ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

«Μίλα μου ιστορικά» έστω και διαδικτυακά

Η δρ Αναστασία Γιάγκου εγκαινιάζει τη δράση του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τρ. Κύπρου με δύο διαλέξεις για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Με αφορμή την επανέναρξη της περιοδικής έκθεσης «1940: Πρόσωπα και Εικόνες. Κύπρος-Ελλάδα» την 1η Ιουνίου, το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου θα φιλοξενήσει δύο διαλέξεις της δρος Αναστασίας Γιάγκου για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κύπρο, οι οποίες εγκαινιάζουν μία νέα σειρά διαδικτυακών διαλέξεων με τίτλο “Μίλα μου Ιστορικά”. Οι διαλέξεις της δρος Γιάγκου δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν σε πραγματικό χρόνο στο Πολιτιστικό Ίδρυμα και έτσι, όπως συμβαίνει αυτή την εποχή και με τόσα άλλα δρώμενα, επιστρατεύθηκε η τεχνολογία και οι διαλέξεις ηχογραφήθηκαν με σκοπό να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος στο YouTube και στο Facebook όπου θα είναι διαθέσιμες για το κοινό. Η δρ Αναστασία Γιάγκου μάς μιλάει για τον ρόλο της Κύπρου στον Πόλεμο και την ανάγκη αντιμετώπισης του ζητήματος της απασχόλησης στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών.

–Πες μας λίγα λόγια για την έκθεση καθώς και για τη δράση που ετοιμάζεις σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου.

–Η έκθεση «1940: Πρόσωπα και Εικόνες. Κύπρος – Ελλάδα» φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου από τον Απρίλιο του 2019 και θα είναι ανοικτή μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2020. Πρόκειται για μία σημαντική έκθεση, η οποία ανιχνεύει και αποτυπώνει πρόσωπα και εικόνες των αφανών ηρώων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι, λοιπόν, ένα αφιέρωμα στη συμμετοχή της Κύπρου και της Ελλάδας στον αγώνα του 1940. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με διάφορες πτυχές της εμπειρίας του Πολέμου που αφορούν την Κύπρο και την Ελλάδα. Μέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό και πρωτογενείς πηγές καταγράφονται οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής. Όπως γνωρίζετε, από τον Μάρτιο τα μουσεία και οι πολιτιστικοί χώροι παρέμειναν κλειστά λόγω της κατάστασης που δημιουργήθηκε με την πανδημία της νόσου Covid-19 και πρόκειται να επαναλειτουργήσουν από 1η Ιουνίου. Με την ευκαιρία της επαναλειτουργίας της έκθεσης ετοίμασα δύο διαλέξεις, οι οποίες εστιάζουν σε συγκεκριμένες πτυχές της περιόδου 1939-1945 στην Κύπρο. Οι διαλέξεις αυτές δεν μπορούν δυστυχώς να πραγματοποιηθούν σε πραγματικό χρόνο στο Πολιτιστικό Ίδρυμα. Έτσι, όπως συμβαίνει αυτή την εποχή και με τόσα άλλα δρώμενα, επιστρατεύσαμε την τεχνολογία και τις ηχογραφήσαμε με σκοπό να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος στο YouTube και στο Facebook όπου θα είναι διαθέσιμες για το κοινό. Συγκεκριμένα, οι δύο διαλέξεις εγκαινιάζουν μια νέα διαδικτυακή σειρά ηχογραφημένων διαλέξεων και συνεδρίων που διοργανώνονται από το Πολιτιστικό με τον τίτλο «Μίλα μου Ιστορικά».

–Θα μας μιλάτε μόνο για ιστορία;

–Βασικά, πρόκειται για μία σειρά, η οποία θα φιλοξενεί έγκριτους επιστήμονες για διάφορα κυπρολογικά θέματα που σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα του Πολιτιστικού Ιδρύματος, αλλά και για άλλα κυπρολογικά θέματα από όλες τις περιόδους της κυπριακής ιστορίας, αλλά και της αρχαιολογίας, της ιστορίας της τέχνης και της λογοτεχνίας και θα αφορούν όλους. Πρόκειται για μια αξιόλογη πρωτοβουλία η οποία αποκτά ιδιαίτερο νόημα στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε. Επίτρεψέ μου εδώ να ευχαριστήσω το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, ιδιαίτερα τη διευθύντριά του δρ Ιωάννα Χατζηκωστή, για την πρόσκληση να παρουσιάσω την έρευνά μου στο πλαίσιο της συγκεκριμένης σειράς διαλέξεων.

