Kathimerini.gr
ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥΣ
Οι περισσότερες αναφορές στη ζωή του Ιωνος Δραγούμη ξεκινούν από τον θάνατό του, στις 31 Ιουλίου 1920. Εύλογα, θα πει κανείς, αφού ήταν ένας άωρος θάνατος και μάλιστα βίαιος, από δολοφονικό χέρι. Ομως η διαδικτυακή περιήγηση στην έκθεση «Ιων Δραγούμης: Στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης» –ξεκινά σήμερα στην ιστοσελίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών (ΑΣΚΣΑ)– πιάνει την ιστορία από την αρχή: «Ο Ιων ήταν το πέμπτο παιδί του Στεφάνου και της Ελίζας Δραγούμη. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1878, στο σπίτι της οικογένειας, στη λεωφόρο Αμαλίας. Η οικογένεια Δραγούμη καταγόταν από το Βογατσικό της Δυτικής Μακεδονίας. Μεγάλωσε σε ένα μεγαλοαστικό περιβάλλον γεμάτο από λόγιους και πολιτικούς, σε μια οικογένεια με άλλα δέκα αδέλφια. Μιλούσε γαλλικά με τη μητέρα και τα αδέλφια του και αγγλικά με την γκουβερνάντα της οικογένειας».
Αρχειακό υλικό από δημοσιεύσεις του Ιωνος Δραγούμη, που περιλαμβάνει και το έργο του «Σαμοθράκη» (1909).
Ετσι αρχίζει η γνωριμία των ψηφιακών επισκεπτών της έκθεσης με αυτό το μικρό αγόρι που του έμελλε μια σύντομη αλλά περιπετειώδης ζωή. Ο κατοπινός διπλωμάτης, συγγραφέας, διανοητής και φλογερός οραματιστής αποδεικνύεται ότι ήταν ανήσυχο πνεύμα από τα παιδικά του χρόνια. Στα περίπου 35 λεπτά που διαρκεί η διαδικτυακή περιήγηση νιώθουμε ότι είμαστε συνοδοιπόροι στον ταραγμένο βίο του – ταυτίζεται με μια ιστορική περίοδο κρίσιμη για την Ελλάδα. Σε αυτό βοηθά ιδιαίτερα η μουσική επένδυση, που βασίζεται σε λίστα την οποία κατέγραψε ο νεαρός Ιων στο ημερολόγιό του στις 17 Ιουλίου 1896. Οπως σχολιάζει η Ναταλία Βογκέικωφ-Μπρόγκαν, συνεπιμελήτρια της έκθεσης μαζί με την Ελευθερία Δαλέζιου, τη Λήδα Κωστάκη, τη Νατάσα Λαιμού και τον Αλέξη Μάλλιαρη, ο Δραγούμης υπήρξε μια φυσιογνωμία πολυδιάστατη και γι’ αυτόν τον λόγο «ακατάτακτη»· ήταν «ο παρεξηγημένος της εποχής του», λέει η ίδια.
Κατά αυτήν την έννοια, η έκθεση που διοργανώθηκε από το Τμήμα Αρχείων της ΑΣΚΣΑ το 2020, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη δολοφονία του Δραγούμη, έρχεται για να φωτίσει την προσωπικότητά του πέρα από τα στερεότυπα. Παρουσιάζει για πρώτη φορά άγνωστο και σπάνιο υλικό από το προσωπικό του αρχείο, οργανωμένο σε 14 θεματικές ενότητες που καλύπτουν το σύνολο της ζωής του. Ο διαδικτυακός επισκέπτης μπορεί να δει φωτογραφίες από την παιδική του ηλικία και το μεγαλοαστικό περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε, τα σχολικά του τετράδια και τα πρώτα του ημερολόγια. Το ιστορικό πλαίσιο τεκμηριώνεται από χάρτες της εποχής, που απεικονίζουν τα διαρκώς μεταβαλλόμενα σύνορα της Ελλάδας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το 1878 μέχρι το 1920, αλλά και την ασυνήθιστη κινητικότητα του αστού και κοσμοπολίτη Δραγούμη.
Κρυπτογραφημένες επιστολές, μυστικοί κώδικες, τυπικά μύησης σε παραστρατιωτικές οργανώσεις φωτίζουν τη δράση του στον Μακεδονικό Αγώνα. Επίσης για πρώτη φορά παρουσιάζονται στοιχεία και εκθέματα που αφορούν το σύγχρονο αλλά σύντομο κίνημα του νεο-ελληνισμού στην Τουρκία.
Η έκθεση εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο, αλλά έκλεισε ύστερα από τρεις εβδομάδες λειτουργίας λόγω των περιοριστικών μέτρων. Από σήμερα στις 7 το απόγευμα είναι και πάλι διαθέσιμη στο κοινό μέσω του www.ascsa.edu.gr.
