Kathimerini.gr
Ελις Κις
Ήταν ο δυναμικός δημιουργός που ήθελε να αλλάξει το σύστημα και ο σχεδιαστής που αγκάλιασε τη διαστημική εποχή. Ήταν, όμως, και ο δεινός επιχειρηματίας που έχτισε μια παγκόσμια μάρκα πολύ πριν η έννοια της παγκοσμιοποίησης γίνει ένας καθημερινός όρος της καταναλωτικής μας πραγματικότητας. Ο τελευταίος δημιουργός της μεταπολεμικής εποχής, ο οραματιστής Πιερ Καρντέν, πέθανε στο Παρίσι την Τρίτη 29 Δεκεμβρίου, στο αμερικανικό νοσοκομείο στο Παρίσι. Ήταν 98 ετών.
Στα αναρίθμητα σχόλια που ακολούθησαν την είδηση του θανάτου του, οι άνθρωποι της μόδας συμφωνούσαν: οι καινοτομίες που ανέπτυξε ο Καρντέν άλλαξαν τα δεδομένα και παραμένουν ορατές ακόμη και σήμερα. Ανάμεσά τους κυριαρχεί ένα τεράστιο δίκτυο licensing, μέσα από το οποίο το όνομα-λογότυπο Pierre Cardin τυπώθηκε σε εκατοντάδες προϊόντα, μεταξύ των οποίων ρούχα, αξεσουάρ και είδη σπιτιού, αλλά και πακέτα τσιγάρα και κασκέτα.
Την ίδια στιγμή, τα γεωμετρικά σχήματα και μοτίβα, σε μορφή τριγώνων και κύκλων, μεταξύ άλλων, καθώς και η χρήση υπερ-καινοτόμων υφασμάτων, αποτελούσαν απόδειξη ότι στον πυρήνα της δουλειάς του Καρντέν βρισκόταν πάντα ο πειραματισμός. Κομμάτια όπως τα bubble φορέματα θεωρούνται σήμερα iconic, ενώ επιμελητές εκθέσεων μόδας που ανατρέχουν στα αρχεία του (ξανα)ανακαλύπτουν τη χρήση LED φωτισμού σε ενδύματά του.
Ο Πίετρο Κοστάντε Καρντέν γεννήθηκε στο Σαντ Αντρέα ντι Μαρμπαράνα της Βενετίας το 1922. Η οικογένεια μετακόμισε στο Σεντ Ετιέν, στη Γαλλία, το 1924, όπου ο Πιερ μεγάλωσε με τα 10 αδέλφια του. Ο νεαρός Καρντέν μετακόμισε στο Παρίσι το 1945, όπου σπούδασε αρχιτεκτονική πριν αρχίσει να εργάζεται στον οίκο μόδας Paquin. Αργότερα, συνεργάστηκε με την Ελσα Σκιαπαρέλι, προτού ενταχθεί στο δυναμικό του Christian Dior.
Ήταν η εποχή που ο Κριστιάν Ντιόρ δούλευε πάνω στην πρώτη του συλλογή, αργότερα γνωστή ως New Look, και ο 24χρονος τότε Καρντέν ήταν επικεφαλής της ομάδας tailoring του ατελιέ. Στον πιο hot τότε οίκο του Παρισιού, οι γνώσεις του Καρντέν πάνω στο κόψιμο και στο ράψιμο ενός ρούχου υψηλής ραπτικής ήταν αναμφισβήτητες, όμως η προσωπική του φιλοδοξία τον έσπρωχνε πιο μακριά. Τρία χρόνια μετά την είσοδό του στον Christian Dior, ο Καρντέν αποφάσισε να αποχωρήσει και να ανοίξει τον δικό του οίκο, παίρνοντας ένα τεράστιο ρίσκο.
«Πάντα είχα φιλοδοξίες. Όχι περηφάνια. Φιλοδοξία, παντού, μου αρέσει να είμαι πρώτος. Να είμαι Νο 1 στον δικό μου χώρο, παρά Νο 2 στον χώρο κάποιου άλλου», έλεγε σε συνέντευξή του στο Paris Match τον Σεπτέμβριο του 2020. “Pierre Cardin είναι μια μάρκα. Η μάρκα μου έχει τη δική της ζωή».
Για τον σχεδιαστή, η υψηλή ραπτική παρέμενε πάντα η βάση μιας αναγκαίας αριστοτεχνίας, όμως συγχρόνως ο ίδιος επιθυμούσε η δουλειά και το όνομά του να γίνουν πιο προσιτά, ξεφεύγοντας από τα πολυτελή πριβέ ατελιέ. Το 1959, η συνεργασία του Καρντέν με το πολυκατάστημα Printemps τάραξε τα στυλιστικά νερά. Η συλλογή αυτή σηματοδότησε την έλευση του έτοιμου designer ρούχου, μια καθημερινή, προσβάσιμη πρετ-α-πορτέ μόδα με υπογραφή.
