Με τα φεστιβάλ πλέον να ακυρώνονται ή να διεξάγονται διαδικτυακά, ξεκινά μια καινούργια εποχή για τον κινηματογράφο. Μια εποχή αλλιώτικη, μια τεράστια αλλαγή για όλους τους ανθρώπους, η οποία χρειάζεται την ανάλογη προσαρμογή. Φεστιβάλ με μεγάλη ιστορία και δημοτικότητα αναγκαστικά προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες που επιβάλλει η πανδημία του covid-19. Η τελευταία ανακοίνωση από τους διοργανωτές του 26ου φεστιβάλ ταινιών του Σαράγιεβο ενημερώνει το κοινό ότι αυτό θα διεξαχθεί φέτος διαδικτυακά. Παρόλα αυτά, η φυσική παρουσία των δημιουργών στα φεστιβάλ δεν μπορεί να αντικατασταθεί με οτιδήποτε άλλο. Τέσσερις σκηνοθέτες από την Κύπρο, την Ελλάδα, την Αγγλία και τις ΗΠΑ μίλησαν στην «Κ» για το πώς βιώνουν οι ίδιοι την αναθεώρηση των φεστιβάλ.
Οι ταινίες ανήκουν στις κινηματογραφικές αίθουσες
Ο Αντρέας Σιεηττάνης, σκηνοθέτης που μένει στην Κύπρο, αναφέρει ότι «Ειδικά όταν μιλάμε για ταινίες μικρού μήκους, δυστυχώς τα φεστιβάλ είναι ένας από τους ελάχιστους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να προβάλουμε τη δουλειά μας σε ένα κοινό, να δικτυωθούμε με άλλα άτομα του χώρου αλλά και να απολαύσουμε τους καρπούς των κόπων μας πάνω στη ‘μεγάλη οθόνη’. Από τη στιγμή που οι ταινίες προβάλλονται διαδικτυακά, αμέσως τα χάνουμε όλα: την επαφή με το κοινό, τις γνωριμίες με άλλους δημιουργούς που συμμετέχουν στο φεστιβάλ, αλλά και την όλη εμπειρία του ‘σινεμά’».
Επιπρόσθετα λέει ότι «παρόλο που εύχομαι ότι σε ένα με δύο χρόνια να επιστρέψουμε στα δεδομένα που είχαμε μέχρι πρόσφατα, δυστυχώς νιώθω ότι για οικονομικούς λόγους, αρκετά φεστιβάλ θα συνεχίσουν να διεξάγονται διαδικτυακά. Ίσως όχι εξ ολοκλήρου, αλλά πολύ πιθανόν κάποιες ενότητες των φεστιβάλ να βρεθούν σε δεύτερη μοίρα και να χάσουν τη θέση τους στις κινηματογραφικές αίθουσες. Ο ίδιος αναφέρει, «Οι ταινίες ανήκουν στις κινηματογραφικές αίθουσες. Οι διαδικτυακές προβολές πρέπει να είναι η ύστατη επιλογή, όχι η «εύκολη λύση». Εάν όμως τα φεστιβάλ επιλέξουν να υιοθετήσουν τις διαδικτυακές προβολές, τότε θα ήθελα να δω να γίνεται μία μεγαλύτερη προσπάθεια στο να φέρουν τους δημιουργούς σε επαφή με το κοινό τους, αλλά και με τους υπόλοιπους δημιουργούς που συμμετέχουν στο φεστιβάλ».
Λείπει η αλληλεπίδραση
Ο Antony Petrou που διαμένει στην Αγγλία μοιράστηκε με την «Κ» την δική του εμπειρία και διαχείριση σε σχέση με την Covid-19 εποχή και τα φεστιβάλ. «Ήμουν στην προπαραγωγή στην ταινία μου «Paint Me a Lie» την οποία σχεδίαζα να γυρίσω αυτό το καλοκαίρι. Αυτή ήταν μια ταινία πολλαπλών τοποθεσιών, ηθοποιών, ένα πολύ προσωπικό έργο, το οποίο ήλπιζα να προβάλω σε φεστιβάλ τον επόμενο χρόνο. Λόγω της πανδημίας, δεν υπήρχε τρόπος να συνεχίσουμε. Οι συνεργάτες μου σε αυτήν την ταινία είναι αυτοί που έχω συναντήσει μέσω των διασυνδέσεων του φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους και για εμένα, προσωπικά, αυτή είναι μια από τις πραγματικές απογοητεύσεις εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας στη βιομηχανία μας, ακριβώς επειδή δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε επαγγελματικές σχέσεις, σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο μέσω κατ’ ιδίαν συναντήσεων σε φεστιβάλ».
