ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ο «Οιδίπους» που γεννήθηκε μέσα στην καραντίνα

Ένα κρίσιμο «παιχνίδι» αναπαριστώντας τη διαδρομή του Οιδίποδα προς τη γνώση και την αντίσταση του ανθρώπου

Kathimerini.gr

ΤΗΣ ΓΙΩΤΑΣ ΣΥΚΚΑ

«Πώς ήταν το διάστημα του “μένουμε σπίτι”; Hταν βίαιη περίοδος. Η απόλυτη αδράνεια και η διακοπή είχαν κάτι τρομαχτικό και μία καθημερινότητα μπλεγμένη με αριθμούς: τα κρούσματα και τους θανάτους της ημέρας», λέει στην «Κ» ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς. Ομως, κάθε απόγευμα ξεκινούσε από τη γειτονιά του, τα Εξάρχεια, και περπατούσε στην άδεια πόλη, ανακαλύπτοντας τις ωραίες πλευρές της Αθήνας, συντροφιά άλλοτε με τη Μαρία Κεχαγιόγλου από το γειτονικό Γκύζη και άλλοτε με τον Μιχάλη Σαράντη που ερχόταν από το Μεταξουργείο. «Και τότε ακριβώς ξεκίνησαν οι συζητήσεις: τι κάνουμε τώρα, το θέατρο, παύει;».

Στις βόλτες την εποχή της καραντίνας, τρύπωσε στον νου του ο «Οιδίποδας Τύραννος». Οι καθημερινές ενημερώσεις σχετικά με τα θύματα του κορωνοϊού, του θύμιζαν τον φοβερό λοιμό που, στην ιστορία του Σοφοκλή, έπληξε τη Θήβα. Ο Δ. Καραντζάς αποφάσισε να ανεβάσει το έργο όταν αποδεσμεύθηκαν από την παραγωγή με την οποία θα συμμετείχαν στο Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου ο Μιχάλης Σαράντης και ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης. Αλλά, αυτός ο «Οιδίπους», που θα δούμε από τις 21 Ιουλίου σε ανοιχτά θέατρα, είναι μία σύνθεση του έργου του Σοφοκλή με το σενάριο της ομώνυμης ταινίας του Πιερ Πάολο Παζολίνι.

«Ηθελα να το δω μεταφορικά και έφτασα ξανά στα πράγματα που με συγκινούν σε αυτό το έργο. Αυτό που ο Μίνως Βολανάκης αποκαλεί ως μια: “τραγωδία της Γνώσης, της αυτογνωσίας. Και ασφαλώς η αυτογνωσία περιλαμβάνει τη γνώση των ορίων της ελευθερίας μας”. Τα πρόσωπα σε αυτό το έργο, είναι διαρκώς μεταξύ του να μη γνωρίζουν απολύτως τίποτα και να γνωρίζουν τα πάντα. Αυτό το αμφίσημο έχει και ο Οιδίποδας, που ανά σκηνή αποσταθεροποιείται γιατί υπάρχει η γνώση ότι δεν είναι γνήσιο τέκνο των γονιών του. Ολα τα πρόσωπα του έργου μιλάνε για κάτι που έχουν μπροστά τους, το γνωρίζουν αλλά δεν αντέχουν να αγγίξουν, κι αυτό με συγκινεί βαθιά».

Τη διασκευή της παράστασης υπογράφει η Θεοδώρα Καπράλου. Μαζί της άλλωστε, ο 33χρονος σκηνοθέτης ξεκίνησε τη «Μήδεια» του Ευριπίδη το 2017. Πρόθεσή του είναι να παρακολουθούμε τους χαρακτήρες του έργου «κοντινά, σαν από ένα μικροσκόπιο κι όχι σαν μακρινά σχήματα».

