Με αφορμή την καινούργια της εικαστικού Κυριακής Κώστα δουλειά «Νερό Καμένο. Μία απάντηση στον Κάρλο Φουέντε» συνάντησα την καλλιτέχνιδα σε ένα δικό της και οικείο χώρο, στο «Φανερωμένης 70». Η έκθεση παρουσιάζεται διαδικτυακά στην ιστοσελίδα της Well Projects. Σε όλες τις δουλειές της Κυριακής υπάρχουν τα φυσικά στοιχεία με κυρίαρχο το νερό. Το οξύμωρο με την Κυριακή και τη δουλειά της σε σχέση με το νερό είναι ότι, όπως μου είπε, φοβάται τη θάλασσα και ίσως υποσυνείδητα προσπαθεί να ξεπεράσει αυτή τη φοβία της μέσα από τα έργα της. Μεγάλο ρόλο βέβαια παίζουν στην προσωπική της ζωή αλλά και στην καριέρα της, η γραφή και το κοινωνικό μήνυμα. Η Κυριακή δουλεύει ασταμάτητα, εξελίσσεται, επιμορφώνεται και έχει πάθος με τη δουλειά της. Το κυνηγάει συνέχεια, διότι έτσι παίρνει ενέργεια και η ίδια. Η δουλειά της Κυριακής Κώστα είναι ένα πάρε δώσε τεχνολογίας και κεντήματος. Δημιουργεί εικόνες, συνθέτοντας collages digital και μετά τις τυπώνει και τις κεντά. Ξεκινώντας από το 2013 μου έδειξε έργο που είναι σε digital μορφή και δείχνει την Αρχιεπισκοπή και τον Μακάριο να πνίγονται από το νερό που σιγά σιγά ανεβαίνει.
Από το έργο «Το μνημείο Ειρήνης»
Αυτό το έργο όπως μου είπε η ίδια μπήκε στην έκθεση United States of Europe και γύρισε την Ευρώπη. Η καλλιτέχνιδα μου είπε για το πώς βλέπει το νερό: «Με το νερό καθαρίζεις και συνεχίζεις. Ο καθαρμός με νερό επιβάλλεται ακόμη σε σημαντικές, και ακραίες, στιγμές στη ζωή του ανθρώπου: στη γέννηση, τον θάνατο». Συνεχίζοντας το ταξίδι μέσα από τα έργα της, το 2015 όπως μου είπε έγραψε το βιβλίο «Το νερό Κρήνες και Πηγές της Λευκωσίας» όπου έψαξε και βρήκε όλα τα σημεία που περνά το νερό στη Λευκωσία, «όπου υπήρχαν κρήνες ήταν χαλασμένες και οι πήγες βουλωμένες» και συνεχίζει «Αυτό το βιβλίο είναι μια καταγραφή των κρηνών και των πηγών, αλλά και μια διαδικασία για να σώσω και να τις κάνω να ξαναλειτουργήσουν. Η παρουσίαση βιβλίου έγινε στο Point Art Center και παράλληλα μαζί με την παρουσίαση εξέθεσα και τα έργα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου». Η Κυριακή Κώστα εξήγησε στην «Κ» για τη διαδικασία που ακολουθεί για την υλοποίηση των έργων της: «Κάθε φορά που έχω μια ιδέα ξέρω πολύ έντονα για να αποδοθεί αυτή η ιδέα και να έχει ουσία πρέπει να περάσω από κάποιες διαδικασίες που δεν τις ξέρω. Για παράδειγμα για το έργο ‘Φοίνικα’ πήγα στο Τμήμα Γεωλογίας για να πάρω άδεια και δούλευα με γεωλόγους, με χημικούς και έπρεπε να πάω σε διάφορα υπουργεία. Αυτό μου δίνει ενέργεια και μεταφέρεται στο έργο. Θεωρώ ότι οι καλλιτέχνες δεν είναι διακοσμητικά στοιχεία και πίσω από κάθε έργο υπάρχει μια τεράστια και βαθιά έρευνα». Για την τελευταία της δουλειά «Νερό Καμένο. Μία απάντηση στον Κάρλο Φουέντε» μού είπε, «Όταν ξεκίνησα να διαβάζω το συγκεκριμένο βιβλίο σοκαρίστηκα από πόσο μαύρο ήταν. Ένας κόσμος εντελώς διαφορετικός από εκείνον που φανταζόμουν και η ερμηνεία του νερού σε σχέση στο πώς το αντιλαμβάνομαι εγώ. Ήθελε να δείξει ότι κάθε φορά που γινόταν μια άσχημη ιστορία στο βιβλίο, γινόταν ταυτόχρονα ένα θαύμα και γεννιόταν μια άλλη ιστορία και γι’ αυτό το παρομοίασε με τον Φοίνικα.
