Kathimerini.gr
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΥ
Ηταν ίσως η διάθεση, ο κρύος καιρός, η ανάγκη να έρθεις σε επαφή με αυτό που η πόλη σου προτείνει... Τρεις εκθέσεις στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς σε ένα διήμερο ήταν ένα δώρο όχι αυτονόητο (και υπάρχουν και άλλες), αλλά ικανό να σε καταστήσει συνειδητό απέναντι στη δυνατότητα του βιώματος. Την Πειραιώς 138 την αισθάνεσαι «σπίτι». Και αυτή η περίοδος αποτελεί ιδανική συγκυρία, καθώς παρουσιάζονται σημαντικές εκθέσεις, με ειδικό βάρος η κάθε μία.
Οι «Υφάνσεις» (σε συνδιοργάνωση με την Alpha Bank) μου είχαν κεντρίσει το ενδιαφέρον πριν τις δω, αλλά δεν είχα προετοιμαστεί για αυτό που συνάντησα – ως εμπειρία, ως σύλληψη, ως επιμέλεια. Η προσπάθεια αναβίωσης (ή μεταφοράς) της υφαντικής κατά τα πρότυπα των γαλλικών ταπισερί στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’60 είχε πρωτεργάτη τον Γιάννη Φαϊτάκη (που μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι με πρωτοβουλία της Βασιλικής Πρόνοιας) και αργότερα τη γκαλερί «Νέες Μορφές», κινήσεις που έδωσαν εξαίρετα δείγματα από κορυφαίους δημιουργούς. Η μεταφορά των έργων ζωγραφικής του Τσαρούχη, του Βασιλείου, του Μόραλη, του Νικολάου, του Χατζηκυριάκου - Γκίκα, κ.ά. σε ταπισερί ήταν μια πολυσήμαντη διαδικασία, και τα δείγματα που παρουσιάζονται είναι υψηλής στάθμης. Η έκθεση, σε επιμέλεια Ειρήνης Οράτη και Κωνσταντίνου Παπαχρίστου, απλώνεται σε ενότητες και περιλαμβάνει έξοχα δείγματα ταπισερί, με διάφορες τεχνικές, από σύγχρονους καλλιτέχνες. Ηταν μια αποκάλυψη, λόγω της ομορφιάς αυτής της τέχνης, αλλά και μια ακόμη ευκαιρία για να σταθμίσει κανείς την ανανεωτική ορμή της δεκαετίας του ’60.
Εργο του Μιρό για τον ισπανικό εμφύλιο (1937) και ταπισερί του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα («Γλέντι στην ακρογιαλιά»).
Η έκθεση για τον Κριστιάν Ζερβός (1889-1970) και τα «Cahiers d’ Αrt» (επιμελητές: Christian Derouet, Alexandre Farnoux, Πολύνα Κοσμαδάκη) ανοίγει τον κόσμο του μοντερνισμού στον Μεσοπόλεμο. Είναι εξαιρετικό το να μπορείς να δεις τόσα έργα Πικάσο, Μιρό, Ματίς κ.ά., και κυρίως να σταθμίσεις το όραμα του Κριστιάν Ζερβός, κοσμοπολίτη Ελληνα που μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια και συνέβαλε στη σύνδεση μοντερνισμού και ελληνικότητας ή, ακόμη καλύτερα, στην αρχέγονη επικοινωνία των μορφών και στην πρόσληψη του «μεσογειακού πριμιτιβισμού». Η σημασία των εκδόσεων για την προαγωγή της μοντέρνας τέχνης, συμβολικά αναπαρίσταται στα εξώφυλλα των «Cahiers d’ Αrt».
Η νέα πρόσληψη των αρχαιολογικών ευρημάτων άνοιγε δρόμους για την κατανόηση της νέας τέχνης, ενώ η ευφυΐα του Ζερβός αποκαλύπτεται και με τη συμβολή του στη διοργάνωση του αρχιτεκτονικού συνεδρίου του CIAM, στην Αθήνα του 1933. Η ταινία του ταξιδιού στην Ελλάδα είναι μοναδική εμπειρία. Η φιγούρα του Μοχόλι - Νάγκι εγγράφεται.
Στην Πειραιώς υπάρχουν και οι «Αθηναίοι», η επετειακή έκθεση της «Lifo» για την επιτυχημένη στήλη της. Θαυμάσιο το στήσιμο, ένα τεράστιο Π, σαν πύλη, με τα 200 και πλέον πορτρέτα αγαπημένων μορφών. Στη μορφή του Αγγελου Δεληβορριά, μας υποδέχεται το φως.
