Του Απόστολου Κουρουπάκη
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων σήμερα θα ήταν καλό να αναρωτηθούμε πώς η χώρα μας αντιμετωπίζει τα μουσεία, αλλά και τους αρχαιολογικούς μας χώρους εν γένει. Σίγουρα πολλά γίνονται, ωστόσο, όσα δεν γίνονται ή συμβαίνουν σπασμωδικά είναι το ζήτημα.
Για το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Λευκωσίας, το οποίο θα αποπερατωθεί κατά τον προγραμματισμό το 2022, τα πράγματα φαίνεται ότι είναι στάσιμα, και μάλλον τέτοια θα παραμείνουν, αφού οι οικονομικές ανάγκες του κράτους δεν ξέρω κατά πόσο θα επιτρέψουν την απρόσκοπτη χρηματοδότηση τέτοιων μεγαλεπήβολων έργων. Θα περιμένουμε να δούμε στην αναθεώρηση του Προϋπολογισμού αν θα είναι ένα από τα έργα που θα ανασταλούν. Υπενθυμίζω ότι το έργο προκηρύχθηκε το 2016, και το αρχιτεκτονικό γραφείο της Θεώνης Ξάνθη βραβεύτηκε για τον σχεδιασμό του. Έκτοτε, διάφορες δυσκολίες έχουν προκύψει, άλλοτε λόγω αντικειμενικών προσκομμάτων και άλλοτε εξαιτίας της γραφειοκρατίας και της διοικητικής πολυμέρειας. Ωστόσο, είναι φανερό ότι η Κύπρος έχει ανάγκη από ένα σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο. Μάλιστα, το Υπουργικό Συμβούλιο σε συνεδρίασή του τον Φεβρουάριο ενημερώθηκε από το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων σχετικά με την πορεία υλοποίησης του έργου και εξουσιοδότησε τους αρμόδιους υπουργούς να δώσουν αυστηρές οδηγίες για να τηρηθούν πιστά τα χρονοδιαγράμματα.
Κλειστά μουσεία, ελπίδες ανοίγματος
Στις άλλες επαρχίες τα αρχαιολογικά μουσεία Πάφου και Λάρνακας παραμένουν ακόμη κλειστά, όχι εξαιτίας του κορωνοϊού, αλλά ένεκα των εργασιών ανακαίνισής τους. Για το μεν Μουσείο Πάφου ο προγραμματισμός ήθελε να ανοίγει τον Απρίλιο του 2020, και σύμφωνα με πληροφορίες το άνοιγμα μετατίθεται για τον Σεπτέμβριο, ωστόσο, είναι άγνωστο αν τελικά θα γίνει. Για το δε Μουσείο της Λάρνακας και αυτό θα άνοιγε στο τέλος του 2019 ή στο τέλος του 2018, αναλόγως ποια ανακοίνωση κοιτάς, αλλά και πάλι ο κορωνοϊός φαίνεται να καθυστερεί το άνοιγμά του… Μπορεί ο τουρισμός να είναι περιορισμένος για το 2020, αλλά δεν είναι μόνο ο εισαγόμενος τουρισμός εν δυνάμει επισκέπτης, αλλά και εντόπιος. Το Υφυπουργείο Τουρισμού θα είχε ενδιαφέρον να έστρεφε το βλέμμα του και προς εκείνη την κατεύθυνση.
Γενικότερα, η πανδημία του κορωνοϊού φαίνεται ότι έβαλε σε στάση αναμονής αρκετά μουσειακά ζητήματα, ενώ άλλα ανέκυψαν από εκεί που δεν το περίμενε κανείς. Κατ’ αρχάς τον Ιανουάριο που μας πέρασε ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος διεκδίκησε το Εθνολογικό Μουσείο Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου, για να το μετατρέψει σε εκκλησιαστικό μουσείο. Η υπόθεση εν πολλοίς εκκρεμεί, αφού ακόμα η Επιτροπή Συγκοινωνιών δεν άκουσε την τοποθέτηση του μακαριότατου. Ο αρχιεπίσκοπος επίσης ζητάει το Λαογραφικό Μουσείο της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, και αυτό το ζήτημα τελεί υπό συζήτηση, χωρίς να έχει παρθεί ακόμη καμιά απόφαση. Ο κορωνοϊός και το καλοκαίρι μάλλον στέγνωσαν το ενδιαφέρον τόσο των πολιτών όσο και της Πολιτείας. Εν αναμονή, λοιπό, αποφάσεων.