–Σε ποιες πτυχές του πολέμου θα επικεντρωθούν οι δύο διαλέξεις σου;

–H πρώτη διάλεξη θα εξετάσει τη βρετανική πολιτική στην Κύπρο κατά την περίοδο 1939-1945. Θα αναλυθούν οι τρόποι με τους οποίους η συμβολή των Κυπρίων στον Πόλεμο επηρέασε τη στάση των Βρετανών στα πολιτικά πράγματα του τόπου κατά τη διάρκεια του Πολέμου. Κεντρική θέση στην παρουσίαση θα έχει το ενωτικό ζήτημα, το οποίο αναβίωσε με πρωτοφανή δυναμική μετά την είσοδο της Ελλάδας στον Πόλεμο στις 28 Οκτωβρίου 1940. Η δεύτερη διάλεξη θα επικεντρωθεί στην πολυσχιδή δράση μιας σπουδαίας φυσιογνωμίας της νεότερης Ιστορίας της Κύπρου, του επισκόπου Πάφου, τοποτηρητή του αρχιεπισκοπικού θρόνου, Λεοντίου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. To αντικείμενο των διαλέξεων σχετίζεται με τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα, τα οποία αφορούν την περίοδο της Αγγλοκρατίας. Οι διαλέξεις αντλούν υλικό από τη μονογραφία μου με τίτλο «Cyprus in World War II: Politics and Conflict in the Eastern Mediterranean». Πρόκειται για μία αναθεωρημένη έκδοση της διδακτορικής μου διατριβής, η οποία εκπονήθηκε στο Ινστιτούτο Κοινοπολιτειακών Σπουδών υπό την επίβλεψη του Καθηγητή Robert Holland.

–Ποια ήταν η συμβολή της Κύπρου στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

–Η Κύπρος δεν υπήρξε θέατρο στρατιωτικών επιχειρήσεων, ωστόσο, συνέβαλε στην πολεμική προσπάθεια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας με την κατάταξη εθελοντών. Οι εθελοντές υπηρέτησαν κυρίως στις δυνάμεις του Κυπριακού Συντάγματος (Cyprus Regiment) και στην Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη (Cyprus Volunteer Force). Οι Κύπριοι εθελοντές υπηρέτησαν, σε βοηθητικές κυρίως θέσεις, στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα, σε διάφορες χώρες της Αφρικής και στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα υπολογίζεται ότι στο Κυπριακό Σύνταγμα υπηρέτησαν περισσότεροι από 12 χιλιάδες εθελοντές, ενώ κοντά στις 5 χιλιάδες υπηρέτησαν στην Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη. Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε το γεγονός ότι στον Πόλεμο υπηρέτησαν σε βοηθητικές υπηρεσίες του στρατού και της αεροπορίας και μερικές εκατοντάδες Κυπρίες εθελόντριες, πρωτοπόρες για την εποχή τους. Επίσης, Κύπριοι υπηρέτησαν στον ελληνικό στρατό (κυρίως φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών) όπως επίσης σε στρατούς άλλων συμμαχικών χωρών.

–Η συμβολή των Κυπρίων επηρέασε με κάποιο τρόπο την πολιτική των Βρετανών;

–Λόγω της συμβολής των Κυπρίων στον Πόλεμο κατά την περίοδο αυτή έχουμε μία αναγέννηση της πολιτικής ζωής στην Κύπρο. Μετά την καταστολή της εξέγερσης των Οκτωβριανών του 1931, οι Βρετανοί επέβαλαν στην Κύπρο ένα ανελεύθερο καθεστώς, το οποίο παγιώθηκε κυρίως κατά τη διακυβέρνηση του Sir Richmond Palmer. Η έκρηξη του Πολέμου στην Ευρώπη, τον Σεπτέμβριο του 1939, μετέβαλε άρδην την κατάσταση. Η συμβολή, λοιπόν, των Κυπρίων στη συμμαχική πολεμική προσπάθεια για δημοκρατία και ελευθερία δεν μπορούσε παρά να αναγκάσει την αποικιακή κυβέρνηση να είναι πιο διαλλακτική σε σχέση με την πολιτική ζωή του τόπου. Έτσι, ενεργοποιήθηκαν και πάλι μηχανισμοί τους οποίους οι Βρετανοί είχαν προσπαθήσει να παγώσουν μετά το 1931.

