Του Απόστολου Κουρουπάκη
«Πόλεμος, κτήρια καίγονται, υπάρχουν φανατικοί. Στα κτήρια κλεισμένοι, στο μικρό δωμάτιο όπου δεν υπάρχει νερό, δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο, ο Μικ και η Βίβιαν ασφυκτιούν»… Η παράσταση από την OPEN ARTS «not not not not not Enough Oxygen» της Caryl Churchill είναι επίσης μέρος του project ΣΕΖΟΝ Γυναίκες: 2019 - 2021, το οποίο έχει στόχο να εξετάσει την κυρίαρχη αφήγηση για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία μέσα από την τέχνη του θεάτρου. Η Caryl Churchill είναι από τις πιο σημαντικές Βρετανίδες συγγραφείς θεάτρου. Το «not not not not not Enough Oxygen» είναι από τα πρώτα της έργα και γράφτηκε το 1971, αρχικά για το ραδιόφωνο.
Οι βασικοί χαρακτήρες είναι ο Μικ και η Βίβιαν που ζουν στο Londons σε ένα σύμπλεγμα κατοικιών, σε ένα δυστοπικό τοπίο στο μέλλον, οι οποίοι αναμένουν τον Κλοντ, τον διάσημο και πλούσιο γιο του Μικ, τη μόνη τους ελπίδα. Εκτός του συμπλέγματος είναι σχεδόν αδύνατη η επιβίωση και μόνη λύση είναι ο εγκλεισμός στα διαμερίσματα τους. Ο Κλοντ δεν είναι απλώς πλούσιος, είναι το απτό παράδειγμα του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών, είναι η ελπίδα τους για μια καλύτερη ζωή.
Ο χώρος του Space διαμορφώθηκε κατάλληλα, μου λέει η σκηνοθέτρια Αθηνά Κάσιου, για να υποδεχθεί τους θεατές με ένα σκηνικό που θα μεταφέρει το κοινό ακριβώς στο σύμπαν του Londons και στο διαμέρισμα του Μικ και της Βίβιαν. «Είναι σημαντικό», σημειώνει η Αθηνά «να ζήσει ο θεατής στον κόσμο που ζουν οι χαρακτήρες».
Η Caryl Churchill έγραψε το έργο το 1971 και όπως μου λέει η Αθηνά Κάσιου, το έργο έχει να κάνει με την ευθύνη που έχουν οι άνθρωποι σε όσα συμβαίνουν, τι σημαίνει να είσαι μονίμως σε θέση παρατηρητή. «Ουσιαστικά, στο έργο γίνεται λόγος για το τι συμβαίνει αν δεν αντιδράσουμε σε όσα βλέπουμε». Η παράσταση αυτή είναι σημαντικό που εντάσσεται στις δράσεις της «Σεζόν», αφού η Caryl Churchill είναι από τις συγγραφείς που εμπλέκουν τον ρόλο του φύλου στα έργα της, καθώς και την ανισότητα, τη βία και το πώς οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν εν τη ενώσει, «ενδιαφέρει την Churchill να δείξει πώς ένας άντρας και μία γυναίκα μπορούν να συνεργαστούν για το κοινό τους όφελος, ως ίσοι. Στο έργο αυτό θα δούμε τη μητέρα να αντιμετωπίζει την παράσταση με εντελώς διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι ο πατέρας». Αυτό που κάνει πολύ σημαντική την Churchill είναι ότι θίγει κοινωνικά ζητήματα εκφράζοντάς τα μέσα από μια οικογένεια και μέσα από ένα πολύ προσωπικό τρόπο και η Αθηνά τονίζει ότι αυτό που είναι πολύ όμορφο στα έργα της είναι ότι ο θεατής μπορεί νιώσει εύκολα τα ερωτήματα που τίθενται στην παράσταση, «δεν είναι μία εγκεφαλική εξάσκηση».
Αυτή η μεταφορά του κλίματος του Londons και η ιστορία των βασικών χαρακτήρων που ίσως αντικατοπτρίζεται αριστοτεχνικά στην οικογένεια του καθένα μας, βοήθησε την Αθηνά Κάσιου, αφού η σχέση με το κοινό μπορεί να χτιστεί εύκολα με το κείμενο που είχε, άρα και οι ηθοποιοί θα εργαστούν γνωρίζοντας ότι το κοινό θα ακούσει το κείμενο. Κοινό, κείμενο και ηθοποιοί κατά κάποιο τρόπο λοιπόν συμπράττουν, «δημιουργείται θεατρική πράξη. Ο στόχος μας είναι να ζωντανέψει αυτή η ιστορία και να ενεργοποιηθεί το κοινό μας πολλαπλώς, συναισθηματικά και αναπτύσσοντας κριτική σκέψη». Η Αθηνά τονίζει ότι το θέατρο έχει να κάνει με τον άνθρωπο, άρα επί σκηνής βλέπουμε ανθρώπινες συμπεριφορές και πώς αυτοί αντιδρούν σε διαφορετικές συνθήκες.
Το έργο ακόμη και σήμερα αφορά, και όπως λέει η Αθηνά Κάσσιου «μακάρι να μη μας αφορούσε σήμερα αυτό της το έργο. Η Churchill έχει το χάρισμα να είναι προφητική, αλλά δυστυχώς είναι επίκαιρο και η πραγματικότητα με την οποία μας φέρνει αντιμέτωπους είναι πολύ έντονη και σήμερα.
Έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι η μετάφραση του έργου έγινε μέσα στην ομάδα, με τους ηθοποιούς και τη σκηνοθέτρια επί το έργον: «Όσο κάναμε πρόβες και όσο ξεκαθάριζαν οι σκέψεις μας, τόσο βρίσκαμε τις λέξεις. Στόχος και αγωνία μας πάντα είναι να μεταφέρουμε όσο πιο πιστά γίνεται αυτό που θα ήθελε και η Churchill.»
Πληροφορίες
Στην παράσταση παίζουν οι Σπύρος Σταυρινίδης, Αντωνία Χαραλάμπους, Νίκος Μάνεσης σε σκηνοθεσία Αθηνάς Κάσιου. Σκηνικά/Κοστούμια Λύδιας Μανδρίδου. Σχεδιασμός φωτισμού Καρολίνας Σπύρου, σχεδιασμός ήχου Αντρέα Τραχωνίτη. Σε μετάφραση από τους Αθηνά Κάσιου και Αντωνία Χαραλάμπους
Παραστάσεις έως 26 Μαρτίου, κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο 8:30 μ.μ. SPACE, Κωστή Παλαμά 12, τηλέφωνο 96500767, www.openartstheatre.com
