Kathimerini.com.cy
«Ζωγραφίζοντας Πέρα από την Εικόνα» είναι η πρώτη ατομική έκθεση του Παναγιώτη Δουκανάρη. Η συνεργασία μεταξύ του καλλιτέχνη και της Art Seen ξεκινά με τη συμμετοχή του καλλιτέχνη στην ομαδική έκθεση «Ζωγραφικές Σημειώσεις» (Μάιος 2018). Ένα χρόνο και κάτι αργότερα, η παρούσα έκθεση παρουσιάζει μια σειρά από καινούρια έργα του καλλιτέχνη, όλα δημιουργήματα και αποτέλεσμα της πρόσκλησης/ανάθεσης της επιμελήτριας και ιδρύτριας της Art Seen, Μαρίας Στάθη.
Η έκθεση «Ζωγραφίζοντας Πέρα από την Εικόνα» σχολιάζει, διερευνά και διευρύνει τα όρια της ζωγραφικής τέχνης όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα.
Εργασιομανής, ανήσυχος, ψυχαναγκαστικός στη δουλειά του· η διαδικασία της δημιουργίας είναι για τον Δουκανάρη, επίπονη, νοητικά και σωματικά.
Ακούραστα, εμμονικά, επίμονα, πολλές φορές ταλαιπωρώντας, καταπονώντας το σώμα του, ο καλλιτέχνης τα τελευταία τρία χρόνια δουλεύει τη μέθοδο που χρησιμοποιεί στα παρόντα έργα.
Δάκτυλα που «δακτυλο-γραφούν» πάνω στον καμβά. Αυχένας και κορμός που παραμένουν τεντωμένα, υποταγμένα στον καμβά, στην μπογιά, στο βελόνι, στη λεπίδα. «Μάτια προσηλωμένα, σ’ ένα σημάδι», σ’ ένα σημείο, σ’ έναν πόντο που επιδέχεται αλλαγή (ραφή, ξήλωμα, πινελιά, τομή). Και, ο νους, αδιάκοπα προσηλωμένος, αφιερωμένος στην έμπρακτη, χειρωνακτική δημιουργία και στη δημιουργική σκέψη.
Ώρες ατελείωτες, κάθε μέρα, για πολλές μέρες, πολλούς μήνες, μέχρις ότου το δίπολο: Απώθηση του σώματος, των χεριών, των δακτύλων που εκβάλλουν εξωτερικεύοντας την ανάγκη για παραγωγή και, Έλξη του μυαλού (η επικέντρωση, η εστίαση στην κίνηση, στη δράση), φτάσει σε αρμονία. Σωματική απώθηση και εγκεφαλική έλξη έχουν και τα δύο κατεύθυνση κοινή: το εν εξελίξει έργο που λειτουργεί ως μαγνήτης για τον καλλιτέχνη για όση ώρα το/τον δημιουργεί. [Μια Ανεύθυνα Υπεύθυνη Πράξη· και η Θυσία των άλλων «άλλων», 2018-2019]
Το σώμα του καλλιτέχνη αποκτά μνήμη, τη μνήμη των μυών. Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας το σώμα, το χέρι, τα δάκτυλα κινούνται με αυτοπεποίθηση, αυτόνομα, αυτόματα, αποφασιστικά, ενστικτωδώς, εμμονικά προσηλωμένα, ταγμένα στη διαδικασία, ρισκάροντας… αφού γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει περιθώριο λάθους. H πορεία του έργου είναι μη αναστρέψιμη. Η λεπίδα χαράσσει τομές, «σχίζει» κυριολεκτικά την πορεία του έργου. Μια λάθος κίνηση το τραυματίζει και το σημαδεύει ανεπανόρθωτα. Το υλικό - ο καμβάς, ευαίσθητο εκ φύσεως, δέχεται τη λεπίδα αγόγγυστα. [Ψιθυρίζοντας τις Σκέψεις του Αύριο, 2019] Υπάρχει βία στη διαδικασία δημιουργίας. Βία και ένταση την ώρα που το πινέλο εμποτίζει, με το σφοδρό «πέρασμά» του, την μπογιά στον καμβά, ενόσω το ίδιο φθείρεται, αναλίσκεται, φτάνει (εν τέλει) στο τέλος (της χρήσης) του. Ελεγχόμενη βία την ώρα που τα δάκτυλα τραβούν το υφάδι από το στημόνι, έτσι ώστε να αραιώσουν την πύκνωση της ύφανσης, απογυμνώνοντας, γδύνοντας το δεύτερο, και συχνά αξιοποιώντας το πρώτο διαφορετικά, σε άλλη μορφή και σχήμα, σε άλλο ή και στο ίδιο έργο. Είναι δηλαδή φορές που ο καλλιτέχνης, εκτός από χρώμα, ντύνει τον καμβά με επιπλέον στρώματα νήματος, (ανα-)υφαίνοντας δηλαδή την επιφάνειά του. Αποκτά, δηλαδή, κάποιες φορές, ο καμβάς, ένα νέο, σύνθετο μόσχευμα, το οποίο προσαρμόζεται και εναρμονίζεται με το υπόλοιπο σώμα του έργου, γίνεται έτσι κομμάτι του. [671 Δανεισμένα Νήματα, 2018; 436
Δανεισμένα Νήματα, 2018]
