ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Από την ελευθερία ως την αυθαιρεσία

Μπιενάλε Λάρνακας: Στην «Κ» η νικήτρια με το βραβείο Grand Prix Λάρα Σάλμον και ο επιμελητής Βασίλης Βασιλειάδης

Kathimerini.com.cy

info@kathimerini.com.cy

Των ΛΟΥΙΖΑΣ ΛΟΥΗ και ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗ

Η Μπιενάλε Λάρνακας θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Νοεμβρίου 2021, και λαμβάνει χώρα σε τρεις σπουδαίους χώρους της πόλης, στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρνακας, στο Μουσείο Πιερίδη και στη Λέσχη Λάρνακας με θέμα τα «Ατελείωτα Όρια» υπό την επιμέλεια του εικαστικού Βασίλη Βασιλειάδη. Η εικαστική κίνηση που δημιουργήθηκε στην πόλη θεωρούμε πως είναι μια τονωτική πολιτιστική ένεση για τη Λάρνακα, αφού τόσο οι κάτοικοι όσο και επισκέπτες της έχουν την ευκαιρία να δουν τη δουλειά τόσων πολλών καλλιτεχνών απ’ όλον τον κόσμο. Ενδεικτικό είναι πως για τη φετινή διοργάνωση λήφθηκαν 340 αιτήσεις καλλιτεχνών από 50 χώρες.

Πρώτη στάση της «Κ» ήταν στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρνακας, στην παραλία της πόλης, και αυτό που αμέσως ο επισκέπτης παρατηρεί είναι η ποικιλία των έργων που εκτίθενται στους τρεις χώρους αλλά και σύγχρονα έργα τέχνης που είναι στα δωμάτια της Δημοτικής Πινακοθήκης, όπως video art, «κλασικοί» πίνακες, installations μέχρι και διαδραστικά έργα, με τα οποία το κοινό πρέπει να έρθει σε επαφή μαζί για να μπορέσουν να ολοκληρωθούν. Για παράδειγμα, το έργο του καλλιτέχνη Arsentiy Lysenkov, με τίτλο «Social Media», που αποτελείται από δύο μεταλλικούς μονόλιθους, διακρίθηκε στη φετινή διοργάνωση.

«Μου αρέσει να ξεπερνώ τα προσωπικά μου όρια»

