Του Απόστολου Κουρουπάκη
Συνάντησα τη Μαγδαλένα Ζήρα λίγο πριν από την πρεμιέρα της νέας παράστασης που ανεβαίνει στο πλαίσιο της δράσης «ΣΕΖΟΝ Γυναίκες 2019-2021» για να μιλήσουμε για το έργο «Οι Λύκοι» της Σάρα Ντελάπ, το οποίο μετέφρασε και σκηνοθετεί. Η αλήθεια είναι ότι συζητώντας με τη Μαγδαλένα πολύ γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι χρειαζόμασταν στην παρέα μας και κάποιον/α που θα είχε σπουδάσει κοινωνιολογία, αφού πολύ γρήγορα τέθηκαν ζητήματα κοινωνιολογικά.
Το έργο «Οι λύκοι» της Σάρα Ντελάπ του 2017 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αμερική και ήταν φιναλίστ για το βραβείο Πούλιτζερ. Πρόκειται για ένα έργο με πολύ καλή πορεία στο εξωτερικό και για πρώτη φορά παρουσιάζεται στα ελληνικά. Το έργο παρουσιάστηκε το καλοκαίρι σε περιοδεία, στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Αποκέντρωσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και όπως μου είπε η Μαγδαλένα γνώριζε ότι έπαιρνε ένα ρίσκο, λόγω της φύσης του έργου. Ωστόσο, το εγχείρημα πέτυχε και αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό.
–Μαγδαλένα, πώς κατέληξες σε αυτό το έργο;
–Όταν αρχίσαμε το πρότζεκτ ξεκινήσαμε να διαβάζουμε πάρα πολλά έργα και συνεχίζουμε βέβαια, και ειδικά καινούργια έργα από γυναίκες συγγραφείς. Έτσι δημιουργήθηκε ένα αρχείο, και αυτή ήταν ένα από αυτά. Μου φάνηκε ιδανικό έργο για να παρουσιαστεί σε γήπεδα, έξω, παρόλο που είναι ένα έργο εσωτερικού χώρου, η αισθητική του είναι για κλειστό θέατρο. Ωστόσο, διαβάζοντας το με γοήτευσε και έκρινα ότι μπορεί να περιοδεύσει σε χωριά, επειδή το ποδόσφαιρο, ένα πάρα πολύ δημοφιλές άθλημα και στην Κύπρο είναι ένας άμεσος τρόπος να μιλήσεις με το κοινό και να παρουσιάσεις ένα σύγχρονο έργο, το οποίο είναι δύσκολο. Ωστόσο, μετά τις παραστάσεις έβλεπα ότι άφηνε κάτι στους θεατές, κάτι περισσότερο από μπάλα.
–Όταν λες δύσκολο;
–Δεν είναι πολύ βατός ο διάλογος, η δραματουργία του είναι αρκετά αφαιρετική και η θεματολογία του προχωρημένη, αλλά έχει αυτό το όχημα, το ποδόσφαιρο, το οποίο είναι πολύ αγαπητό στην Κύπρο. Κάνοντας αυτό το έργο ανακάλυψα πόσο βαθιά είναι στην κουλτούρα μας το ποδόσφαιρο. Μέσω αυτού, λοιπόν, η συγγραφέας κατάφερε να μας δείξει πώς μια ομάδα ανθρώπων μπορεί να αποκτήσει μιαν άλλη συνείδηση.
–Ακόμα και στις γυναίκες;
–Ναι, τα τελευταία χρόνια και στις γυναίκες. Μάλιστα, υπάρχει ένας νέος κανονισμός που λέει ότι για να συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται οι ομάδες θα πρέπει να έχουν και γυναικεία τμήματα. Επίσης, και στην Κύπρο, όσον αφορά στο ποδόσφαιρο ειδικά, υπάρχει άνιση μεταχείριση στις γυναικείες ομάδες. Δεν ξέρω πόσο τηρούνται βέβαια…
–Η Σάρα Ντελάπ τις ομαδοποιεί…
–Η συγγραφέας θέλει να δείξει ότι ο ομαδικός αθλητισμός και ειδικά το ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο ένα άθλημα, αλλά και μάθημα ζωής, να ακονίσεις την κοινωνική σου συνείδηση, να καλλιεργήσεις την ανθρωπιά σου, και να γνωρίσεις διαφορετικούς ανθρώπους. Δεν μένει στον πρωταθλητισμό.