Δημοτικά Μουσεία
Από την πλευρά του φαίνεται ότι ο Δήμος Λευκωσίας θέλει να καταστεί πολιτιστικός και μουσειακός εταίρος. Αρχικά στάθηκε αρωγός στη δημιουργία του Δημοτικού Μουσείου Χαρακτικής Χαμπή, με τον χαράκτη Χαμπή να μεταφέρει το όραμά του από τα Πλατανίσκια Λεμεσού στη Χώρα. Τώρα ο Δήμος αγόρασε το ακίνητο όπου στεγάζεται το Κέντρο Εικαστικών Τεχνών και Έρευνας του Ιδρύματος Κώστα και Ρίτας Σεβέρη. Στην κυριότητα του Δήμου περιέρχεται το κτήριο, αλλά όχι οι συλλογές, οι οποίες παραμένουν ιδιοκτησία των ιδρυτών. Το κόστος αγοράς ανήλθε στο 1,5 εκατ. ευρώ και το ποσό απορροφήθηκε από το Τετραετές Πρόγραμμα Αναζωογόνησης / Αναβίωσης Πράσινης Γραμμής, που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιανουάριο του 2020, και εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης πριν από λίγες ημέρες.
Είναι οπωσδήποτε σημαντικό να διασωθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω το εν λόγω Κέντρο, ωστόσο, εγείρονται ερωτηματικά για το πώς ο Δήμος Λευκωσίας θα διαχειρίζεται ένα παρόμοιο πολιτιστικό κέντρο, από τη στιγμή που το Ίδρυμα Κώστα και Ρίτας Σεβέρη θα συνεχίσει να έχει την ευθύνη της λειτουργίας του Κέντρου και της διαχείρισης της συλλογής, με διευθύντρια τη Ρίτα Σεβέρη. Άραγε, ο Δήμος απλώς θα είναι ιδιοκτήτης του κτηρίου ή θα συνεισφέρει χρηματικώς, επιπλέον της χορηγίας των 500 χιλιάδων ευρώ από τα Νορβηγικά Ταμεία (EEA Grants); Είναι σημαντικό δε να τονιστεί ότι στην παλαιά πόλη της Λευκωσίας έχουν την έδρα τους διάφορα μικρά και μεγαλύτερα μουσεία, τα οποία εν πολλοίς είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό και ίσως να ήταν χρήσιμη και εκεί η δημοτική παρέμβαση και συνεργασία. Αν εξαιρέσουμε το κατ’ εξοχή δημοτικό Μουσείο της πόλης, το Λεβέντειο, το οποίο είναι αρκετά δραστήριο. Είναι ο Δήμος σε θέση να λειτουργεί ή και να διαχειρίζεται τόσες πολλές πολιτιστικέ μονάδες με τον υπάρχοντα δημοτικό προϋπολογισμό;
Η πλατεία ως ηλιακός της παλιάς πόλης
Η πλατεία της Ομόνοιας τελείωσε, άνοιξε. Η δική μας πλατεία, αυτή της Ελευθερίας μοιάζει ένα εργοτάξιο χωρίς τέλος. Η αλήθεια είναι πολλά από τα έργα που την αφορούν έχουν ολοκληρωθεί, αλλά ακόμα δεν μεταμορφώθηκε σε εκείνο τον δημόσιο χώρο, που όλοι ονειρευόμαστε. Ως ζων ιστορικός χώρος η παλιά πόλη δεν έχει τον καλύτερο προθάλαμο… και εδώ ο Δήμος και η Πολιτεία θα πρέπει να εγκύψουν το συντομότερο, η παλιά πόλη της Λευκωσίας είναι ένα σύγχρονο μουσείο, ένα μουσείο που δεν χρειάζεται προθήκες, αλλά όραμα.
