Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Λευτέρη Οικονόμου παρουσιάζει στο ΓΚΑΡΑΖ την έκθεση «Teasing Creatures» του Γιώργου Γεροντίδη και το πρότζεκτ «The Sea Glass Factory», δύο πολυσύνθετες εγκαταστάσεις που περιέχουν γλυπτά, αντικείμενα, σχέδια, κεραμικά, βίντεο και επιτελεστικές ξεναγήσεις-αφηγήσεις. Ο Γιώργος Γεροντίδης μέσα από το «Teasing Creatures» θέλει να αναφερθεί στον πικαρικό ήρωα και να τον ζωντανέψει: «Για μένα, ο πικαρικός ήρωας είναι πλέον ένας απλός μέσος άνθρωπος παρά ένας άνθρωπος χαμηλής κοινωνικής τάξης, που καταφέρνει να ζει και να επιβιώνει σε διεφθαρμένες κοινωνίες».
–Τι πρόκειται να δει το κοινό στο «Teasing Creatures + The Sea Glass Factory»; Σκιαγραφείς λες τη σύγχρονη συλλογική κουλτούρας μας…
–Το κοινό πρόκειται να δει δύο πολυσύνθετες εγκαταστάσεις που περιέχουν γλυπτά, αντικείμενα, σχέδια, κεραμικά, βίντεο και επιτελεστικές ξεναγήσεις-αφηγήσεις. Η μία εγκατάσταση με τον τίτλο «Teasing Creatures» αναφέρεται κυριολεκτικά στη συγκρότηση μιας πραγματικής συλλογής αντικειμένων, που είναι οικεία σε εμάς π.χ. παιχνίδια, έχοντας ως αρχή το cabinet of de curiosities μέσα από την απεικόνιση της διαδικασίας της αρχειοθέτησης της μνήμης και της ιστορίας. Η άλλη εγκατάσταση με τίτλο «The Sea Glass Factory» μιλάει για τη συγκρότηση ενός βιομηχανικού χώρου που παράγει πολλαπλά τεχνητά αντικείμενα ως μίμηση αξιοπερίεργων στοιχείων της φύσης π.χ. τη γυαλόπετρα θαλάσσης (sea glass) με συνέπεια να δημιουργείται μία φαντασιακή συλλογή σε αλληγορία με την οργανική ποικιλομορφία του φυσικού μας κόσμου. Και τα δύο αυτά έργα αναφέρονται στην εμμονή και την ευαισθησία ενός συλλέκτη στην οικειοποίηση και την αρχειοθέτηση των στοιχείων της φύσης και των αντικειμένων της βιομηχανίας, μπλέκοντας σε πολυσυνειρμικές αφηγήσεις-αναγνώσεις μεταξύ τους, και επισημαίνουν πτυχές της σύγχρονης κουλτούρας που εμμένει πια στην αρχειοθέτηση ενός ψηφιακού κόσμου που καταργεί τα νοήματα του μοναδικού και του πολλαπλού τόσο στην καλλιτεχνική δημιουργία όσο και στην εφαρμοσμένη βιομηχανική παραγωγή.
–Με ενδιαφέρον είδα ότι γίνεται αναφορά στο λογοτεχνικό πικαρικό είδος στην έκθεσή σου, θες να μου πεις περισσότερα; Διά των αντικειμένων μιλάς για αφηρημένες έννοιες;
–Μέσα από το Teasing Creatures, τίτλος ο οποίος υιοθετήθηκε από τις εικονογραφημένες παιδικές ιστορίες «Max and Moritz: A Story of Seven Boyish Pranks» του Wilhelm Busch, με ενδιαφέρει περισσότερο να αναφερθώ στον πικαρικό ήρωα και να τον ζωντανέψω. Για μένα, ο πικαρικός ήρωας είναι πλέον ένας απλός μέσος άνθρωπος παρά ένας άνθρωπος χαμηλής κοινωνικής τάξης, που καταφέρνει να ζει και να επιβιώνει σε διεφθαρμένες κοινωνίες. Παρότι η λογοτεχνία τού προσάπτει πολύ ταπεινούς χαρακτηρισμούς, καταφέρνει μέσω του «συμπαθή απατεώνα» χαρακτήρα του να πράττει τις αλήθειες του. Η αυθεντικότητά του τον βοηθά να επιβιώνει εν τέλει. Στην πικαρική λογοτεχνία συναντάμε πιο ρεαλιστικά γεγονότα, ενώ στο πικαρικού είδους βιβλίο «Η Πεταλούδα» του Wilhelm Busch βλέπουμε ένα πιο φανταστικό περιβάλλον. Μέσω των έργων αυτών εικονογραφούνται οι περιπέτειες και τα συναισθήματα ενός πικαρικού ήρωα, καθώς και τα τοπία στα οποία περιπλανάται.
–Τι σημαίνει για εσένα ο όρος ιστορία, συλλεκτικό αντικείμενο, παρελθόν;
–Η ιστορία είναι η χρόνια ροή ενός αντικειμένου που μεταλλάσσεται από απρόβλεπτες καταστάσεις, φυσικές και μηχανικές μέσω μιας σειράς ατυχημάτων που το καθιστούν μοναδικό, όχι από την υλική του υπόσταση, αλλά από το παρελθόν της ύλης του, δηλαδή την άγνωστη υλική του αφετηρία και κυρίως ως προς τον τρόπο μεταμόρφωσής του έναντι της συμπεριφοράς της ύλης του. Συνοπτικά, το παρελθόν είναι η καταγωγή, η ιστορία είναι η διαδρομή, και η συλλεκτικότητα του αντικειμένου νοείται της λειτουργίας του τόσο σε σχέση των δύο προαναφερόμενων εννοιών, όσο και ως τον τρόπο συμπεριφοράς του σε αβέβαιες εξελίξεις του μέλλοντος.