Επιπρόσθετα τονίζει, «∆υστυχώς, ένιωσα ότι τα διαδικτυακά γεγονότα δεν είχαν την αλληλεπίδραση που υπήρχε με άλλους κινηματογραφιστές. ∆εν είμαι σίγουρος πως αυτή η πτυχή των φεστιβάλ κινηματογράφου θα αναπαραχθεί και αν μπορεί να αναπαραχθεί στο διαδίκτυο. Ίσως θα μπορούσε να υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος για τους κινηματογραφιστές να αλληλοεπιδρούν στο διαδίκτυο; και οι διοργανωτές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια καλύτερη μορφή ζωντανών ηλεκτρονικών αιθουσών συνομιλίας μεταξύ κινηματογραφιστών και κοινού. ∆ιαπίστωσα επίσης ότι, τα χρονοδιαγράμματα κατά τη διάρκεια των διαδικτυακών φεστιβάλ ήταν πολύ δύσκολο να ξεπεραστούν, θα συνιστούσα οι ταινίες να είναι πιο άμεσα διαθέσιμες σε εσάς κατ’ απαίτηση και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
Ο Antony Petrou, βρήκε τον δικό του τρόπο να «επιβιώσει» ως δημιουργός αλλά και ως πατέρας κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, «Προσωπικά, έχω προσαρμόσει τη στρατηγική εργασίας μου και έχω πάρει την ευκαιρία, ενώ κάνω κατ’ οίκον εκπαίδευση στην κόρη μου, έγραψα μαζί της μια ταινία μικρού μήκους εμπνευσμένη από τον Covid-19. Το πήραμε ένα βήμα παραπέρα και γυρίσαμε το έργο κατά τη περίοδο του εγκλεισμού. Ήταν μια πολύ δυνατή άσκηση οριοθέτησης και μια ταινία για την οποία είμαι πολύ περήφανος. Η κόρη μου που είναι 9 ετών, όχι μόνο έγραψε την ταινία, αλλά παίζει επίσης τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ταινία με τίτλο «A Girl» βρίσκεται στα τελικά στάδια της μεταπαραγωγής και ελπίζουμε ότι θα έχει ένα φεστιβάλ να τρέξει φυσικά ή σχεδόν!».
Τα φεστιβάλ θα πρέπει να βρουν τη φόρμα τους
Ο Αντρέας Βακαλιός, ο οποίος ζει και εργάζεται στην Ελλάδα, μοιράστηκε επίσης με την «Κ» τις δίκες του σκέψεις όσον αφορά τα κινηματογραφικά φεστιβάλ, «∆εν θεωρώ τα φεστιβάλ το πιο σημαντικό πράγμα για μια ταινία και παρ’ όλο που συμμετέχω σε φεστιβάλ και χαίρομαι με τις βραβεύσεις, οι ταινίες δεν φτιάχνονται για να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς ομορφιάς. Ο φυσικός χώρος –ιστορικά– για μια ταινία είναι η αίθουσα, όπου η ταινία συναντιέται με το κοινό της. Το σινεμά είναι ένα κοινωνικό γεγονός. Έπειτα, η τηλεόραση και, τώρα πια το διαδίκτυο, αποτελούν άλλο ένα κανάλι προς το κοινό, όχι το ιδανικό κατά πολλούς κινηματογραφόφιλους.
Τα φεστιβάλ κάνουν κάτι διαφορετικό: μαζεύουν ανθρώπους της βιομηχανίας του κινηματογράφου όπου ο ένας βλέπει τις ταινίες του άλλου μαζί με κριτικούς και κοινό, με ταινίες να φεύγουν με βραβεία, γιατί τα φεστιβάλ είναι παράλληλα και διαγωνισμοί. Αυτό γίνεται σε αίθουσες, αλλά αίθουσες ανοιχτές κυρίως για μυημένους. Η διεξαγωγή τους διαδικτυακά, όσο πιο εύκολη και αν είναι για τους διοργανωτές τους συμμετέχοντες και το κοινό, αλλάζει τη φύση τους τόσο πολύ που θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν πρόκειται για φεστιβάλ, αλλά για ένα νέο κανάλι παρουσίασης ταινιών, το οποίο δεν έχει ακόμα όνομα και φόρμα».
