Η εικαστικός Ελένη Φύλα, η οποία μέσα από τη δουλειά της προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα, ετοιμάζεται για την πρώτη της ατομική έκθεση στην The Edit Gallery στη Λεμεσό. Στην «Κ» μίλησε για την έκθεσή της με τίτλο «It’s Getting Hot in Here», πώς βιώνει το να είναι γυναίκα καλλιτέχνιδα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο και πώς η τέχνη μπορεί να μιλήσει για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.
'Climate Crisis 01', giclée print on 310 gsm lightly textured, acid free, archival cotton paper, 54 x 40,5 cm, edition of 20, 2019
–Να ξεκινήσουμε με την επερχόμενη έκθεσή σου «It’s Getting Hot in Here»…
–Η έκθεση έχει να κάνει με την ανησυχητική αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, όπου συναντούμε έργα εμπνευσμένα από θερμικούς χάρτες, μεγάλα σαν πανό διαμαρτυρίας. Την ερημοποίηση και την εξαφάνιση ειδών όπως αποτυπώνεται στη σειρά «φύλλα». Την καταστροφή βιότοπων και την ασφάλτωσή τους χάρη στην ανάπτυξη, ειδικά στη Λεμεσό όπου λαμβάνει χώρα η έκθεση, όπου παρατίθενται στη γλυπτική εγκατάσταση στο χώρο που αποτελείται από καλάμια και μπετόν. Τέλος, η έκθεση μιλάει για την κλιματική αλλαγή όπως αποτυπώνεται στο βίντεο «climate crisis» και τα παρατημένα σκουπίδια σε ακτογραμμές στο έργο «kitty cat». Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Έλενα Ιωαννίδου, τη γυναίκα πίσω από την The Edit Gallery, και την Cathryn Drake που επιμελήθηκε με αγάπη το κείμενο της έκθεσης. Με αφορμή το έργο μου, θέλω να επικοινωνήσω με ωραίους ανθρώπους που μοιραζόμαστε ένα κοινό όραμα για μια αριστουργηματική, πιο φυσική και ελεύθερη ζωή.
–Προσπαθείς με τη δουλειά σου να αλλάξεις κραταιές αντιλήψεις και να ευαισθητοποιήσεις…
–Μέσα από τα έργα μου εκφράζω δικές μου ανησυχίες, που στην προκειμένη αφορούν το περιβάλλον, με την ευχή να καταφέρω να επικοινωνήσω με όσους περισσότερους ανθρώπους γίνεται. Επιτυχία για εμένα είναι να καταφέρω να μετακινήσω ένα συναίσθημα ή μια αντίληψη στον θεατή. Να βιώσουμε έστω και ετεροχρονισμένα μια κοινή αίσθηση των πραγμάτων και εντέλει να οδηγηθούμε σε μια συναισθηματική τέρψη και κάθαρση που θα μας μεταμορφώσει σε ωραιότερα πλάσματα, πιο διαυγή, με αγνότερες προθέσεις.
–Η έκθεσή σου έχει σχέση και με την πανδημία του covid-19…
–Ναι, η συγκεκριμένη έκθεση σχετίζεται και με την πανδημία, αφού η κακή διαχείριση του περιβάλλοντος διαχρονικά έχει δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για την εξάπλωση διαφόρων ιών και παθογόνων μικροοργανισμών. Για παράδειγμα η εντατικοποίηση της αγροτικής ανάπτυξης έβγαλε στην επιφάνεια την ελονοσία λόγω της υπερβολικής χρήσης φυτοφαρμάκων. Ο συνωστισμός των ανθρώπων στις πόλεις ανάπτυξε τη χολέρα λόγω της κακής διαχείρισης των υδάτων. Όσο ο άνθρωπος καταστρέφει περιοχές που πρωτίστως υπήρχαν φυσικά οικοσυστήματα (όπως η αλόγιστη κοπή των τροπικών φοινικόδασων για το περίφημο φοινικέλαιο) έρχεται σε επαφή με την άγρια ζωή, η οποία μπορεί να μεταδώσει ασθένειες. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, το ανοσοποιητικό μας εξασθενεί λόγω της κακής ποιότητας ζωής, εξωραϊσμένοι από τη φύση και την ουσία μας.
Σε άμεσο προσωπικό επίπεδο ακολουθώ ένα τρόπο ζωής όσο πιο πολύ γίνεται με σεβασμό στη φύση και κατ’ επέκταση στον εαυτό μου. Πιστεύω πως όσο πιο πολλοί άνθρωποι στρεφόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση, επηρεάζουμε αντίστοιχα και άλλους να ακολουθήσουν. Η επαφή μας με τη φύση και η αύξηση της ενσυναίσθησης για τα πλάσματα της γης, είναι ο μόνος τρόπος, που βλέπω, για να βγει η ανθρωπότητα από αυτή τη δυσχερή κατάσταση.
–Τα έργα σου λειτουργούν σαν πανό διαμαρτυρίας;
–Ο εικαστικός λόγος είναι μια μορφή αντίστασης από έκτοτε. Τώρα, τα συγκεκριμένα έργα μεγάλων διαστάσεων τα έχω οραματιστεί να παρελαύνουν σε πορείες υπέρ της γης. Έχουν έντονα χρώματα και μοιάζουν χαρούμενα παρότι είναι εμπνευσμένα από κάτι οδυνηρό. Είμαι πολυμεσική που σημαίνει ότι χρησιμοποιώ οποιοδήποτε μέσο ή μέσα αποδίδουν καλύτερα την ιδέα μου. Μου αρέσει να νιώθω την ελευθερία να επιλέξω στο κάθε πρότζεκτ ενστικτωδώς το υλικό μου. Εν τούτης, νιώθω ευχέρεια με τον καμβά λόγω της μεγάλης μου τριβής.
–Πώς είναι να είσαι μια γυναίκα καλλιτέχνης που να έχει αυτές τις ανησυχίες και να μένεις σε μια μικρή κοινωνία όπως η Κύπρος;
–Από την Αστόρια μέχρι τη Λευκωσία, το να είσαι γυναίκα σε μια εποχή που κλυδωνίζεται από πατριαρχικές αξίες είναι δύσκολο. Είναι αλήθεια πως γενικά οι ανησυχίες μου δεν βρίσκουν αντίκρισμα στην κοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, από τα βάθη των χρόνων οι καλλιτέχνες δεν ήταν ενσωματωμένοι με τη μαζική πορεία των πραγμάτων. Όμως έτσι είναι η φύση του καλλιτέχνη, να αμφισβητεί, να προβληματίζεται, να είναι ανήσυχο πνεύμα. Αυτό που με δυσκολεύει τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο είναι η μηδαμινή αγορά τέχνης. Δεν μπορούμε να συγκριθούμε με αγορές όπως της Νέας Υόρκης, του Παρισιού ή του Λονδίνου. Δεν υπάρχει ούτε επαρκής στήριξη από το κράτος όπως στη Γερμανία ή στην Ολλανδία. Με λύπη μου παρατηρώ τόσο εμένα όσο και συναδέλφους μου είτε να φεύγουμε από τη χώρα είτε να αναγκαζόμαστε να ανατρέχουμε σε παράπλευρες εργασίες εκτός του τομέα μας.
Πληροφορίες
«It’s Getting Hot in Here» της Ελένης Φύλα, The Edit Gallery, Λεμεσός
