Kathimerini.com.cy
Η επιτυχημένη θεατρική παραγωγή «Νερά της Κύπρου, της Συρίας και της Αιγύπτου. Σπουδή στον “θεατρικό” Καβάφη» του Θεατρικού Εργαστηρίου Πανεπιστημίου Κύπρου, ανεβαίνει ξανά για δύο παραστάσεις στη Λευκωσία, την Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου και την Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2020, στις 20.30 μ.μ. στο Αρχοντικό Αξιοθέας.
Το έργο
Η παράσταση αποτελεί ένα συγκλονιστικό θεατρικό δρώμενο που βασίζεται εξ ολοκλήρου στην ποίηση του Καβάφη και συνδυάζει εκείνα τα ποιήματα ή μέρη από ποιήματα όπου ο Αλεξανδρινός αξιοποιεί τεχνικές και στοιχεία της δραματικής τέχνης. Στο έργο συνυφαίνονται με ευρηματικό τρόπο: (α) αμιγώς θεατρικά/διαλογικά ποιήματα· (β) ποιήματα που συνιστούν δραματικούς μονολόγους· (γ) ποιήματα που αποτελούν δραματικούς διαλόγους εγκιβωτισμένους σε αφηγήσεις· (δ) ταφικά ποιήματα όπου έχουμε τον άμεσο λόγο ενός νεκρού νέου, ο οποίος εκφέρεται σε πρώτο πρόσωπο· (ε) ποιήματα όπου έχουμε το είδος του εσωτερικού μονολόγου (εξυπακούει, δηλαδή, το λυρικό εγώ του ποιητή)· (στ) ποιήματα που έχουν τη μορφή Χορικού, όπως για παράδειγμα το ποίημα «Η Αρχαία Τραγωδία», «Η Ναυμαχία» και οι «Τρώες».
Η προσέγγιση λαμβάνει υπόψιν τις διαφορετικές φάσεις της ποιητικής ανέλιξης του Καβάφη (πρώιμη, εποχή της διαμόρφωσης, ωριμότητα), καθώς και τις θεματικές περιοχές της ποίησής του (φιλοσοφικά/διδακτικά, ιστορικά/πολιτικά, αισθησιακά/ερωτικά ποιήματα). Αντιμετωπίζει ακόμη ως μέρος του έργου τις μεταφράσεις του ποιητή, είτε αυτές απολήγουν σ’ ένα νέο δικό του ποίημα («Ένας Έρως», «Η Αλληλουχία κατά τον Βωδελαίρον»), είτε μένουν ως αποσπασματικές ασκήσεις που στηρίζουν τη δοκιμιακή του σκέψη (π.χ. οι μεταφράσεις από την «Κόλαση» του Dante, από το «Με το ίδιο Μέτρο» του Shakespeare, από την «Λάμια» του Keats, από τον «Οδυσσέα» του Tennyson).
Η παράσταση προσπαθεί να αναδείξει, στο πλαίσιο μιας θεατρικής πράξης, την τεκμηριωμένη γνώση και αγάπη του Καβάφη για το θέατρο και τη δραματική τέχνη, τονίζοντας εκείνα τα στοιχεία τα οποία ο Αλεξανδρινός αφομοίωσε από την τέχνη του δράματος, αρχαίου, μεσαιωνικού και νεότερου, καθώς και από μεγάλους ευρωπαίους ποιητές οι οποίοι επίσης στήριξαν ένα μέρος της ποιητικής τους στη δραματική τέχνη (π.χ. ο Robert Browning ως προς το είδος του δραματικού μονολόγου).
Τέλος, η συνειδητή επιλογή του τίτλου (όπου δεσπόζει το όνομα της Κύπρου), αλλά και η ενσωμάτωση της Αμμοχώστου και της Κερύνειας (δίπλα στην Aδριανούπολη, την Τραπεζούντα, τη Σμύρνη και την Αλικαρνασσό) στον κατάλογο των τραγικών πόλεων του Ελληνισμού που σχηματίζει ο Καβάφης στον «Αγέλαο» (Κυνός Κεφαλές, Μαγνησία, Πύδνα), αποτελεί μια προσπάθεια συνομιλίας, στη διαχρονία, με την ιστορική συνείδηση και την πολιτική αίσθηση του ποιητή της.