Οι τρεις ηθοποιοί (Μιχάλης Σαράντης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης), στήνουν ένα κρίσιμο «παιχνίδι» αναπαριστώντας τη διαδρομή του Οιδίποδα προς τη γνώση και την αντίσταση του ανθρώπου ώσπου να γνωρίσει ολοκληρωτικά τον εαυτό του. Σε ένα νεκρικό τοπίο λοιμού, ο Οιδίπους επιχειρεί να μάθει την αιτία της «αρρώστιας», από την οποία ο λαός του «νοσεί».

Νεκροταφείο παιδιών

Ο σκηνοθέτης θυμήθηκε ένα νεκροταφείο παιδιών που έγινε κάποτε συμβολικά στην Παλαιστίνη. Μπηγμένοι στο χώμα πάσσαλοι και πάνω τους καρφωμένα παιδικά ρούχα... Σε αυτό το σκηνικό θα αρχίσει η έρευνα και θα δοθεί η επώδυνη απάντηση στον Οιδίποδα, με το κοινό να αισθάνεται ότι κρυφακούει. «Θα είναι μια παράσταση “ψυθυριστή”. Αλλωστε, οι φιλοσοφικές θέσεις θέλουν ένα τοπίο ησυχίας για να ακουστούν κι όχι ένα τοπίο που κραυγάζει».

«Πώς είναι ο δικός σου Οιδίποδας;», ρωτώ τον Μιχάλη Σαράντη. «Για μένα, είναι το πιο ωραίο έργο που γράφτηκε ποτέ. Η μεγαλύτερη παγίδα στην οποία μπορεί να πέσει ένας ηθοποιός είναι να σηκώσει στην πλάτη του οποιοδήποτε άγχος μπορεί να του δημιουργήσει ένας τέτοιος ρόλος. Εχω μπροστά μου έναν ήρωα και ένα έργο που καταπιάνεται με την αναζήτηση της απόλυτης γνώσης της ταυτότητας του ανθρώπου, ερώτημα παντοτινό. Εδώ παρακολουθούμε πώς αποκαλύπτει ο ήρωας την ταυτότητά του με όχημα τη σωτηρία της πόλης από τον λοιμό».

Η λέξη λοιμός του θυμίζει όσα περάσαμε. «Μπορεί να μη βιώσαμε όσα η Ιταλία, αλλά είναι τρομαχτικό αν σκεφτείς πόσοι πέθαναν στην πανδημία. Ουσιαστικά τι αναζητάμε αυτή την εποχή, μετά την πρόσφατη περιπέτεια; Να δούμε ποιοι είμαστε, τι κάνουμε ως ύπαρξη στον πλανήτη και μας φέρεται έτσι; Πολλοί άλλαξαν μετά απ’ ό,τι περάσαμε. Λίγο πριν από την καραντίνα νοσηλεύθηκα με ένα πρόβλημα που δεν ήταν η COVID-19. Τώρα είμαι καλά, αλλά τρόμαξα κι ακόμη περισσότερο με τον ιό. Αποφάσισα να θέτω όρια στον εαυτό μου, χωρίς να σημαίνει ότι κάνω εκπτώσεις στη δουλειά μου».

Η Μαρία Κεχαγιόγλου, που ερμηνεύει τον μάντη Τειρεσία και την Ιοκάστη, υπογραμμίζει ότι «η παράσταση έχει αφετηρία το δίπολο: αρρώστια-θεραπεία. Κάτι που φέρνει στον νου αυτό που περνάμε τελευταία. Στον Οιδίποδα η θεραπεία ισούται με γνώση (με ό,τι αυτό συνεπάγεται). Από κει και πέρα, τρεις ηθοποιοί αναλαμβάνουμε ο καθένας το μερίδιο που του αναλογεί ώστε να δημιουργηθούν οι συγκρούσεις και οι κλιμακώσεις όλης της διαδρομής του έργου. Τειρεσίας και Ιοκάστη είναι οι δύο εκδοχές της αλήθειας. Στη μία εκδοχή η αλήθεια αποκαλύπτεται και στην άλλη, αποκρύπτεται».

