Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η ταινία «Πολίτης τρίτης ηλικίας» (2020) σε σενάριο και σκηνοθεσία Μαρίνου Καρτίκκη έχει ήδη βραβευθεί και προβληθεί σε αρκετές χώρες και διεθνή φεστιβάλ (32 διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ και 18 βραβεία) και ξεκίνησε να προβάλλεται και στη Λευκωσία, στο Κινηματοθέατρο Παλλάς. Η ταινία έχει ως πρωταγωνιστή τον Θεοχάρη (Αντώνης Κατσαρής), έναν ηλικιωμένο και μοναχικό άντρα που καταφεύγει κάθε βράδυ στο νοσοκομείο για να περάσει τη νύχτα πάνω στους πάγκους και τις καρέκλες των εξωτερικών ιατρείων. Ένα βράδυ τον ανακαλύπτει μια νεαρή νοσοκόμα (Μαρίνα Αργυρίδου) προσπαθεί να μάθει περισσότερα γι’ αυτόν και όπως μου λέει στη συνέντευξή του το ζήτημα της τρίτης ηλικίας είναι ένα θέμα που τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα, και η ιδέα για την ταινία ήλθε από μία πραγματική ιστορία, η οποία τον άγγιξε ιδιαίτερα.
–Να ξεκινήσουμε από τις πολλές επιτυχίες της ταινίας σε διεθνή φεστιβάλ. Το περιμένατε;
–Κι εμένα με εξέπληξε... κανείς μας δεν το περίμενε. Θεωρώ πως οφείλεται στην ειλικρίνεια της ταινίας, δεν προσπαθεί να εντυπωσιάσει με τεχνάσματα ή διάφορα εφέ, είναι μίνιμαλ και πολύ απλή, αλλά έγινε από καρδιάς. Δεν είχα σκοπό να κάνω κάτι μεγαλεπήβολο που να τραβήξει την προσοχή με μεγάλα λόγια. Φυσικά, είναι και το θέμα το ίδιο, είναι ένα παγκόσμιο θέμα αυτό της τρίτης ηλικίας, της μοναξιάς.
–Πώς ήλθε η ιδέα για την ταινία αυτή;
–Από μια πραγματική ιστορία, που είχα διαβάσει πριν από κάποια χρόνια, μ’ έναν κύριο που περνούσε τις νύκτες του στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Χωρίς να ξέρω πολλά για την ιστορία και δεν ήθελα να μάθω και περισσότερα, για να μην επηρεαστώ αποφάσισα να γράψω ένα σενάριο, γιατί το θέμα της τρίτης ηλικίας με αγγίζει ιδιαίτερα. Υπάρχει αυτή η μοναξιά... ήταν μια ανάγκη μου να το κάνω, και γι’ αυτό το έκανα και πάρα πολύ γρήγορα, χωρίς να ζητήσω επιχορήγηση –μόνο στο τέλος ζήτησα... Ένιωθα ότι αυτή η ταινία έπρεπε να γίνει άμεσα.
–Γιατί;
–Παρόλο που είναι ένα διαχρονικό θέμα έχει να κάνει πάρα πολύ και με ό,τι ζούμε αυτή την περίοδο, τώρα, αν και η ταινία έγινε πριν από την πανδημία, αλλά όσα θίγονται στην ταινία, απομόνωση, αποξένωση, φόβος της μοναξιάς... είναι τραγικά επίκαιρα.
–Οι χαρακτήρες του έργου είναι προσγειωμένοι στο τώρα τους, έχουν αποδεχθεί ο καθένας την τύχη του;
–Αυτές οι ταινίες έχουν να κάνουν με χαρακτήρες πολύ καθημερινούς, που δεν ζουν συγκλονιστικά πράγματα, ή συνταρακτικές ζωές, είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας και μου αρέσει να λέω τις ιστορίες τους μέσα από τις σιωπές τους, μέσα από τη ρουτίνα τους, χωρίς να ψάχνω να βρω κάτι το τρομερό, που ν’ ανατρέψει την πλοκή ή να ξαφνιάσω τον θεατή. Μ’ ενδιαφέρουν αυτά τα μικρά καθημερινά και πώς μέσα από αυτά βλέπουμε τις ζωές των ανθρώπων.
–Ένας ρεαλισμός...
–Ναι, με ψήγματα ποιητικά θέλω να πιστεύω.