–Ποιοι ήταν αυτοί οι μηχανισμοί;

–Στην πραγματικότητα ο Πόλεμος επιτάχυνε την εμφάνιση και ανάπτυξη νέων πολιτικών δυνάμεων με πιο σημαντικό παράδειγμα την ίδρυση του ΑΚΕΛ το 1941, το οποίο σταδιακά εξελίχθηκε ως η παράλληλη δύναμη απέναντι στη Δεξιά και την Ορθόδοξη Εκκλησία. Σε αυτή την περίοδο εντοπίζουμε την απαρχή της αντιπαλότητας της Δεξιάς και της Αριστεράς, η οποία θα κορυφωθεί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1940 – αντανάκλαση των παθών του εμφυλίου πολέμου στον ελλαδικό χώρο. Επιπλέον, η είσοδος της Ελλάδας στον Πόλεμο, το 1940, σηματοδότησε την αναβίωση του ενωτικού κινήματος τη δυναμική του οποίου οι Βρετανοί είχαν προσπαθήσει να καταστείλουν (ανεπιτυχώς καθώς φάνηκε) στη δεκαετία του 1930. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο μελετητής μπορεί να εντοπίσει αρκετά επεισόδια που δείχνουν την έντονη προσδοκία των Ελλήνων Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα μετά τη συμμαχική νίκη. Σε αυτό το ζήτημα, για διάφορους λόγους, η βρετανική πολιτική υπήρξε τελικά αμετακίνητη και άκαμπτη.

Στο περιθώριο οι ανθρωπιστικές σπουδές


–Ποιες είναι οι αρχειακές πηγές για την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου και πόσο εύκολη είναι η πρόσβαση σε αυτές;

–Εξαρτάται πάντα από την πτυχή της περιόδου την οποία ο μελετητής επιθυμεί να εξετάσει. Γενικότερα ο ερευνητής έχει στη διάθεσή του το πλούσιο αρχειακό υλικό των Βρετανικών Αρχείων (The National Archives) με την εξαιρετική οργάνωσή τους σε κάθε επίπεδο. Στην Κύπρο, ο μελετητής μπορεί να συμβουλευτεί το Κρατικό Αρχείο. Σημαντικό αρχειακό υλικό διαθέτει επίσης η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου. Για την περίοδο του Πολέμου βασική είναι και η μελέτη του Τύπου της εποχής. Επιπρόσθετα, υπάρχουν αρχειακές πηγές που έχουν ψηφιοποιηθεί και είναι προσβάσιμες μέσω διαδικτύου γεγονός, το οποίο αποδείχθηκε πολύ χρήσιμο για τους ερευνητές κατά την πρόσφατη περίοδο του εγκλεισμού στο σπίτι. Η πρόσβαση στις πηγές που αφορούν την Αγγλοκρατία δεν θα έλεγα ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολη ωστόσο τα αρχεία στην Κύπρο θα μπορούσαν οπωσδήποτε να είναι πιο οργανωμένα.

–Οι ανθρωπιστικές σπουδές στον τόπο μας είναι παραγκωνισμένες;

–Δυστυχώς ναι. Υπάρχουν πολλοί νέοι επιστήμονες στον τόπο μας με εξαίρετες σπουδές στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών, με όρεξη και μεράκι για έρευνα (έργο επίπονο και δύσκολο). Δύσκολα απορροφούνται στην αγορά εργασίας και συχνά αναγκάζονται να αναζητήσουν εναλλακτική απασχόληση – συνήθως σε κάποιον τομέα εντελώς διαφορετικό από αυτόν στον οποίο έχουν ειδικευτεί. Επιπρόσθετα, αρκετοί νέοι βιώνουν το πρόβλημα της ανεργίας γεγονός που δημιουργεί δικαιολογημένη απογοήτευση. Βέβαια το φαινόμενο αυτό απαντάται σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, κάποια στιγμή το ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί.

 

«Μίλα μου Ιστορικά»

Το Πολιτιστικό Ίδρυμα εγκαινιάζει μια νέα διαδικτυακή σειρά ηχογραφημένων διαλέξεων και συνεδρίων που διοργανώνονται από το Πολιτιστικό με τον τίτλο «Μίλα μου Ιστορικά». Μια σειρά από έγκριτους επιστήμονες για διάφορα κυπρολογικά θέματα που σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα του Πολιτιστικού Ιδρύματος (Μουσεία, Συλλογές, Εκθέσεις, Δράσεις) αλλά και για άλλα κυπρολογικά θέματα από όλες τις περιόδους της κυπριακής ιστορίας, αλλά και της αρχαιολογίας, της ιστορίας της τέχνης και της λογοτεχνίας και θα αφορούν όλους. Πρόκειται για μια σειρά επιστημονικά τεκμηριωμένη και ταυτόχρονα φιλική στον ακροατή. Τα επεισόδια της σειράς θα παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα στη σελίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος στο YouTube και στο Facebook.

Πληροφορίες για την έκθεση:
«1940: Πρόσωπα και Εικόνες. Κύπρος-Ελλάδα», Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου, έως τις 30 Ιουνίου 2020. Φανερωμένης 86-90, Λευκωσία, www.boccf.org | Facebook: Boccf

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Πολιτισμός: Τελευταία Ενημέρωση

X