ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Με τη σφραγίδα της Ιστορίας

Τέσσερις αιώνες ταχυδρομικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης

Kathimerini.gr

ΤΗΣ ΓΙΩΤΑΣ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

Επιστολές που ταχυδρομήθηκαν στην προ ψηφιακή εποχή. Φάκελοι του 18ου αιώνα που απολυμάνθηκαν με ξίδι(!) για την πρόληψη επιδημιών. Καρτ ποστάλ που έκανε τον γύρο του κόσμου σε 170 μέρες. Κρατικά μυστικά, ιδέες, πληροφορίες, απόψεις και εξομολογήσεις επί χάρτου που ταξίδεψαν από (και προς) τη Θεσσαλονίκη στα πέρατα της γης, με Τατάρους ιππείς, βαπόρια και αεροπλάνα.

Το γοητευτικό τεκμήριο της επιστολής ανοίγει η πλούσια συλλογή του Γιώργου Θωμαρέη για να διηγηθεί τέσσερις αιώνες ταχυδρομικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης: από την πρώτη γνωστή επιστολή που ταχυδρομήθηκε το 1482 από τη Θεσσαλονίκη προς τη Βενετία και τις βενετσιάνικες αποστολές του 17ου και 18ου αι. μέχρι τη «Λογοκρισία ΕΛΑΣ» σε επιστολή του Δεκέμβρη του ’44.

Φάκελος αλληλογραφίας που εστάλη στη Θεσσαλονίκη τις πρώτες ημέρες μετά την απελευθέρωση της πόλης, ο οποίος επεστράφη στον αποστολέα με την ένδειξη πως η Θεσσαλονίκη δεν βρίσκεται στην Τουρκία.

Μαζί, εκατοντάδες μικροϊστορίες απλών ανθρώπων γραμμένες σε λίγες αράδες που διασταυρώνονται στη μεγάλη Ιστορία. Ενός ταχυδρόμου από τη Θεσσαλονίκη το 1912 που επιστρέφει θυμωμένα στον αποστολέα έναν φάκελο με την επισήμανση πως η πόλη του βρίσκεται στην Ελλάδα και όχι στην Τουρκία. Ενός επιστολικού δελταρίου που κυνηγούσε ναυτικό παραλήπτη στα λιμάνια της Βραζιλίας, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 1894 αλλά ως μη παραληφθέν κατέληξε και πάλι στη Θεσσαλονίκη. Μιας συστημένης επιστολής που επέστρεψε στον αποστολέα έπειτα από τέσσερα χρόνια. Είχε χαθεί στα πολεμικά πεδία των Βαλκανίων και όταν έφτασε στον προορισμό της ο παραλήπτης είχε πεθάνει.

Αυτές και άλλες ταχυδρομικές περιπέτειες αφηγείται η έκθεση «Σφραγίδες, Επιστολές, Γραμματόσημα» στο πολιτιστικό κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, με πρωτότυπα τεκμήρια (φάκελοι αλληλογραφίας, βεβαιώσεις φορτωτικής, επιστολικά δελτάρια, γραμματόσημα, σφραγίδες, επιταγές, αποδείξεις συστημένων, βραχείες επιστολές, κηρασφαλίσεις, πλίκοι, δηλαδή επιστολές διπλωμένες ως αυτοσχέδιοι φάκελοι), μέσα από τα οποία «μπορούμε να ζήσουμε την ιστορία εν τη γενέσει της», όπως αναφέρει στην «Κ» ο συλλέκτης Γιώργος Θωμαρέης.

Επιστολή που μετέφερε στις πρώτες του πτήσεις το LZ 127 Zepellin από το Φρέντριχσχαφερ με τις σφραγίδες της.