Στη συνέχεια ο σκηνοθέτης πρόσθεσε ότι, «Σε τελείως πρακτικό επίπεδο προβλέπω μία απλοποίηση των διαδικασιών και των φορμών κατάθεσης στα φεστιβάλ. Είναι τουλάχιστον γελοίο το ότι υπάρχει τόση γραφειοκρατία για κάτι τόσο δημιουργικό, με το κάθε φεστιβάλ να έχει τους δικούς του όρους και κανόνες. Τα πράγματα θα μπορούσαν πολύ πιο απλά. Ο ίδιος δηλώνει πως τα φεστιβάλ θα πρέπει να βρουν τη φόρμα τους και τι είναι αυτό που κάνουν, μια πιο συγκεκριμένη ίσως θεματολογία. «Από προσωπική εμπειρία τα περισσότερα μικρά φεστιβάλ παίρνουν τις ταινίες και τις πετάνε κάπου online χωρίς ιδιαίτερο σεβασμό, πρέπει να πω, στους δημιουργούς, ενώ τα μεσαία και τα μεγάλα ακολουθούν γενικά πολύ αυστηρές πολιτικές, οδηγώντας σε έναν ακαδημαϊσμό, που δεν είναι αρκετά ευέλικτος για τις συνθήκες που ζούμε. ∆εν θέλουμε τίποτα από τα δύο».
Προτιμώ έναν κόσμο με λίγα και καλά φεστιβάλ
Ο Μίνως Παπάς που ζει αυτό το διάστημα στη Νέα Υόρκη μάς μίλησε για το πώς ο ίδιος διαχειρίζεται τις επιπτώσεις που προκύπτουν εξαιτίας του ότι τα φεστιβάλ διεξάγονται διαδικτυακά λόγω της πανδημίας λέγοντας «έχουν αναβληθεί πρεμιέρες και έχουν διακοπεί ολόκληρες εκστρατείες διανομής λόγω της πανδημίας με αποτέλεσμα ταινίες, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, να ζημιώνονται οικονομικά. Προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου σε ευνοϊκή θέση, αφού η παρούσα παραγωγή μου, που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη, είναι τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ που ασχολείται με τους καλλιτέχνες της Νέας Υόρκης και πώς αντιμετώπισε ο καθένας τους την οικονομική κρίση και την πανδημία».
Επίσης, πρόσθεσε ότι πολλά φεστιβάλ δεν θα επανέλθουν μετά το πέρασμα της πανδημίας, «αυτό το βλέπω ως πολύ θετική εξέλιξη αφού ο κόσμος έχει κορεστεί πια από χιλιάδες μικρά φεστιβάλ, τα οποία άλλο στόχο δεν έχουν παρά να εκμεταλλευτούν οικονομικά τον ανεξάρτητο παραγωγό και τον αρχάριο σκηνοθέτη. Προτιμώ έναν κόσμο με λίγα και καλά φεστιβάλ». Ο ίδιος προτείνει κάποιες εισηγήσεις στο παρόν στάδιο σχετικά με τα φεστιβάλ και λέει, «τα περισσότερα φεστιβάλ ανά τον κόσμο έχουν τρέξει στο διαδίκτυο για να προβάλουν τα προγράμματά τους. Αυτό έπρεπε να γίνει για να προβληθούν οι πιο πρόσφατες ταινίες του 2020. Όμως, αφού θα επικρατεί η πανδημία στη νέα σεζόν του 2021, δεν βλέπω κανένα λόγο να συνεχιστεί αυτή η τάση, καθώς παραμένουν κλειστοί οι κινηματογράφοι. Άλλωστε, γίνονται πιο λίγες ταινίες αυτή την περίοδο. Πιστεύω πως πρέπει να επανέλθουν δριμύτερα τα φεστιβάλ αφού περάσει η περίοδος αυτή και να προσφέρουν κινηματογραφικό θέαμα παρά διαδικτυακή βοή. Το διαδίκτυο πλέον έχει παρουσιαστεί ως ο πιο κατάλληλος χώρος για αρχείο ταινιών – δηλαδή αφού έχει γίνει η πρεμιέρα μιας ταινίας στην κινηματογραφική αίθουσα, το φεστιβάλ μπορεί να την «αρχειοθετήσει» στο διαδίκτυο για μεταγενέστερη θέαση».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