Το φετινό βραβείο Grand Prix της 2ης Μπιενάλε Λάρνακας έλαβε η Λάρα Σάλμον, με το performance art έργο της «Saline Dissonance», που έγινε στην αλυκή της Λάρνακας. Συναντήσαμε την καλλιτέχνιδα στην Πινακοθήκη για να μας μιλήσει για τη δουλειά της, που το κοινό μπορεί να δει στον χώρο σε βίντεο. Η Λάρα εξήγησε στην «Κ» τι παρακολούθησε το κοινό στο περφόρμανς της, και μας εξηγεί: «Καθώς το κοινό συγκεντρώθηκε στην Αλυκή Λάρνακας, με είδαν να εμφανίζομαι στον ορίζοντά της. Πήγα προς το μέρος τους κρατώντας μια μακριά ξύλινη ράβδο. Πλησιάζοντας στην όχθη της λίμνης, άρχισα να αφαιρώ με δύναμη το ξηρό αλάτι από την επιφάνειά της. Ξάπλωσα δίπλα στην εσοχή που δημιούργησε αυτή η αφαίρεση και τοποθέτησα τα κομμάτια αλατιού σε όλο μου το σώμα. Παραμένοντας έτσι για δύο ώρες, εμφανίστηκε μια φυσική ροή αλατιού και νερού στην επιφάνεια του δέρματός μου. Το αλάτι με βάραινε πολύ κατά τη διάρκεια αυτής της ανταλλαγής μέσω της ώσμωσης. Καθώς ο ήλιος έδυε, άρχισα προσεκτικά να ανεβαίνω. Πήρα το αλάτι από το σώμα μου, αποκαλύπτοντας τα σημάδια του στο δέρμα μου, και το τοποθέτησα κομμάτι-κομμάτι ακριβώς από εκεί που ήρθε». Βλέποντας το βίντεο μάς έκαναν εντύπωση τα σημάδια σε όλο της σώμα: «Τα περφόρμανς μου βασίζονται συχνά σε μια ανεξήγητη αποφασιστικότητα να αναλάβω μια συγκεκριμένη ενέργεια. Είναι ο τρόπος μου να επεξεργάζομαι αυτό που δεν μπορεί να περιγράφει με λέξεις. Και έτσι, η δουλειά μου φαίνεται περισσότερο απαραίτητη παρά δύσκολη. Για όποιες σωματικές δυσκολίες φαίνεται να ξεπερνάω, η ψυχική ήττα τού να μην αποδώσω θα ήταν πολύ μεγαλύτερη. Παρόλα αυτά, το αλάτι ήταν πιο τραχύ και πιο κρύο απ’ ό,τι περίμενα. Έξυνε το δέρμα μου και αφυδάτωσε το σώμα μου. Για το συγκεκριμένο έργο τέχνης, αυτό σκέφτομαι επίσης είναι η οικογενειακή μου κληρονομιά που είναι δύσκολο για μένα να αποδεχτώ» και σε αυτό το σημείο μάς εξηγεί γιατί στην αλυκή της Λάρνακας και γιατί στην Κύπρο: «Ο προπάππους μου ήταν ο διευθυντής της πρώτης ξένης εταιρείας εξόρυξης στην Κύπρο στη σύγχρονη κυπριακή ιστορία. Η γιαγιά μου μεγάλωσε στο νησί πριν από εκατό χρόνια και πάντα άκουγα την οικογένειά μου να μιλάει για την Κύπρο, έτσι πριν από μερικά χρόνια αποφάσισα να ξεκινήσω τη δική μου έρευνα για την ιστορία του προπάππου μου. Τον μήνα πριν από την Μπιενάλε της Λάρνακας έκανα ένα residency στο Κυπριακό Αμερικανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Ερευνών, όπου είχα πρόσβαση σε έγγραφα που αφορούσαν τον προπάππου μου. Καταλαβαίνω καλύτερα τον ρόλο της οικογένειάς μου στην έναρξη των σύγχρονων πρακτικών εξόρυξης στην Κύπρο, που τελικά οδήγησε σε μεγάλη καταστροφή του τοπίου».

«Η δουλειά μου φαίνεται περισσότερο απαραίτητη παρά δύσκολη. Για όποιες σωματικές δυσκολίες φαίνεται να ξεπερνάω, η ψυχική ήττα τού να μην αποδώσω θα ήταν πολύ μεγαλύτερη» είπε στην «Κ» για το περφόρμανς της η νικήτρια της φετινής διοργάνωσης, Λάρα Σάλμον

Με τίτλο της φετινής Μπιενάλε τα «Απεριόριστα Όρια» και βλέποντας στο συγκεκριμένο έργο τέχνης το πώς το σώμα μπορεί ίσως να ξεπεράσει τα δικά του όρια για χάρη της δημιουργίας, η Λάρα μοιράστηκε μαζί με την «Κ» μια προσωπική της δυσκολία. «Μου αρέσει να ξεπερνώ τα προσωπικά όρια. Αυτό που είναι συχνά πιο δύσκολο για μένα όταν αναλαμβάνω αυτού του είδους το περφόρμανς είναι το προσωπικό μου ιστορικό με χρόνιο πόνο. Έχω περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου παλεύοντας ενάντια στον αδιάγνωστο σωματικό πόνο στα πόδια μου και πρέπει να τηρώ τις καθημερινές ρουτίνες διαχείρισης του πόνου για να συνεχίσω να κάνω βασικές δραστηριότητες. Δεν μου αρέσει να μιλάω πολύ γι’ αυτό, καθώς δεν είναι η ώθηση πίσω από συγκεκριμένα περφόρμανς. Χωρίς τις εμπειρίες μου που έχω με σωματικό πόνο, ωστόσο, δεν πιστεύω ότι θα έκανα τη δουλειά που κάνω σήμερα».

