Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο άκρατος αντικομμουνισμός της μετεμφυλιακής Ελλάδας κατίσχυσε κάθε λογικής, και πολλές φορές κάθε ηθικού κώδικα. Άφησε το στίγμα του, που χρόνια πολλά μετά, ακόμα και σήμερα, είναι ορατές πληγές σε χιλιάδες αντιφρονούντες, κατά τους κρατούντες, σε γυναίκες και άντρες, αλλά και σε μικρά παιδιά, και αγέννητα μωρά έμειναν μια ανάμνηση πικρή.
Στην παράσταση «Μακρόνησος» από το Θέατρο Αντίλογος σε σκηνοθεσία Αλεξίας Παπαλαζάρου, με κείμενο του Μιχάλη Παπαδόπουλου, στο επίκεντρο μπαίνουν οι γυναίκες κομμουνίστριες, αριστερές ή χαρακτηρίστηκαν ως τέτοιες, διότι έλαχε να είναι κόρες, αδελφές, σύζυγοι που έζησαν την κόλαση της εξορίας και της αρπαγής του μωρού τους. Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος με το εξαιρετικό του κείμενο βοήθησε τόσο τη σκηνοθέτρια όσο και τις ηθοποιούς να νιώσουν τον πόνο της μάνας που χάνει το παιδί της, την απέχθεια της γυναίκας προς τον βασανιστή της, την απόγνωση της γυναίκας που υπογράφει. Οι τέσσερις ηθοποιοί, οι Γιάννα Λευκάτη, Μαργαρίτα Ζαχαρίου, Χριστίνα Χριστόφια και Ηλιάνα Κάκουρα, υποδύθηκαν τους ρόλους τους με τη σύνεση που απαιτείται. Χωρίς κορώνες, χωρίς αχρείαστες εξάρσεις η παρουσία τους στη σκηνή, χωρίς υποκριτικό συναισθηματισμό. Οι ηθοποιοί και η σκηνοθέτρια νιώθω ότι αντελήφθησαν από την πρώτη κιόλας ανάγνωση του κειμένου ότι δεν υπάρχει λόγος ο ρόλος τους να διανθιστεί με υποκριτικά κόλπα, κάνοντας τη δουλειά της Αλεξίας Παπαλαζάρου εύκολη –αν μπορεί να είναι εύκολο να τιθασεύσεις κείμενο και ηθοποιούς και να μιλήσεις νηφάλια για το παρελθόν–, τις «περιόρισε» σε εκείνο το περιγιάλι τόσο όμορφα. Καμία ανάγκη επί σκηνής για επίκληση στο συναίσθημα του θεατή, έβγαινε αβίαστα η πίκρα και η αγανάκτηση, γιατί δυστυχώς δεν έχουν τελειωμό τα πάθια του λαού.
Το σκηνικό της Μαρίζας Παρτζίλη ίσως να με ξένισε λιγάκι. Συμβόλιζε άραγε το δωμάτιο ασφαλείας της κεντρικής ηρωίδας, τον συμβιβασμένο εν τέλει κόσμο και υπολοίπων, αλλά και μιας ολόκληρης γενιάς; Θα προτιμούσα κάτι περισσότερο αφαιρετικό, ένα σκηνικό λιγότερο μικροαστικό, ώστε και οι τρεις άλλες ηρωίδες να έχουν τον δικό τους κόσμο, ένα σκηνικό που να αντιδιαστέλλει το χθες με το σήμερα –φυσικά το σκηνικό, ιδωμένο υπό το πρίσμα διαμέρισμα-καταφύγιο της Βαλεντίνης επιτελεί τον σκοπό του. Οι φωτισμοί, ωστόσο, του Σταύρου Τάρταρη μου έδιναν ό,τι μου έλειπε από το σκηνικό. Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος έγραψε την ιστορία των αδύναμων, εκείνη τη σιωπηρή ιστορία, που αν και σημαντική, δεν λέγεται, δεν διδάσκεται, επειδή αφορά γυναίκες; Επειδή είναι καρφί που πονάει; Όπως και να ’χει ο Παπαδόπουλος έγραψε, η Παπαλαζάρου έδωσε κίνηση και οι τέσσερις ηθοποιοί ανέστησαν όλες εκείνες τις γυναίκες που έδωσαν ζωή στην ελπίδα. Η «Μακρόνησος» του Μιχάλη Παπαδόπουλου είναι μία ακόμη ηλιαχτίδα του κυπριακού θεάτρου και το Θέατρο Αντίλογος άξιος φορέας του.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