Φιλοτελιστής από την παιδική του ηλικία συγκέντρωνε με πάθος γραμματόσημα, αλλά πριν από μια εικοσιπενταετία η συλλεκτική του μανία στράφηκε στις επιστολές. Η μοναδική στο είδος της συλλογή, βραβευμένη με χρυσό μετάλλιο «China 2009», διαθέτει διαμαντάκια επιστολογράφων. Μεταξύ αυτών, ενός φιλέλληνα από την Αμερική που διασώζει σε επιστολή του το 1824 τα σχέδια από τις πρώτες σημαίες της ελληνικής επανάστασης, του Καποδίστρια που γράφει (1928) στον φίλο του Ελβετό φιλέλληνα Ιωάννη-Γαβριήλ Εϋνάρδο τις ανησυχίες του για την τύχη του υπό σύσταση νεοελληνικού κράτους, ενός γιατρού που περιγράφει κρούσματα αντισημιτισμού στην Καβάλα.

Στην παρούσα έκθεση (συνεπιμέλειας Γιώργου Θωμαρέη και Γιάννη Επαμεινώνδα), επιλεγμένα ταχυδρομικά ντοκουμέντα της συλλογής με υλικό που παραχώρησαν οι Αθανάσιος Πάσχος, Αλέξης Παπαδόπουλος και Κώστας Σταμάτης, διατρέχουν αποκλειστικά τους σταθμούς της ταχυδρομικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης, γεγονότα και διεθνείς εξελίξεις. Η διαδρομή περιλαμβάνει τις πρώιμες ταχυδρομήσεις στις σκοτεινές εποχές της Οθωμανικής κατάκτησης (15ος αιώνας), τις σταδιακές αποστολές σε μεγάλες πόλεις της Δυτικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου το τελευταίο τέταρτο του 18ου αι., την έκρηξη της αλληλογραφίας το τελευταίο τέταρτο του 19ου αι. όταν η Θεσσαλονίκη ως εμπορικό, στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο μπαίνει στον παγκόσμιο ιστό της επικοινωνίας. Τον αιώνα σηματοδοτούν η λειτουργία των πρώτων (δεκαετία 1830) ταχυδρομικών γραφείων (αυστριακό και ελληνικό), η χρήση της πρώτης σφραγίδας SALONICH (1833) από το Αυστριακό Ταχυδρομείο, τα πρώτα γραμματόσημα (δεκαετία 1860), η ίδρυση της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ενωσης (UPU, 1875), η ενοποίηση των ταχυδρομικών τελών, η λειτουργία δέκα διαφορετικών εθνικών ταχυδρομείων που έκλεισαν έως το 1914 από την Ελληνική Διοίκηση για να ακολουθήσουν τα ακτοπλοϊκά ταχυδρομεία της Στρατιάς της Ανατολής, και οι αεροπορικές αποστολές του μεσοπολέμου.

Η παλαιότερη γνωστή επιστολή που ταχυδρομήθηκε από τη Θεσσαλονίκη το 1482 με προορισμό τη Βενετία. Το περιεχόμενό της δεν έχει ακόμα μελετηθεί.
Ενας φάκελος που ταξίδεψε από το Φρέντριχσχαφεν με τις πρώτες πτήσεις του LZ 127 Zepellin (1929) και προωθήθηκε στη Θεσσαλονίκη μέσω Αθηνών, αποτελεί σπάνιο ντοκουμέντο για την πρώιμη εποχή της αεροπλοΐας.

Info: Η έκθεση εγκαινιάζεται στη Βίλα Καπαντζή στις 26 Φεβρουαρίου. Διάρκεια έως τις 16 Απριλίου.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Εικαστικά: Τελευταία Ενημέρωση

Στο Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στα Πλατανίσκια θα παρουσιαστούν χαρακτικές εικονογραφήσεις μιας περιόδου 46 χρόνων, από το ...
Του Απόστολου Κουρουπάκη
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Το κοινό προσκαλείται να παρακολουθήσει τη δημιουργική διαδικασία του καλλιτέχνη από τις 28 Φεβρουαρίου, ενώ η μεγάλη τελετή ...
Kathimerini.com.cy
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
X