The Seated CoBras

Επόμενη στάση μας ήταν η Λέσχη Λάρνακας, η λεγόμενη Αγγλική Λέσχη ή Λέσχη Λάρνακος, ή και Λέσχη των Αθανάτων. Το κτήριο πρόσφατα ανακαινίστηκε και κατά κάποιο τρόπο ξαναμπαίνει στα κοινά της πόλης, με τη συμμετοχή του στην Μπιενάλε της Λάρνακας, αφού εκεί παρουσιάζεται μεταξύ άλλων το έργο «The Seated CoBrAs» στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων της Μπιενάλε Λάρνακας. Πρόκειται για μια διαδραστική έκθεση για το εικαστικό κίνημα COBRA. Εκεί μας περίμενε ο δημιουργός της συγκεκριμένης εγκατάστασης, Χαράλαμπος Σεργίου (τα έργα που παρουσιάζονται είναι από την προσωπική του συλλογή). Ο κ. Σεργίου κατ’ αρχάς μας εξήγησε για το εν λόγω κίνημα που είχε την αφετηρία του σε μια συνάντηση τριών καλλιτεχνών που έγινε στο Café Notre Dame στο Παρίσι, στις 8 Νοεμβρίου του 1948, ότι «δημιουργήθηκε με σκοπό να αποτελέσει μια πλατφόρμα στην οποία θα συμμετείχαν καλλιτέχνες, οι οποίοι αναζητούσαν νέους τρόπους δημιουργίας. Το κίνημα ανήκει πλέον στην παγκόσμια ιστορία του μεταμοντέρνου εικαστικού χώρου».

Ο κ. Σεργίου μάς εξηγεί τη λογική του στησίματος της εγκατάστασης, λέγοντας πως στόχος είναι το έργο και η συνομιλία του με τον θεατή, και όχι το όνομα του δημιουργού. είκοσι ένας πίνακες κάθονται σε καρέκλες, τεχνικές και χρώματα συνομιλούν σαν να βρίσκονται σε κάποιο χώρο κοινωνικής συνάθροισης, ίσως ένα πολύβουο Café des Artistes. Η κάθε πρόταση έχει τον δικό της ζωτικό χώρο, που ωστόσο δεν είναι ερμητικός. Τελευταίος σταθμός μας το εμβληματικό για τη Λάρνακα Μουσείο Πιερίδη, όπου ο θεατής έχει την ευκαιρία να δει τις αρχαιότητες να συνομιλούν με σύγχρονες δημιουργίες, ενώνοντας εκείνος τις τελείες των ορίων, και αντιλαμβάνεται ίσως ότι τα όρια του χρόνου και του χώρου, αλλά και της φαντασίας είναι όντως ατελείωτα.

Πείσμα για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε

Η «Κ» παράλληλα επικοινώνησε με τον επιμελητή της διοργάνωσης Μπιενάλε Λάρνακας, κ. Βασίλη Βασιλειάδη, ο οποίος δήλωσε με άξονα τον τίτλο της διοργάνωσης αν όντως υπάρχουν όρια στην τέχνη ή αν θα έπρεπε να υπάρχουν: «Εάν η Τέχνη ορίζεται με κάποιο τρόπο, έστω και αφηρημένα, εάν δηλαδή θεωρούμε ότι κάτι είναι Τέχνη και κάτι όχι, τότε σημαίνει ότι έχει και όρια. Αλλιώς θα ήταν ένα απροσδιόριστο πράγμα, μια έννοια έρμαιο της ερμηνείας που βολεύει τον καθένα. Τα όρια της Τέχνης είναι απεριόριστα, όχι όμως ανύπαρκτα. Από την ελευθερία ως την αυθαιρεσία πολλές φορές η απόσταση δεν είναι τόσο ορατή.» Το αποτύπωμα που άφησε για τον ίδιο η φετινή διοργάνωση είναι το πείσμα: «Θα έλεγα το πείσμα. Το πείσμα των διοργανωτών για να επαναληφθεί η Μπιενάλε, εκείνο των καλλιτεχνών για να φτάσουν τα έργα τους έγκαιρα, το πείσμα για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε, δημιουργώντας ενάντια σε μια συγκυρία που μας έχει μετατρέψει σε ευάλωτους, απομονωμένους και φοβισμένους ανθρώπους». Φυσικά, εκτός από την τέχνη και τη δημιουργία που ήταν τα κύρια σημεία της Μπιενάλε, αυτό που όμως επίσης σχολιάστηκε είναι η απουσία των Πολιτιστικών Υπηρεσιών τη νύχτα των εγκαινίων. Όπως μας είπε ο κ. Βασιλειάδης, «το θέμα δεν είναι πώς το σχολιάζω εγώ, αλλά πώς το έχει σχολιάσει ο κόσμος στην Κύπρο και στο εξωτερικό. 

