ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Οι μεταμορφώσεις της Αθήνας

Η φωτογραφική έκθεση «Η Αθήνα από την Ανατολή στη Δύση, 1821-1896» και τα πέντε ντοκιμαντέρ

Kathimerini.gr

ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ

Η πρώτη από τις εικόνες που βλέπει ο επισκέπτης στη φωτογραφική έκθεση «Η Αθήνα από την Ανατολή στη Δύση, 1821-1896», η οποία ξεκινάει από την ενότητα «Η οθωμανική Αθήνα από τα τέλη του 18ου αιώνα έως την Ελληνική Επανάσταση του 1821», είναι μια χαλκογραφία των αρχών του 19ου αιώνα με τίτλο «Πανόραμα της Αττικής ζωγραφισμένο από τον Υμηττό». Οι περιηγητές Ε. Ντόντγουελ και Σ. Πομάρντι ζωγραφίζουν το τοπίο της Αττικής και την Αθήνα από μακριά μια φωτεινή ημέρα του Οκτώβρη του 1805, μας εξηγεί κατατοπιστικά η λεζάντα του έργου. Δεξιά στην εικόνα που ζωγράφισαν απεικονίζονται οι ίδιοι ενώ σχεδιάζουν. Η Αθήνα ξεχωρίζει ανάμεσα στον Λυκαβηττό και τον λόφο του Φιλοπάππου, ενώ στο βάθος φαίνεται ο ελαιώνας.

Συμμετρικά απέναντι, στο τέλος της διαδρομής που ολοκληρώνει την έκθεση, παρουσιάζεται μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του 1898, με τίτλο «Ενας τουρίστας φωτογραφίζει την Αθήνα από τον Λυκαβηττό», του Λ. Χέλδιγκ. Τη θέση των μαλακών αττικών λόφων και των ρομαντικών ανθρώπινων μορφών που πλαγιάζουν κάτω από τα δέντρα μέσα στη φύση, έχει καταλάβει πλέον το νεωτερικό άστυ, η πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους που έχει μόλις αναδυθεί ύστερα από μια επανάσταση. Μέσα σε λιγότερα από 100 χρόνια η μικρή οθωμανική πόλη που είχε ζωγραφίσει ο Ντόντγουελ έγινε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή μεγαλούπολη, που εισέρχεται σε μία περίοδο σημαντική σε εθνικό επίπεδο.

«Ενας τσολιάς και ένας αστός συζητούν μπροστά στους Στύλους του Ολυμπίου Διός», τέλη 19ου - αρχές 20ού αιώνα. Αγνωστος φωτογράφος.

Την πορεία αυτής της μεταμόρφωσης που αφορά την Αθήνα και παράλληλα ολόκληρη την Ελλάδα, παρακολουθεί το πρώτο από τα πέντε ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού. Προβάλλεται από σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη - Ελληνικού Πολιτισμού (Κουμπάρη 1), όπου επίσης παρουσιάζεται η έκθεση. Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ έχει διάρκεια 90 λεπτά και θα ακολουθήσουν τα προσεχή έτη τέσσερις ταινίες και φωτογραφικές εκθέσεις, βοηθώντας μας να διευρύνουμε το βλέμμα μας επάνω στην πόλη: «H Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα, 1896-1922», «Η Αθήνα των συγκρούσεων, 1922-1950», «Η Αθήνα μεγαλούπολη, 1950-1974» και «Η Αθήνα της Ευρώπης, 1974-2021».

