Kathimerini.gr
ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ
«Να κατορθώσω να μπήξω μια σφήνα στον αδιαπέραστο όγκο της λεγόμενης παγκόσμιας τέχνης και να τον ραγίσω», είναι ένας τίτλος από το στοχαστικό βιβλίο του Κώστα Τσόκλη «Κανένας περίπατος δεν πρέπει να μένει χωρίς ανταμοιβή» (εκδ. Καστανιώτη, 1995). Το περιεχόμενο αυτής της κοφτερής φράσης εκφράζει απολύτως το πνεύμα του μέχρι τώρα: την επίμονη σκέψη «ενός από τους κορυφαίους εννοιολογικούς δημιουργούς της σύγχρονης τέχνης που με το έργο του σηματοδοτεί και εδραιώνει την εξέλιξή της», όπως λέει ο ιστορικός και κριτικός της τέχνης Τάκης Μαυρωτάς, ο οποίος επιμελείται τη μεγάλη ατομική έκθεση με τίτλο «Κώστας Τσόκλης. Ζωγραφική. Ορια και υπερβάσεις», που «ανοίγει» τον Σεπτέμβριο στο Ιδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη.
Και δεν είναι παράξενο ότι ένα άρθρο για την επικείμενη έκθεση, την 122η του 90χρονου πλέον καλλιτέχνη, ξεκινά με τους στοχασμούς του. Αλλωστε και στο πιο πρόσφατο «“Εν τέλει” πάλι ο Λόγος είναι!» (εκδ. Καστανιώτη, 2019) μιλάει για την τέχνη που τον βασανίζει και για τον καλλιτέχνη, που «πότε αυτοδίδακτος καπετάνιος και πότε ναυαγός διακεκριμένης θέσης παλεύει μέσα στην τρικυμία των γεγονότων». Ετσι, παρά την ηλικία, ο Κώστας Τσόκλης αποδεικνύει με τους λόγους και τα έργα του ότι διεκδικεί μια επίμονη και οξυδερκή νεότητα. «Η εικαστική δημιουργία, εδώ και αρκετές δεκαετίες, φωτίζεται από το διεισδυτικό του πνεύμα.
Η οπτική του έχεις την πεποίθηση ότι βυθίζεται στο μέλλον και η δράση του ότι προχωράει με ταχύ ρυθμό, χωρίς το ένα έργο του να αναιρεί το άλλο. Ετσι, κατάφερε να μετατρέψει τις σκέψεις του σε αισθητικές ιδέες. Γνωρίζει ότι μεγάλη τέχνη σημαίνει ολοκληρωμένη έκφραση», λέει ο Τάκης Μαυρωτάς, ο οποίος επί περίπου 30 χρόνια μελετά το έργο του.
Η έκθεση με την οποία το Ιδρυμα Θεοχαράκη ξεκινά τον χειμερινό εικαστικό προγραμματισμό του πρόκειται να παρουσιάσει στο κοινό 50 αντιπροσωπευτικά έργα της εξελικτικής πορείας του καλλιτέχνη, από το 1955 έως πρόσφατα, καταγράφοντας το στίγμα των προσωπικών του κατακτήσεων. Η έκθεση ξεκινάει με τα πορτρέτα της μητέρας και του πατέρα του (1955-1957) και συνεχίζει με πολλά ακόμη, και πολυσυζητημένα: «Το σκιάχτρο» (1960), «Δύο καρέκλες» (1967), «Ενας κουβάς γεμάτος μέρα κι ένας άλλος γεμάτος νύχτα» (1990), αλλά και «Κόκκινα δέντρα» (2008) και «Παραλλαγές κοσμογονίας» (2017), ενώ επίσης εκτίθενται τα πορτρέτα του Αλέξανδρου Ιόλα, του Hλία Πετρόπουλου και της συζύγου του Ελένης μεταξύ των άλλων.
«Είναι μια σύνοψη εμβληματικών έργων», σχολιάζει για την έκθεση ο επιμελητής και διευθυντής εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος, «η παρουσίαση σπουδαίας εργασίας που μεγαλώνει τον κόσμο μας, αφού, με την καθαρότητά της, καθρεφτίζει τον ιλιγγιώδη πόνο της ζωής και τις χαρές που την κάνουν να αξίζει». Στο εισαγωγικό σημείωμα του πολυσέλιδου καταλόγου, αναλύεται διεξοδικά ο τρόπος με τον οποίο ο καλλιτέχνης βλέπει την τέχνη του, και χάρη σε αποσπάσματα από συνομιλίες φωτίζονται ο χαρακτήρας του, η εφευρετικότητα, η πνευματική τόλμη και το πάθος ενός ακούραστου ανθρώπου. Οπως λέει ο ίδιος: «Μετά από χρόνια αναγκαίας περιπλάνησης σε χαραγμένα ήδη μονοπάτια, τώρα ιχνηλατώ τα βήματά μου και χαρτογραφώ τις πλάνες μου και τις εμμονές μου. Αναζητώ τη δροσιά στον ίσκιο του ίδιου του σώματός μου».
«Κώστας Τσόκλης. Ζωγραφική. Ορια και υπερβάσεις», Ιδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, από 7 Σεπτεμβρίου. Την έκθεση θα εγκαινιάσει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, απουσία προσκεκλημένων λόγω της πανδημίας.
