοια έργα.

5

Σακελλαρόπουλος Σπύρος
Ο ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ (1191-2004)
ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ
Τόπος (Μοτίβο Εκδοτική) 2017

Το βιβλίο, καρπός πολυετούς μελέτης και έρευνας γύρω από πλευρές ζητημάτων που αφορούν το Κυπριακό, απαντά σε ερωτήματα όπως: Τι καινούργιο φέρνει η μεταβίβαση της εξουσίας στους Βρετανούς; Ποιες αντιθέσεις υπήρχαν στο εσωτερικό των ελληνοκυπρίων μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα; Πότε αρχίζει και αναδύεται ο τουρκικός εθνοτισμός; Ποιες οι αντιθέσεις εντός του τουρκοκυπριακού στοιχείου στη διάρκεια του Μεσοπολέμου; Πώς εκτυλίχθηκε ο ακήρυκτος ελληνοκυπριακός εμφύλιος στη δεκαετία του ’40; Πώς ερμηνεύονται οι μεταλλαγές στη στάση της Βρετανίας, της Τουρκίας και της Ελλάδας από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το 1958; Γιατί δεν μπόρεσε να διατηρηθεί το ενιαίο Κυπριακό κράτος; Ποιες οικονομικές μεταβολές χαρακτήρισαν την πρώτη περίοδο της ανεξαρτησίας; Τι ακριβώς έγινε με τα σχέδια Άτσεσον; Ποια η εξέλιξη του ελληνοκυπριακού κομματικού συστήματος; Ποιες ήταν οι σχέσεις Αθήνας και Λευκωσίας στη διάρκεια της δικτατορίας; Γιατί φτάσαμε στο πραξικόπημα και στην εισβολή; Ποια διπλωματικά σχέδια αναπτύχθηκαν στην μετά το 1974 περίοδο; Ποιοι οι μετασχηματισμοί στο κοινωνικό και πολιτικό σκηνικό; Γιατί απορρίφθηκε το σχέδιο Ανάν;

6

Ανδρέας Αντωνιάδης
ΤΑΝΓΚΟ ΣΤΟΝ ΒΥΘΟ Ή ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Βακχικόν 2018

Η Ελένη Ξένου, μιλώντας στην «Καθημερινή» για την ποιητική συλλογή του Ανδρέα Αντωνιάδη μού είπε ότι η αίσθηση που της αφήνει είναι ότι η συλλογή είναι «γεμάτη από αφτιασίδωτες, δικές του αλήθειες, εμποτισμένες με μυρωδιές και χρώματα των χρόνων που έζησε στη Λευκωσία, με φυσαλίδες από τον δικό του προσωπικό βυθό, ένιωσα ότι τα ποιήματα του Ανδρέα έχουν μια κρυμμένη νοσταλγία, που πολλές φορές φτάνει στα όρια της θλίψης, για μία Λευκωσία που θυμάται. […] τα ποιήματα δεν είναι απλώς νοσταλγικά, αλλά έχουν μία συνειδητότητα, ότι τα πράγματα αλλάζουν και νιώθει, αισθάνομαι, ότι είναι σαν να θέλει να ανανεώσει την ταυτότητά του». Με αυτή την ποιητική δουλειά του ο Ανδρέας Αντωνιάδης είναι σαν να στέλνει ο συγγραφέας ένα ραβασάκι σε μια αγαπημένη, που είναι μακριά του και περιμένει να του απαντήσει με την ίδια θέρμη που τον αποχαιρέτησε. Βουτάει σε βαθιά νερά ο συγγραφέας, στις μνήμες του και τις αρπάζει για να χορέψουν έναν ερωτικό χορό, έναν βιζαβί χορό, έναν χορό απόστασης και συνάμα εναγκαλισμού.