Η σκηνοθέτις και επιμελήτρια Μαρία Ηλιού και ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ, που είχαν παρουσιάσει το 2012 στο Μουσείο Μπενάκη το ντοκιμαντέρ «Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 1900-1922», έπειτα από έξι χρόνια έρευνας στις ΗΠΑ και τον Καναδά, την Αυστραλία, την Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα, «επαναπατρίζουν» εικόνες της Αθήνας, που έμεναν για χρόνια ξεχασμένες σε «κλειστούς» φακέλους συγκεντρώνοντας υλικό από 70 διαφορετικά αρχεία. «Για πρώτη φορά κουβέντιασα για αυτό το σχέδιο με τον Αγγελο Δεληβορριά πριν από 15 χρόνια», λέει η σκηνοθέτις. «Και εκείνος αμέσως κατάλαβε ότι αυτό θα ήταν ένα μακρόπνοο σχέδιο. Η επιθυμία μου, η ανάγκη αλλά και η εμμονή μου ήταν να διηγηθώ την ιστορία της Αθήνας σε εικόνες, και κυρίως να δω την καθημερινή της ζωή. Από παιδί με συνέπαιρναν οι αφηγήσεις των παππούδων μου από τα νεανικά τους χρόνια. Επίσης θυμάμαι τον εαυτό μου να κοιτάζω τα οικογενειακά άλμπουμ με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες και να “γλιστράω” στο παρελθόν. Ετσι θέλησα να δημιουργήσω μια σειρά ντοκιμαντέρ που θα κινούνται από τη μεγάλη ιστορία στις μικρές καθημερινές αφηγήσεις, και αντίστροφα».

«Ο ποταμός Ιλισσός, η γέφυρα και το Πανόραμα του Θων στις αρχές του 20ού αιώνα». Αγνωστος φωτογράφος.

Στην ταινία «Η Αθήνα από την Ανατολή στη Δύση, 1821-1896», ιστορικοί από την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική μιλούν για τις μεταμορφώσεις της Αθήνας του 19ου αιώνα, ενώ το ντοκιμαντέρ και η φωτογραφική έκθεση τεκμηριώνονται με σπάνιο οπτικό υλικό. Ο θεατής θα ανακαλύψει γκραβούρες και φωτογραφίες από διεθνείς οργανισμούς και ιδρύματα που για πρώτη φορά παρέχουν πρόσβαση στα τεκμήριά τους – αμερικανικά αρχεία, από το Packard Humanities Institute, τα αρχεία της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου, του Χάρβαρντ, του Πρίνστον, του Γκέτι, αρχεία του Καναδά, της Αυστραλίας και της Ευρώπης αλλά και ιδιωτικές συλλογές. Επίσης παρουσιάζονται εικόνες από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, από το Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο, από τη Βουλή των Ελλήνων και άλλα ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού.

«Σκοπός μας ήταν να φωτιστεί μια πόλη που δεν έχει μελετηθεί επαρκώς», τόνισε ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, υπογραμμίζοντας την ευθύνη του σύγχρονου ιστορικού να μεταφέρει στο κοινό όχι πλέον μόνον ακαδημαϊκή γνώση αλλά ιστορίες, δηλαδή κομμάτια της ζωής σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, ζωντανεύοντας το παρελθόν. Η συμβολή του στο τελικό αποτέλεσμα είναι καθοριστική, συνεχίζοντας τη δημιουργική συνεργασία που έχει με τη Μαρία Ηλιού. Σταθερός συνεργάτης της είναι και ο συνθέτης Νίκος Πλατύραχος, υπεύθυνος για τη μουσική της ταινίας. Για την ηχητική μπάντα η μοντέρ Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψει την αφήγηση, ενώ εκείνος βασίστηκε σε μουσική και τραγούδια από την Αθήνα και επιτυχίες της εποχής, δημιουργώντας μια πρωτότυπη σύνθεση.

Διάρκεια έκθεσης και προβολών έως 26/4.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Εικαστικά: Τελευταία Ενημέρωση

Στο Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στα Πλατανίσκια θα παρουσιαστούν χαρακτικές εικονογραφήσεις μιας περιόδου 46 χρόνων, από το ...
Του Απόστολου Κουρουπάκη
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Το κοινό προσκαλείται να παρακολουθήσει τη δημιουργική διαδικασία του καλλιτέχνη από τις 28 Φεβρουαρίου, ενώ η μεγάλη τελετή ...
Kathimerini.com.cy
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
X