Η πορεία της παράστασης
Η παράσταση σε σκηνοθεσία, επιλογή και επιμέλεια κειμένων του Μιχάλη Πιερή, στήθηκε για πρώτη φορά το 2013 με αφορμή το Έτος Καβάφη και είχε την πρεμιέρα της στους Δελφούς, στο πλαίσιο του διεθνούς συμποσίου «Κ. Π. Καβάφης: ελληνικός και οικουμενικός» το οποίο οργάνωσε τον Ιούλιο του ιδίου έτους το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών. Η παράσταση του Θ.Ε.ΠΑ.Κ. ήταν η κεντρική εκδήλωση στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα του συμποσίου, αλλά και η σπουδαιότερη κυπριακή συμβολή στις πανελλήνιες εκδηλώσεις για την 150η επέτειο από τη γέννηση του μεγάλου ποιητή του μείζονος ελληνισμού Κ. Π. Καβάφη. Μετά από τα θετικά σχόλια που απέσπασε στο Θέατρο Φρύνιχος των Δελφών – σχόλια κορυφαίων ελληνιστών όπως ο Δ. Ν. Μαρωνίτης, Ελένη Αρβελέρ, Renata Lavagnini, Diana Haas, Eusebi Ayensa, κ. ά. – το έργο διέγραψε μια αξιοζήλευτη πορεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με παραστάσεις στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Κομοτηνή, στη Ρώμη, στο Παλέρμο και στο Άμστερνταμ.
Η συγκινητική ανταπόκριση του θεατρόφιλου κοινού που παρακολούθησε τις παραστάσεις αυτές αλλά και τις μέχρι τώρα παραστάσεις στην Κύπρο, υπήρξε το πιο πολύτιμο αντίδωρο για το τόλμημα του Θ.Ε.ΠΑ.Κ. να αναμετρηθεί με την οικουμενική ποίηση του Καβάφη, μεταφέροντάς τη στη σκηνή με ευλάβεια και απόλυτο σεβασμό στη διαχρονική αξία της.
Πρόσφατα το δύσκολο αυτό εγχείρημα έλαβε την ύψιστη αναγνώριση από τον σπουδαίο μεταφραστή του συνόλου του έργου του Καβάφη, συγγραφέα, ποιητή και κριτικού Daniel Mendelsohn, ο οποίος, έχοντας δει την οπτικογραφημένη μορφή της παράστασης, όχι μόνο παραχώρησε δωρεάν τα δικαιώματα στην έξοχη μετάφρασή του για τις ανάγκες υποτιτλισμού του έργου, αλλά και ανέλαβε με δική του πρωτοβουλία την προώθησή του στον κύκλο των μεταφραστών και ελληνιστών της Αμερικής.
Η παράσταση, η οποία στην οπτικογραφημένη μορφή της συντρόφευσε πολλούς από τους φίλους της Αξιοθέας κατά τις ημέρες του υποχρεωτικού εγκλεισμού, επιστρέφει τώρα στη σκηνή που αποτελεί το σπίτι-εργαστήρι του Θ.Ε.ΠΑ.Κ., δουλεμένη ξανά και ξανά όπως γίνεται με όλες τις θεατρικές παραγωγές του Θ.Ε.ΠΑ.Κ. οι οποίες αντιμετωπίζονται ως «ένα έργο εν προόδω».
Συντελεστές:
Επιλογή, επιμέλεια κειμένων, σκηνοθεσία: Μιχάλης Πιερής
Μουσική: Ευαγόρας Καραγιώργης
Κοστούμια: Σταύρος Αντωνόπουλος
Χειρισμός φωτισμού: Κυριάκος Κακουλλής
Υπεύθυνη παραγωγής, βοηθός σκηνοθέτις: Σταµατία Λαουµτζή
Ερμηνείες βασικών ρόλων:
Σταύρος Αροδίτης, Μύρια Χατζηματθαίου, Χαρίτων Ιωσηφίδης, Χριστίνα Πιερή, Γρηγόρης Παπαγρηγορίου, Μιχάλης Μιχαήλ, Μιχάλης Γιάγκου, Μαρία Χριστοδούλου, Μάκης Αλαμπρίτης, Μιχάλης Φιλιππάκης, Λοΐζος Γαβριήλ, Στέλλα Βλαστάκη, Χριστόφορος Χατζηχριστοφόρου.
Χορός: Οι πιο πάνω και οι: Ευτυχία Γεωργίου, Κωνσταντίνα Κωνσταντίνου, Μιχαέλλα Πρωτοπαπά, Άντρη Χατζηγεωργίου, Χριστόδουλος Σαντζιάκκης, Μαρία Θεοφάνους, Θεοφάνης Παναγή.
