ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Πιστεύω στη δύναμη του τραγουδιού

Η Νένα Βενετσάνου έρχεται στην Κύπρο και μιλάει στην «Κ» για το ελληνικό τραγούδι και το θαύμα της τέχνης

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Το πολιτιστικό σωματείο «Γιώργος Σαραντάρης» και το περιοδικό Τέχνης και Πολιτισμού «Διόραμα», σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, διοργανώνουν Εσπερίδα προς τιμήν του ποιητή Γιώργου Σαραντάρη (1908-1941) και με την ευκαιρία αυτή στην «Κ» μίλησε η Νένα Βενετσάνου, μία δημιουργός με σημαντική πορεία στον χώρο του τραγουδιού στην Ελλάδα και με έντονο πολιτικό και κοινωνικό αποτύπωμα.

«Δεν καταθέτω τα όπλα γιατί πιστεύω στα θαύματα της Τέχνης και στη δύναμη του τραγουδιού» μου λέει.

–Οι σχέσεις σας με την Κύπρο είναι παλιές και πολύ στενές, έχετε διακρίνει κάποια ιδιαίτερη μουσική ποιότητα;

–Όντως, πρωτοεμφανίστηκα στο Φεστιβάλ Λεμεσού το 1980 και από τότε έρχομαι πολύ συχνά. Η κυπριακή μελωδία είναι ξεχωριστή, συνδυάζει Δύση με νησιωτική Ανατολή, πράγμα που απαιτεί δεξιοτεχνία και ελαφράδα στην εκτέλεση. Υπάρχουν τρομεροί παραδοσιακοί τραγουδιστές, ο Χρίστος Σίκκης, ο Θεόδουλος Καλλίνικος, ο Μιχάλης Ττερλικκάς και φαντάζομαι θα υπάρχουν και άλλοι/ες που δεν γνωρίζω. Τα τελευταία χρόνια στα μουσικά σχολεία φύτεψαν σπόρο που αρχίζει να βγάζει καρπούς, όπως στην Ελλάδα. Πολλοί μουσικοί έχουν σημείο αναφοράς τους την παραδοσιακή μουσική και τολμούν να προτείνουν νέα μουσική σε παραδοσιακές φόρμες. Από κει νομίζω θα έχουμε τα καλά νέα στο μέλλον.

–Αυτή την περίοδο διοργανώνονται στην Κύπρο οι δράσεις της ΣΕΖΟΝ: Γυναίκες 2019-2021, με στόχο να εξετάσει την κυρίαρχη αφήγηση για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία μέσα από την τέχνη του θεάτρου, εσύ είστε από τις πρωτοπόρες στο «φεμινιστικό» τραγούδι, έχει πια η γυναίκα τη θέση που πρέπει;

–Δεν γνωρίζω τι είναι αυτή η διοργάνωση, αλλά φαντάζομαι πως θα είναι κάτι θετικό και χρήσιμο για την Κύπρο. Θα φροντίσω να ενημερωθώ. Πιστεύω πως οι γυναίκες σε κλειστές κοινωνίες όπως στην Κύπρο, έχουν κοινωνικούς περιορισμούς και είναι δέσμιες της οικογένειας. Οι γυναίκες ομιλούν μεν, αλλά λογοδοτούν δε, ως υπάλληλοι που υπηρετούν το σύνολο με αυταπάρνηση. Οι γυναίκες αναλώνονται στο να ευχαριστούν και να ανακουφίζουν την οικογένεια και κατά προέκταση την κοινωνία, τόσο που ξεχνούν ότι δεν έχουμε γεννηθεί μόνο γι’ αυτό τον σκοπό. Χωρίς αυτές σίγουρα τίποτα δεν γίνεται, αλλά μένουν πίσω στη δημιουργία δικού τους πνευματικού έργου. Η τέχνη σίγουρα μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για να ζήσουμε ισότιμα και πιστεύω στην εκπαιδευτική της δύναμη, αλλά εκτός από το θέμα της Ισότητας που αφορά σε όλους, υπάρχει και όλη αυτή η διαδικασία της απελευθέρωσης από τα δεσμά της εξάρτησης των γυναικών από τους άλλους. Γι’ αυτό πιστεύω πως δεν κατέχει ακόμα τη θέση που της αξίζει.

–Σε παλαιότερή μας συνέντευξη μου είχατε πει ότι τώρα τα τραγούδια είναι ρηχά, περιορισμένης θεματικής, μετά από δύο χρόνια έχουν αλλάξει τα πράγματα;

–Δεν ξέρω για την Κύπρο, αλλά στην Ελλάδα μάλλον χειροτέρεψαν τα πράγματα. Μιλάμε για πολύ σοβαρά προβλήματα, π.χ. ισοπέδωση των πνευματικών μας δικαιωμάτων, μη χρηματοδότηση νέων έργων, ανύπαρκτη υποστήριξη του ελληνικού ρεπερτορίου στο εξωτερικό, ανύπαρκτη πολιτιστική πολιτική γενικώς. Βρίσκεται σε δύσκολη θέση η μουσική μας κοινότητα. Δεν ξέρω τι θα γίνει στο μέλλον.