Η μέθοδος του καλλιτέχνη είναι αξιοθαύμαστα μεθοδική. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι ο καλλιτέχνης ακολουθεί προδιαγεγραμμένη, προσχεδιασμένη πορεία για να «ολοκληρώσει» το έργο. Δεν ακολουθεί στρατηγική στη δράση του, και δεν υπάρχει διακριτός στόχος. Ο καλλιτέχνης δεν εφαρμόζει σχέδιο. Η πράξη της δημιουργίας δεν χαρακτηρίζεται από προμελετημένες, υπολογισμένες, επεμβατικές κινήσεις χειρουργικής ακρίβειας με σκοπό να φτάσει σε (και να υπάρξει ως) ένα επιθυμητό αποτέλεσμα. Αντίθετα, η κίνηση των δακτύλων έχει διερευνητική διάθεση. Τα δάκτυλα του καλλιτέχνη εξερευνούν το περιβάλλον τους, δηλαδή τον (αναλόγως περίπτωσης επιχρωματισμένο ή άχρωμο) καμβά. Υπό αυτή την έννοια, η διαδικασία δημιουργίας του έργου είναι αυθόρμητη, απρόβλεπτη και κυρίως, διαισθητική. [Άλμα στην Άβυσσο, 2018]
Το έργο που αντικρύζει ο θεατής μπορεί να εκληφθεί ως «η τελευταία πράξη» του καλλιτέχνη. Απ’ εκεί και πέρα, αυτονόητα και αναμενόμενα, το νόημα «υφαίνεται» από το θεατή. Η τελευταία, λοιπόν, πράξη μιας περφόρμανς μεγάλης διάρκειας, που ξεδιπλώνεται, ξετυλίγεται σταδιακά, όπως οι αναρίθμητες κλωστές που απαρτίζουν, πλέκουν, δια-πλέκουν τα έργα αυτά. Από τη φαντασία του καλλιτέχνη, στο στούντιο ως «προνύμφες», στη γκαλερί ως προϊόν, ως αποτέλεσμα, ως σχηματοποιημένη ιδέα. (Πιο) «πέρα», δηλαδή, «από την εικόνα»· η ζωγραφική ως εκφραστικό μέσο, (υπάρχει) σε ενδιάμεσους χώρους, που επικοινωνούν μεταξύ τους, και είναι με αυτόν τον τρόπο, διαφανείς, διασυνδεδεμένοι.
«Έκτισα λεξιλόγιο», λέει ο καλλιτέχνης. Έπλεξε αλφαβητάρι. Δακτυλο-γράφησε την ιδιότυπη γλώσσα του στον καμβά. Ταξινόμησε τις σκέψεις του, χρωματικά, σχηματικά (τα έργα του χαρακτηρίζονται κάποια από άμορφα άλλα από γεωμετρικά σχήματα). Τα κρεμαστά έργα μπορούν να ερμηνευθούν και ως γλυπτά· γλυπτά που είναι ιδιαίτερα «ευκίνητα» και «ευαίσθητα» αφού αντιδρούν εύκολα σε εξωτερικά ερεθίσματα, όπως για παράδειγμα στον αέρα και στο φως (αφού κάποια από αυτά είναι διαμπερή). Η ζωντανή αυτή γλώσσα δεν παύει να εμπλουτίζεται, να εξελίσσεται, να αλλάζει.
Ο Παναγιώτης Δουκανάρης αποκαλεί τα έργα του «ημερολόγιο». Ένα ημερολόγιο στο οποίο καταγράφεται το παρόν του καλλιτέχνη, ένα «ημερολόγιο» που διαβάζεται μετέπειτα από το θεατή όταν αυτό «εκδίδεται», όταν «βγαίνει στη δημοσιότητα» στην παρούσα έκθεση. Η έκθεση «Ζωγραφίζοντας Πέρα από την Εικόνα: Διαφάνεια και ο Ενδιάμεσος Χώρος» λοιπόν, μπορεί να θεωρηθεί ως μια ευκαιρία, ή ως μια πρόσκληση, ή ακόμη και ως μια πρόκληση (ή και όλα μαζί) για το θεατή να μάθει την ημερολογιακή γλώσσα του καλλιτέχνη.
Μαρία Χατζηαθανασίου
O Παναγιώτης Δουκανάρης (1991, Λευκωσία, Κύπρος) ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, Ελλάδα και στη Λάρνακα, Κύπρος. Φέτος θα επιστρέψει μόνιμα στη Κύπρο. Σπούδασε Καλές και Εφαρμοσμένες Τέχνες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το 2016 έλαβε το Μεταπτυχιακό του δίπλωμα στις Καλές Τέχνες από το Birmingham City University, Αγγλία. Το 2016-19 εργάστηκε ως βοηθός καθηγητής στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης. Σήμερα είναι διδακτορικός φοιτητής στο Σχολή Καλών Τεχνών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (TΕΠΑΚ).
Επιλεγμένες ομαδικές εκθέσεις συμπεριλαμβάνουν: ‘UK Young Artist’, Μπιεννάλε Νέων Δημιουργών της Ευρώπης και της Μεσογείου (Bjcem), Nottingham, Αγγλία (2019); ‘Join the Dots’, Salone degli Incanti, Trieste, Ιταλία (2018); ‘Ζωγραφικές Σημειώσεις’, Art Seen, Λευκωσία (2018); ‘I Like Us’, Institut Francais de Thes, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα (2017); Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη (2017); Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Θεσσαλονίκη (2017); 7η Μπιεννάλε των Φοιτητών Σχολών Καλών Τεχνών Αθήνας, Ίδρυμα Θεοχαράκη, Αθήνα (2014); ‘Κύπριοι Νέοι Δημιουργοί’, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Θεσσαλονίκη (2014).
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή 15.30 – 19.00 ή με ραντεβού.
Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλώ επικοινωνήστε με:
Μαρία Στάθη, Ιδρυτής & Διευθύντρια +357 22006624 | info@art-seen.org