–Γιατί έχει σημασία ο τρόπος έκθεσης των αντικειμένων;
–Η ατέρμονη διαδικασία συγκρότησης των αντικειμένων σε ένα συνεχώς μετασχηματιζόμενο σύνολο πραγμάτων και καταστάσεων δημιουργεί ποικίλα εικαστικά έργα και ανοίγει ανεπιφύλακτα τους ορίζοντες της νοηματοδότησης και της θέασης αυτών. Η ευτέλεια της μαζικότητας και το οικείο της καθημερινότητας αποτελούν την πρώτη βάση του αφηγήματός μου. Μέσω της καλλιτεχνικής μου διεργασίας και της σαγήνης που νιώθω από τις πρακτικές της επιστημονικής έρευνας, αναπτύσσεται μία απρόβλεπτη ροή διήγησης, που φέρνει εν τέλει φαινομενικά μία λογική ιστορία παρά την ειρωνεία της.
–Ιδανικός χώρος έκθεσης της έκθεσής για εσένα θα μπορούσε να είναι μια αίθουσα μουσείου;
–Η συλλογή είναι ένα σημαντικό κομμάτι της καλλιτεχνικής μου έρευνας. Επομένως η παρουσίαση της δουλειάς μου σε ένα μουσείο θα υπογράμμιζε την έννοια και την αισθητική της συλλογής σε σχέση με της μόνιμες συλλογές. Τα μουσεία όπως τα ξέρουμε σήμερα, έχουν τις βάσεις τους στα cabinets of curiosites. Πρόκειται, βασικά, για συλλογές ατόμων που με επιμονή και εμμονή συνέλεγαν αντικείμενα με σκοπό την κατανόηση και τη σημασία τους.
–Ο καλλιτέχνης θα μπορούσε να είναι ένας μανιώδης συλλέκτης δικών του έργων;
–Φυσικά! Στην περίπτωση του εικαστικού μου έργου ο καλλιτέχνης ταυτίζεται με τον συλλέκτη. Ο συλλέκτης δεν περιορίζεται μόνο στην οικειοποίηση αντικειμένων, αλλά και αυτοσχεδιάζει και δημιουργεί σχέσεις και συνθέσεις μεταξύ τους, όπως ο καλλιτέχνης με τα μολύβια και τα σχέδιά του.
–Ζούμε σε μια εποχή που το βάρος της επιστημονικής γνώσης στη σύγχρονη κοινωνία είναι μεγάλο, πώς σχολιάζεις σε σχέση με το πρότζεκτ σου;
Στις μέρες μας, βιώνουμε τη γνώση υπερβολικά πυκνή διότι τη συγχέουμε με την πληροφορία και παρασυρόμαστε από την ταχύτητα που φέρει η τελευταία. Η πληροφορία διαδίδεται με ταχύτατους ρυθμούς στη σύγχρονη κοινωνία, που όμως δεν συνιστά εν τέλει ουσιαστική γνώση όπως αυτή που υπηρετεί η επιστήμη. Άλλο η πληροφόρηση και άλλο η γνώση. Η επιστημονική γνώση, ωστόσο, επισκιάζεται από αυτή την ταχεία, ανεπιβεβαίωτη και συχνά ψευδή πληροφορία. Η πληροφόρηση είναι απλώς μία ενημέρωση που δεν περιέχει απαραίτητα εκβάθυνση. Η πύκνωση της επιστημονικής σκέψης αναμετράται συνεχώς με την αυξανόμενη ταχύτητα της πληροφορίας. Στο πρότζεκτ «The Sea Glass Factory» γίνεται αναφορά στις παραπάνω έννοιες όπως της πληροφόρησης σε σχέση με τη γνώση υπό το πρίσμα της τέχνης και των μεθόδων που χειρίζεται ένας επιστήμονας στην έρευνά του. Στο εν λόγω πρότζεκτ το τεχνητό αντιπαραβάλλεται και παρατίθεται με το φυσικό, το μηχανικό με το οργανικό, το ψεύτικο με το αληθινό. Ωστόσο, η σχέση αυτών των ιδιοτήτων εξισορροπείται από την ευαισθησία ως προκύπτει από τη σταδιακή ανάπτυξη της συλλογής.
–Ένα έργο τέχνης χάνει, όταν μετατρέπεται σε εμπορεύσιμο προϊόν, ικανοποιώντας κυρίως τις κτητικές ανάγκες μας;
–Το έργο υπάρχει στη στιγμή της δημιουργίας του και της παρουσίασής του. Ουσιαστικά χάνει όταν στερείται δυνατότητας διεύρυνσης του νοήματός του και της χρήσης τους. Αν σκοπός του είναι η βιομηχανοποίηση και ο οποιοσδήποτε σχολιασμός μέσω αυτής της έννοιας, τότε αυτός είναι ο προορισμός του. Στη δουλειά μου με ενδιαφέρει ο ρομαντισμός του μοναδικού αντικειμένου. Έτσι, κατ’ επέκταση γίνεται ένα σχόλιο ως προς τη σύγχρονη κουλτούρα που εμμένει στο πολλαπλό.