Τη δεκαετία του ’60, ο δημιουργός στράφηκε στη μεγάλη του αγάπη, τη μόδα του μέλλοντος. Μαζί με τους Andre Courreges και Paco Rabanne, έγινε ο εμπνευστής ενός φουτουριστικού ενδυματολογικού κινήματος που αναπτυσσόταν παράλληλα με τις ιστορικές εξελίξεις στον χώρο της κατάκτησης του Διαστήματος. Το 1969, η υπογραφή του εμφανίστηκε σε ένα ακόμη πρότζεκτ, τις στολές πληρωμάτων της Ολυμπιακής.
Την ίδια στιγμή, ο Καρντέν επιθυμούσε να γνωρίσει πολιτισμούς εκτός των στενών δυτικών συνόρων. Ταξίδεψε, μαζί με τις συλλογές του, στην Ιαπωνία, στην Κίνα και στη Σοβιετική Ενωση, θέλοντας να «ανακαλύψει τις κλειστές αυτές χώρες», όπως έλεγε. Τη δεκαετία του ’60 επισκέφθηκε την Ιαπωνία, ενώ το 1990 παρουσίασε μια επίδειξη μόδας στην Απαγορευμένη Πόλη στο Πεκίνο. Το 1991, σειρά είχε η Κόκκινη Πλατεία στη Μόσχα, όπου σύμφωνα με πληροφορίες της εποχής το ντεφιλέ παρακολούθησαν 200.000 άνθρωποι.
Παράλληλα, ήθελε να παραμένει πάντα επίκαιρος στη (δυτική) βιομηχανία της μόδας και ποπ κουλτούρας. Το 2010, η Lady Gaga φόρεσε μια δημιουργία του, γεγονός που τον ώθησε να πει στην εφημερίδα Women’s Wear Daily: «Πιο παλιά έντυνα τους Beatles και τους Rolling Stones. Πάντα σχεδίαζα πολύ προβοκατόρικα ρούχα για τους νέους».
Σύμφωνα με το αμερικανικό έντυπο, η μάρκα Pierre Cardin ξεπέρασε το ένα δισ. δολάρια σε αξία. Ο ίδιος υποστήριξε σθεναρά την επιλογή της επιχειρηματικής του στρατηγικής, ομολογώντας ότι δεν περίμενε να γνωρίσει τέτοια επιτυχία παγκοσμίως. Ήταν, όμως, αυτή ακριβώς που του επέτρεψε να αποκτήσει την οικονομική ανεξαρτησία που οδηγεί στη δημιουργική ελευθερία.
Σημαντικός μαικήνας των τεχνών, ιδρυτής και υποστηρικτής φεστιβάλ όπως το Festival de Lacoste, ο Καρντέν ανέπτυξε και την αλυσίδα Maxim’s, αρχικά ένα καφέ-εστιατόριο που είχε πρωτοανοίξει τις πόρτες του στη rue Royale, στο Παρίσι, στα τέλη του 19ου αιώνα.
Ξεχωριστός δημιουργός και businessman, ο Καρντέν βίωσε μια πλούσια 70χρονη καριέρα. Ο ίδιος έλεγε σε συνεντεύξεις του ότι δεν ήταν το γυναικείο ή το αντρικό σώμα εκείνο που τον ενέπνευσε, αλλά οι δορυφόροι και τα λέιζερ. Τα ρούχα του, έλεγε, είχαν την αίσθηση γλυπτών, είχαν περισσότερο σχέση με την αρχιτεκτονική και την τέχνη και λιγότερο με τη μόδα. Το παγκόσμιο κοινό γνώρισε τη δική του ματιά μέσα από εκθέσεις, ενώ το 2019 το ντοκιμαντέρ «House of Cardin», των P. David Ebersole και Todd Hughes, παρουσιάστηκε στη Μόστρα της Βενετίας.
Στην προσωπική του ζωή, ο σχεδιαστής δεν έκρυψε ποτέ την ομοφυλοφιλία του, ενώ έζησε κι έναν μεγάλο έρωτα με τη Ζαν Μορό. Η σχέση των δύο Γάλλων σταρ κράτησε τέσσερα χρόνια και η φιλία τους μέχρι τον θάνατο εκείνης, το 2017.
Σύμφωνα με την επιθυμία του, ο σχεδιαστής θάφτηκε στο κοιμητήριο της Μονμάρτρης, μέσα σε ένα μαύρο φέρετρο με τη στολή του ακαδημαϊκού των καλών τεχνών και το σπαθί που είχε σχεδιάσει ο ίδιος, δίπλα στον σύντροφο και συνεταίρο του, Αντρέ Ολιβερ, ο οποίος πέθανε το 1993.
Τα ηνία του οίκου αναλαμβάνει τώρα ο Ροντρίγκο Μπασιλικάτι Καρντέν, ανιψιός και στενός συνεργάτης του Πιερ επί σχεδόν τρεις δεκαετίες. Το όνομα-λογότυπο Pierre Cardin έχει τη δική του ζωή και συνεχίζει το ταξίδι του.