Πώς είναι να επανέρχεται κανείς μετά την καραντίνα στο θέατρο; «Η καραντίνα μάς εξάντλησε ψυχικά και η ανασφάλεια μας ώθησε να πάρουμε το ρίσκο αυτής της παράστασης. Το γεγονός ότι πρέπει ταυτόχρονα να σκεφτόμαστε τα μέτρα ασφαλείας, πολλές φορές μας αποπροσανατολίζει. Επίσης όλο το θεατρικό τοπίο που αλλάζει καθημερινά, σαν κινούμενη άμμος, μας δημιουργεί άγχος, αλλά τελικά η ανάγκη να συνεχίσουμε είναι μεγαλύτερη. Προσπαθούμε να βρούμε το κουράγιο μέσα σ’ αυτό το δυστοπικό περιβάλλον να σκεφτόμαστε θετικά».

«Το θέατρο δεν είναι απλώς επάγγελμα»

Πιο περιγραφικός ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης λέει: «Αισθάνομαι σαν να με έδειρε κάποιος και στην προσπάθειά μου να σηκωθώ για να συνεχίσω, δεν καταλαβαίνω τους πόνους. Εχω σοκαριστεί με την καραντίνα και την επιτήρηση. Ακόμα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τι συνέπειες θα υπάρξουν μετά τον κορωνοϊό. Για μένα το θέατρο δεν είναι απλώς επάγγελμα, αλλά κάτι βαθύτερο. Σε αυτό λοιπόν το δύσκολο κλίμα που βιώνουμε, ζούμε και μία διαμάχη για το ποιος δουλεύει στο θέατρο και ποιος όχι. Επιπλέον, βασανιζόμαστε για το 1,5 μέτρο. Ομως, όταν ανοίγει ο συρμός στο μετρό, ποιος μετρά τις αποστάσεις για να μπει στο βαγόνι;». Επειτα μιλάει για την παράσταση: «Ξεκινάει με ένα όνειρο και τρεις αφηγητές. Κάποιος που θέλει να μάθει, κάποιος που δεν θέλει και κάποιος που οδηγεί τα πρόσωπα στο να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Το δικό μου πρόσωπο είναι πιο φανερό στον θεατή. Ως αφηγητής Κρέοντας αλλά και ως βοσκός-αγγελιαφόρος, στριμώχνω ουσιαστικά τα πρόσωπα για να αποκαλυφθεί τελικά η αλήθεια. Ο ρόλος μου στην παράσταση διαποτίζεται περισσότερο από τα λόγια του Παζολίνι κι όχι τόσο του Σοφοκλή».

Για τον Δημήτρη Καραντζά, η επιστροφή στο θέατρο είναι λίγο άβολη γιατί συνδέεται διαρκώς με τις αποστάσεις και τα μέτρα προστασίας. «Δουλεύουμε με προστασία, αλλά και χωρίς να προσβάλλουμε τη δουλειά μας. Δεν μπορεί να είναι υπόλογος μόνο ένας επαγγελματικός χώρος». Ωστόσο, όλο αυτό του δίνει και ορμή για τα χειμερινά σχέδια. Δύσκολοι καιροί κι όμως, από τον Σεπτέμβριο αναλαμβάνει καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου «Προσκήνιο» (200 θέσεων) με παραγωγό τον Μάριο Τάγαρη, και σκοπό να γίνει ένας τόπος έρευνας γύρω από τις παραστατικές τέχνες, με άξονες την «τραγωδία δωματίου», το κλασικό ρεπερτόριο, σύγχρονα έργα και βασικό πυρήνα 20 καλών ηθοποιών. Οι παραστάσεις του χειμώνα θα είναι προσβάσιμες και online, έναντι εισιτηρίου. Ο «Οιδίπους» είναι μέρος αυτού του σχεδίου που ξεκινά από το Βεάκειο στις 21/7 και τον χειμώνα ο σχεδιασμός περιλαμβάνει τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη και τον «Θείο Βάνια» του Τσέχωφ.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Θέατρο-Χορός: Τελευταία Ενημέρωση

X