–Με τα πολύ κοντινά πλάνα;
–Μου αρέσουν τα κοντινά πλάνα, τα οποία είναι το μεγάλο ατού του κινηματογράφου και όταν έχεις καλούς ηθοποιούς, όπως είχαμε στην ταινία μας, το κοντινό πλάνο μπορεί να πει τόσα πολλά... μια έκφραση, μια χειρονομία, λένε πολλές φορές όσα ένας ολόκληρος διάλογος. Γενικά μου αρέσει να παρατηρώ όλες τις λεπτομέρειες, από το πρόσωπο, στα χέρια... Οι σιωπές των ανθρώπων για μένα λένε πάρα πολλά, μέσα από τη σιωπή μπορείς να εκφράσεις πολλά συναισθήματα, πόνο, αλήθεια, παράπονο...
–Είναι μια «ήσυχη» ταινία, αλλά ταυτόχρονα αποπνέει και «εκκωφαντική» ησυχία.
–Είναι ωραίο μέσα από τους ψίθυρους να λέμε πράγματα, χωρίς να χρειάζεται να τα φωνάξουμε ή να τα υπογραμμίσουμε και αυτό πέρασε. Δεν χρειάστηκε να πούμε, κοιτάξτε αυτή είναι μία ταινία-κατηγορώ στην κοινωνία η στο σύστημα που δεν φροντίζει την τρίτη ηλικία, πέρασε το μήνυμα αφ’ εαυτού του.
–Στην ταινία, εκτός από την κυρίως ιστορία, εκτυλίσσεται και άλλες παράλληλες ιστορίες μοναξιάς... ανεξαρτήτως ηλικίας...
–Ναι, που όμως ο κάθε ήρωας αντιμετωπίζει διαφορετικά τη μοναξιά, ο ένας με πιο απαισιόδοξο τρόπο, ο άλλος με ποιο αισιόδοξο. Η μοναξιά και η απομόνωση δεν έχουν ηλικία και ήθελα να κάνω αυτόν τον παραλληλισμό, ενός νέου ανθρώπου με κάποιον σε μεγαλύτερη ηλικία, που ο καθένας έχει τα δικά του βιώματα, αλλά ταυτόχρονα έχουν και πολλά κοινά, και στο τέλος αυτά είναι που τους φέρνουν πιο κοντά. Η νοσοκόμα (Μαρίνα Αργυρίδου) κάποια στιγμή βλέπει τον Αντώνη Κατσαρή ως πατρική φιγούρα.
–Υπάρχουν πολλές χιαστί εξισώσεις σε όλη την ταινία...
–Ναι, το κάνω αυτό, μου αρέσει, επειδή θεωρώ πως κάθε ταινία είναι σαν ένα παζλ, οπότε από διάφορα κομμάτια και αν τα κομμάτια αυτά δέσουν μεταξύ τους τότε το αποτέλεσμα θα είναι καλό.
–Θα σας πάω στους χώρους της ταινίας, το νοσοκομείο, με την ψυχρότητά του και το σπίτι του πρωταγωνιστή, που είναι άδειο, αλλά που αποπνέει μια ζεστασιά... Ακόμη ένα δίπολο...
–Μου αρέσει η ψυχρότητα του χώρου του νοσοκομείου, η παρουσία ενός ατόμου σε έναν άδειο χώρο με ενδιαφέρει πάρα πολύ εικαστικά και αισθητικά και αν θέλετε είναι και μια έμμεση αναφορά στο ιατρικό σύστημα... πώς λειτουργεί ή δεν λειτουργεί.
–Ψυχρότητα των χώρων... αλλά και χαρακτήρων;
–Υπάρχει μια αντίθεση εδώ, στους κύριους χαρακτήρες έχουμε μια θερμότητα στους ανθρώπους. Με ενδιαφέρει ο θεατής να συγκινηθεί, γιατί μέσα από το συναίσθημα μπορεί να έλθει η σκέψη και ο προβληματισμός, αν δεν αγγίξεις το συναίσθημα νομίζω πως ο θεατής δεν θα σκεφτεί κάτι περισσότερο... Στο σπίτι υπάρχει η ζεστασιά του χώρου του ήρωα, που όμως δεν μπορεί να καλύψει τις απώλειες της ζωής του. Έχει ο χώρος πολλές εικόνες που πιστεύω να περάσουν στον θεατή. Ο κήπος λειτουργεί σαν το καταφύγιό του, είναι και ο κήπος της γυναίκας του...
Πληροφορίες
«Πολίτης τρίτης ηλικίας», Κινηματογράφος Πάνθεον, από 25 Νοεμβρίου καθημερινά στις 8:30 (εκτός Δευτέρα 29/11) μέχρι 8 Δεκεμβρίου
Παίζουν: Αντώνης Κατσαρής / Μαρίνα Αργυρίδου / Λένια Σορόκου / Γιόλα Κλείτου / Αλεξία Χαραλαμπίδου / Χριστιάνα Λάρκου / Γιάννος Αντωνίου.