Σημείωσα όλες τις λέξεις που θύμιζαν υγρό στοιχείο και άρχισα να κάνω ένα παιχνίδι με τις λέξεις για να καταλάβω το κείμενο. Και έτσι αποφάσισα να γράψω μια απάντηση στον Κάρλο Φουέντε αλλά με τη σειρά όπου έβρισκα τις λέξεις και τις σημείωνα στο βιβλίο. Στη δουλειά αυτή ήταν η πρώτη φορά που ξέφυγα από τη χώρα μου. Όλα μου τα έργα έχουν να κάνουν με την Κύπρο. Αλλά χάρηκα πολύ που το κατάφερα αυτό έστω και ασυναίσθητα να ξεφύγω από την Κύπρο, διότι είχα κουραστεί». Απαντώντας στο ερώτημα εάν μπορεί να ξεχωρίσει κάποια από τις εκθέσεις της είπε, «Νιώθω ότι δεν μπορώ να ξεχωρίσω καμία έκθεση, αυτό που μπορώ να ξεχωρίσω είναι ότι κάποια έργα έχουν περισσότερη απήχηση στο κοινό. Το ανθρωποκοινωνικό κομμάτι το συναντάω συνεχώς στη δουλειά μου και στις σκέψεις μου».
Από το έργο, «Νερό Καμένο. Μία απάντηση στον Κάρλο Φουέντε»
Η άγνοια δημιουργεί φοβίες
Με την Κυριακή Κώστα μιλήσαμε και για τα εικαστικά δρώμενα στην Κύπρο και αμέσως τη ρώτησα αν έχει εξήγηση για τον λόγο που ο κόσμος φοβάται τη σύγχρονη τέχνη, «Οι εικαστικοί είναι πάρα πολύ μονοί τους σε σχέση με τις άλλες μορφές τέχνης στην Κύπρο. Είναι ένα θέαμα πάρα πολύ ήσυχο και επιλεγείς εσύ ως κοινό εάν θέλεις να πας να το παρακολουθήσεις. Πρόκειται για έναν τομέα της τέχνης που έχει να κάνει με τα προσωπικά βιώματα του κάθε καλλιτέχνη, άρα δεν αφορά ένα μεγάλο κοινωνικό σύνολο, όπως είναι το θέατρο που είναι μια τέχνη για τον λαό. Είναι κάτι πιο μοναχικό. Για εμένα δεν υπάρχει καμία διαφορά για το πώς ήταν πριν από 30 χρόνια.
Ο εικαστικός βίος είναι μοναχικός και λιγότερο κοινωνικός – κάποιες στιγμές αισθάνομαι ακόμα πιο μόνη, γιατί δεν υπάρχει εποικοδομητικός και ουσιαστικός διάλογος για την τέχνη. Επίσης, είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνεις διάλογο για τη σύγχρονη τέχνη με πάρα πολλούς ανθρώπους ακόμη και με άτομα που ασχολούνται με την τέχνη. Το κομμάτι της σύγχρονης τέχνης είναι ένα διαφορετικό κομμάτι που ο κόσμος φοβάται να το προσεγγίσει. Νομίζω πως η φοβία αυτή δημιουργείται, διότι ο κόσμος δεν επιμορφώνεται και δεν παρακολουθούν τι συμβαίνει έξω από την Κύπρο. Η άγνοια δημιουργεί τις φοβίες».
Φεύγοντας από το «Φανερωμένη 70» αντιλαμβάνομαι πλήρως το ανήσυχο πνεύμα της και πώς εμπνέεται και αναζωογονείται από τη φύση. Η ίδια χαρακτηρίζει τον εαυτό της έναν αστικό περιπατητή. Και παρόλο που σχεδόν σε όλα της έργα υπάρχει το στοιχείο της Κύπρου, ο χώρος της τέχνης στη χώρα μας την κάνει να νιώθει μονή. Δεν είναι η μόνη, είναι ένα συναίσθημα που το εισπράττω από πολλές και πολλούς εικαστικούς, νιώθουν μονοί ή στο περιθώριο… Άραγε η Πολιτεία και η κοινωνία τι κάνουν λάθος; Οι ίδιοι οι καλλιτέχνες έχουν μερίδιο ευθύνης; Η Κυριακή Κώστα, πάντως, δεν πτοείται και δεν επαναπαύεται, όπως το νερό θέλει να κυλάει και να ανανεώνεται.