Σχολιάστηκε φυσικά αρνητικά όπως επίσης και η μικρή στήριξη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών προς την Μπιενάλε της Λάρνακας, η οποία περιορίζεται σε ένα πολύ μικρό, συμβολικό ποσό, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται ούτε στο μέγεθος ούτε στη σημασία αυτής της διοργάνωσης. Φαίνεται ότι για κάποιο λόγο η Μπιενάλε της Λάρνακας απουσιάζει από τη λίστα των προτεραιοτήτων των Πολιτιστικών Υπηρεσιών. Ίσως να μην εξυπηρετεί τους στόχους του εθνικού, πολιτιστικού σχεδιασμού που έχουν θέσει, δεν μπορώ να το γνωρίζω. Παρόλα αυτά η Μπιενάλε προβάλλει πάρα πολλούς Κύπριους καλλιτέχνες στο εξωτερικό, αναβαθμίζει το πολιτιστικό προϊόν της χώρας μας, προσφέρει ευκαιρίες και δημιουργεί δυναμικές τόσο για την Κύπρο όσο και για την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Γεφυρώνει την απόσταση που χωρίζει την κυπριακή κοινωνία από την Τέχνη, ενώ είναι η μόνη καλλιτεχνική διοργάνωση που εισάγει έμπρακτα τον θεσμό του καλλιτεχνικού τουρισμού στη χώρα μας.

«Φαίνεται ότι για κάποιο λόγο η Μπιενάλε της Λάρνακας απουσιάζει από τη λίστα των προτεραιοτήτων των Πολιτιστικών Υπηρεσιών. Ίσως να μην εξυπηρετεί τους στόχους του εθνικού, πολιτιστικού σχεδιασμού που έχουν θέσει, δεν μπορώ να το γνωρίζω», λέει ο επιμελητής της διοργάνωσης Μπιενάλε Λάρνακας, κ. Βασίλη Βασιλειάδη

Τέλος, αποδεικνύει με την παρουσία της τη σημασία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην προώθηση του πολιτισμού». Αυτό το διαπιστώσαμε και εμείς κατά την επίσκεψή μας. Επισκέπτες από το εξωτερικό, περαστικοί Λαρνακείς, φίλοι της τέχνης γενικά έρχονταν στους χώρους της Μπιενάλε. Όσο για τα σχολεία, μάς ειπώθηκε ότι λόγω COVID-19 και άλλων δυσκολιών αυτή τη φορά δεν έρχονται. Μόνο κάποιοι λίγοι εκπαιδευτικοί, τηρώντας τα μέτρα που προνοούνται, διοργανώνουν μικρές ξεναγήσεις.

Περισσότερες Πληροφορίες

Η Μπιενάλε Λάρνακας θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Νοεμβρίου 2021, στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρνακας, στο Μουσείο Πιερίδη και στη Λέσχη Λάρνακας

Για περισσότερες πληροφορίες, www.biennalelarnaca.com και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης @biennalelarnaca (Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, Vimeo)

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Εικαστικά: Τελευταία Ενημέρωση

Στο Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στα Πλατανίσκια θα παρουσιαστούν χαρακτικές εικονογραφήσεις μιας περιόδου 46 χρόνων, από το ...
Του Απόστολου Κουρουπάκη
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Το κοινό προσκαλείται να παρακολουθήσει τη δημιουργική διαδικασία του καλλιτέχνη από τις 28 Φεβρουαρίου, ενώ η μεγάλη τελετή ...
Kathimerini.com.cy
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
X