–Μπορεί, όμως σήμερα να έχουμε ένα Θεοδωράκη ή έναν Τσιτσάνη;

–Μα τους έχουμε, είναι δίπλα μας, μέσα μας, τους περιέχουμε, δεν τους έχουμε χάσει. Έχουμε και πολλούς άλλους, Ξενάκη, Σκαλκώτα, Κάλας, Μητρόπουλο, Παξινού, Χατζιδάκι, Μόραλη, Εμπειρίκο, Σαραντάρη, Ελύτη, Σεφέρη, Σολωμό, Ανδρόνικο. Προχθές ανακάλυψα τον Βλάση Αγτζίδη, μαθηματικό, ζωγράφο, γλύπτη και ιστορικό του Σοβιετικού Ελληνισμού, της Διασποράς του Ποντιακού Ελληνισμού, με ερευνητικές ιστορικές μελέτες γύρω από τις ελληνικές κοινότητες στην Κεντρική Ασία, στην Απχαζίαλπ. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο με μάθημα «Το Τραύμα και οι Πολιτικές της Μνήμης», αρθρογράφο σε εφημερίδες, μια ζωή στις επάλξεις του Ελληνισμού και είναι γεννημένος το 1956. Τέτοιοι επιστήμονες υπάρχουν πολλοί στην Ελλάδα. Πώς γίνεται όμως να υπάρχουν όλα αυτά και επιπλέον: κοινό, μουσική, καλλιτεχνική παράδοση, σπουδαίοι εκτελεστές, δημιουργικότητα, φαντασία, εργατικότητα και οι Έλληνες να εμφανίζονται κλέφτες, ψεύτες, απατεώνες και να αισθανόμαστε ανεπαρκείς, φτωχοί και κακομοίρηδες; Είναι αδιανόητο. Χρειαζόμαστε μια παλινόρθωση του ηθικού μας, του φρονήματός μας.

–Είστε έντονα πολιτικοποιημένη, τι είναι αυτό που σας τρομάζει περισσότερο στη σύγχρονη κοινωνία;

–Δεν έχω το περιθώριο να τρομάξω. Αν τρομάξω θα σταματήσω να εργάζομαι, θα παραλύσω. Δεν καταθέτω τα όπλα γιατί πιστεύω στα θαύματα της Τέχνης και στη δύναμη του τραγουδιού.

–Πώς βλέπετε το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι, τείνει να γίνει τεχνικό επάγγελμα, πόσοι θυμούνται πως το τραγούδι είναι τέχνη;

–Το ελληνικό τραγούδι ακομπανιάρει πλέον την τουριστική βιομηχανία! Μπορείτε να το καταλάβετε αυτό; Αν δεν γίνει κατανοητό το «πώς» και το «γιατί» το ελληνικό τραγούδι το περιθωριοποίησαν, δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε για τα περαιτέρω. Εγώ αυτή τη στιγμή, δεν έχω χρόνο για να ψάχνω ενόχους, ψάχνω λύσεις και γι’ αυτό κάνω διαφορετικά πράγματα που με βοηθούν να έχω μια πνευματική σχέση με το τραγούδι και αυτό περνάει μέσα από την ποίηση. Είμαι επίσης της γνώμης πως το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι μόνο μέσα από τους μηχανισμούς της προφορικής παράδοσης μπορεί να διασωθεί.

–Με το Σωματείο Γιώργου Σαραντάρη και την εκδήλωση πώς προέκυψε η συνεργασία;

–Είναι μεγάλη τιμή που το περιοδικό τέχνης και πολιτισμού ΔΙΟΡΑΜΑ και η Διεύθυνση Μέσης Γενικής εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, μας βοηθούν στην Εσπερίδα στις 12 Απριλίου Παρασκευή στις 7:30 μ.μ στην Καστελλιώτισσα. Είναι πολύ σημαντικό που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στη Μεγαλόνησο, τον Γιώργο Σαραντάρη, τη μυστική αυτή πηγή απ’ όπου ανέβλυσε η νεωτερική ελληνική ποίηση. Ο Σαραντάρης έζησε μόνο 33 χρόνια και πέθανε στρατιώτης το 1941 στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από κακουχίες, αφήνοντας ένα ύψιστο ποιητικό και φιλοσοφικό έργο, το οποίο θα παρουσιάσει ο πρόεδρος του Σωματείου συγγραφέας Σωτήρης Γουνελάς. Η δρ Ξένη Σκαρτσή –φιλόλογος, υπεύθυνη του Διεθνούς Συμποσίου Ποίησης Πάτρας, θα μιλήσει για τον τρόπο διδασκαλίας του Σαραντάρη στη Μέση εκπαίδευση. Όπως δεν τον διδάσκουν στα Πανεπιστήμια, θεωρούμε πως ο δικός μας ρόλος ως Σωματείο είναι να προωθήσουμε το έργο του προς κάθε κατεύθυνση και σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Είναι σημαντικό το πως για όσους καθηγητές έρθουν στην εκδήλωση, θα δοθεί από και πιστοποιητικό παρακολούθησης. Ποιήματα θα απαγγείλουν δύο μαθήτριες από το Μουσικό Γυμνάσιο Λευκωσίας και η κ. Ευρύκλεια Παναγιώτου και η Εσπερίδα θα κλείσει με τραγούδια στα ελληνικά και στα γαλλικά από μένα και τον Σωκράτη Λεπτό στην κιθάρα. Το Σωματείο το οραματιστήκαμε εγώ, η Εύη Καλοδίκη και η Σοφία Σκοπετέα ελληνίστρια φιλόλογος που έζησε στην Κοπεγχάγη και μελέτησε όλο του το έργο. Θα έχω την ευκαιρία στον χαιρετισμό μου ως αντιπρόεδρος του Σωματείου, να πω λίγα κατατοπιστικά λόγια για το Σωματείο. Είμαι σίγουρη πως η ανακάλυψη ενός τέτοιου ποιητή θα πλημυρίσει κατάνυξη τις ψυχές μας.

Αίθουσα Καστελιώτισσα, Παρασκευή 12 Απριλίου και ώρα 7:30 μ.μ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Μουσική: Τελευταία Ενημέρωση

X