Έγραψαν για την παράσταση
Το συμπόσιο, υπό τον τίτλο «Κ. Π. Καβάφης: ελληνικός και οικουμενικός», στο παραδείσιο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρον Δελφών υπήρξε σεμνό, οικονομημένο και ωφέλιμο. […] Αρχίζω με το καλλιτεχνικό περίγραμμα, που διακόσμησε τις δεκαέξι εισηγήσεις, μοιρασμένες ισάριθμα σε δύο συνεδριακές ημέρες. […] Στο θέατρο «Φρύνιχος» ανέβηκε [6 Ιουλίου] η «Σπουδή στον θεατρικό Καβάφη» με την καβαφική επιγραφή «Νερά της Κύπρου, της Συρίας και της Αιγύπτου». Διδαγμένη υπεύθυνα από τον Μιχάλη Πιερή σε πρόθυμους φοιτητές του, που συναποτελούν το Θεατρικό Εργαστήρι του Πανεπιστημίου της Κύπρου - η εμπνευσμένη μουσική οφείλεται στον Ευαγόρα Καραγιώργη.
Δ. Ν. Μαρωνίτης, εφ. Το Βήμα, Αθήνα, 4 Αυγούστου 2013.
H καινούργια θεατρική παραγωγή του Θ.Ε.ΠΑ.Κ. είναι αφιερωμένη στο έτος Καβάφη και προσθέτει στην ποικιλία των πανελλήνιων εκδηλώσεων για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή ένα ενδιαφέρον εγχείρημα – να ελέγξει με τη σκηνική υλοποίηση τη θεωρία για τη θεατρικότητα του Καβάφη, να αποτελέσει σκηνική απόληξη μιας μακράς σπουδής στον «θεατρικό» Καβάφη. […]
Οι ενότητες από τις οποίες αντλήθηκε το κείμενο της παράστασης είναι τα ποιήματα που είναι άμεσα εμπνευσμένα από την τέχνη του θεάτρου (π.χ. «H Αρχαία Τραγωδία», «Θεατής Δυσαρεστημένος») και τα ποιήματα που κατά την κρίση του δημιουργού της σύνθεσης περιέχουν τον σπόρο της δραματοποίησης, είτε ευδιάκριτο χάριν στη διαλογική δομή τους είτε βαθύτερα κρυμμένο, λανθάνοντα, που διευρύνει τον ίδιο τον όρο της «θεατρικότητας». O Πιερής ψάχνει μέσα στα Αποκηρυγμένα, τα Κρυμμένα, τα Ανέκδοτα κείμενα, στις μεταφράσεις, οδηγούμενος από δύο εξίσου σημαντικές έγνοιες, του φιλολόγου-ανιχνευτή της θεατρικότητας και του σκηνοθέτου-κυνηγού της θεαματικότητας. […] Και ο Ευαγόρας Kαραγιώργης χάρισε στην παράσταση εμπνευσμένα χορικά. O ενδυματολόγος Σταύρος Αντωνόπουλος μετέφερε στην παράσταση την αισθητική των πορτρέτων Φαγιούμ, συνδυάζοντας ποικίλη διαφορετικότητα με την υφολογική ενότητα.
Νόνα Mολέσκη, εφ. Ο Φιλελεύθερος, Λευκωσία, 14 Ιουλίου 2013
Περισσότερες Πληροφορίες
Πότε/Πού: Αρχοντικό Αξιοθέας, Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου και την Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2020, στις 20.30
Eπικοινωνία: Τηλέφωνο 22894531
1. Όλα τα εισιτήρια θα διατίθενται µε προπώληση στα γραφεία του Πολιτιστικού Κέντρου, καθημερινά από τις 8:30 έως τις 14:30. Λόγω των περιορισμένων θέσεων, σας συστήνουμε να κάνετε κράτηση τηλεφωνικά στο 22894531 το συντομότερο δυνατό, όπου θα γίνεται και συνεννόηση για την παραλαβή των εισιτηρίων σας από τα γραφεία µας. Το ίδιο ισχύει και για τα εισιτήρια διαρκείας.
2. Σύμφωνα µε τις οδηγίες του Υπουργικού Συμβουλίου, θα τηρείται κατάλογος µε τα ονόματα και τηλέφωνα επαφής των παρευρισκοµένων. Σε περίπτωση αλλαγής στα δηλωμένα ονόματα των ατόμων, τα νέα ατομικά στοιχεία θα πρέπει να δηλώνονται στην είσοδο το βράδυ της εκδήλωσης.
3. Όλες οι θέσεις θα είναι αριθμημένες και καθορισμένες ανά παρέα, ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητη απόσταση ασφαλείας. Η κατανομή των θέσεων θα πρέπει να τηρείται υποχρεωτικά.