–Τι σε ενθουσίασε στους «Λύκους»;
–Το έργο το βρήκα τόσο σύγχρονο, τόσο συγκινητικό και συγκλονιστικό. Αποτυπώνει πού ξεκάθαρα το πάθος της νεότητας, τις δυσκολίες της εφηβείας και δίνει φωνή σε μια ηλικιακή και κοινωνική ομάδα που συνήθως δεν του δίνουμε και πολύ σημασία για να δομήσουμε επάνω του ένα σπουδαίο θεατρικό έργο, όπως είναι οι έφηβες κοπέλες. Συνήθως αυτή την ηλικιακή ομάδα την προσπερνάμε, τη θεωρούμε αδιάφορη. Η Σάρα Ντελάπ, ωστόσο, βάζει αυτά τα κορίτσια στο επίκεντρο και μάλιστα αποκαλύπτει αυτή τη γενιά που είναι πιο συνειδητοποιημένη, και προσπαθούν μέσα από την αθωότητάς τους ή αν θέλεις την αφέλειά τους να καταλάβουν συγκεκριμένα κοινωνικά ζητήματα. Φαίνονται ευαισθητοποιημένες πάνω σε διάφορα θέματα. Να πούμε επίσης ότι είναι πολύ φεμινιστικό, έχει ξεκάθαρα τέτοια πρόθεση η συγγραφέας.
–Οι Αμερικανές έφηβες, όπως σκιαγραφούνται στο έργο, έχουν τις ίδιες ανησυχίες με τα κορίτσια της Κύπρου;
–Τα προβλήματα της εφηβείας είναι τα ίδια παντού, είναι πανανθρώπινα. Ένα κορίτσι αντιμετωπίζει και εδώ και παντού στον κόσμο τη σεξουαλικότητα, η ενηλικίωση, η ταυτότητα, η κοινωνική ένταξη, το να ανήκω κάπου, οι λογής πιέσεις, κα φυσικά ο πρωταθλητισμός και όλα αυτά παίρνουν διαστάσεις τραγωδίας στο έργο. Και πιο ειδικά ζητήματα όπως η νευρική ανορεξία, η σχέση με τους γονείς, με το αντίθετο φύλο. Θίγονται πολλά ζητήματα που μας αφορούν.
–Και το ποδόσφαιρο…;
–Το ποδόσφαιρο τις φέρνει κοντά, έχοντας πολλές διαφορές η μία από την άλλη. Πρόκειται για ένα ετερόκλητο γκρουπ. Το ωραίο με το έργο είναι ότι παρουσιάζει τον αθλητισμό σαν έναν τρόπο με τον οποίο μπορεί κάποιος να μάθει τη συλλογικότητα, να πάρουν μαθήματα ζωής, αφήνοντας πίσω το εγώ τους. Να δεχτούν τη διαφορετικότητα, και αυτό είναι το πιο βασικό του έργου, η αποδοχή της διαφορετικότητας. Η Σάρα Ντελάπ επίτηδες δεν τοποθετεί το έργο σε μια μεγαλούπολη, δεν λέει πού βέβαια, αλλά καταλαβαίνουμε ότι είναι σε μία μικρή πόλη της μέσης Αμερικής.
–Με την Κύπρο αυτές οι πόλεις έχουν κοινά;
–Ζώντας σε έναν θα λέγαμε προστατευμένο μικρόκοσμο αρχίζουν στην πορεία σιγά-σγά να μαθαίνουν για διάφορα σημαντικά πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα, αλλά και για τη διαφορετικότητα. Πράγματα που υπάρχουν στον κόσμο και καθορίζουν εμμέσως ή άμεσα τη ζωή τους. Αυτό είναι κάτι που βρήκα ότι ταιριάζει με την Κύπρο. Η Κύπρος είναι ένας μικρόκοσμος, δεν είναι μία μητρόπολη, δεν είναι Λονδίνο ή Παρίσι. Οπότε βρήκα ότι μία κάποια αφέλεια ή και ελλιπείς γνώσεις που μπορείνα έχει κάποιος σχετίζεται με ότι μεγαλώνεις σε ένα απολύτως προστατευμένο περιβάλλον, από τους γονείς σου, από την ίδια την κοινωνία, αν θέλεις. Μέχρι που έρχεσαι αντιμέτωπος ως άνθρωπος με τη σκληρή πραγματικότητα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
