Του Απόστολου Κουρουπάκη
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου στις 27 Μάρτιου και της 108ης επετείου από τη γέννηση του Τενεσί Ουίλιαμς (26 Μαρτίου) ως φόρος τιμής παρουσιάζεται η performance «Γράμματα στον Τενεσί», με την ηθοποιό Γιόλα Κλείτου που παρουσιάστηκε στην 2η Πλατφόρμα Μονοδράματος στις 2 Μαρτίου στο Ριάλτο, σε μια ιδέα του Ανθούλλη Δημοσθένους.
Ο συγγραφέας, εξαιρετικά καχύποπτος και ανασφαλής αφήνεται σταδιακά στην κηδεμόνευση της επιτήδειας Ρωσίδας που μέσα από την επίφαση πνευματικότητας εισάγει στην αντίληψη του Ουίλιαμς έναν δρόμο ιδιαίτερα ελκυστικό. Με μια εύστοχη χειραγώγηση ο Ουίλιαμς γίνεται άθυρμα στα χέρια της Μπίτνεβα που τον μυεί στην ορθόδοξη λατρεία ώστε να λατρεύει τελικά την ίδια. Η
–Τι ακριβώς είναι τα «Γράμματα στον Τενεσί»;
–Πρόκειται για συρραφή κειμένων όπου ερευνάται η σχέση του κορυφαίου θεατρικού συγγραφέα Τενεσί Ουίλιαμς με την επιστήθια φίλη του Μαρία Μπρίτνεβα. Ο Ουίλιαμς παρερμηνεύτηκε ως ακτιβιστής ομοφυλόφιλος συγγραφέας που εικονοκλαστικά επιτίθεται στην Εκκλησία και στα διδάγματα του Χριστιανισμού, προβάλλοντας την χρήση ναρκωτικών, την κατάχρηση του αλκοόλ και τη σεξουαλική ασυδοσία στα έργα του. Ωστόσο, η προσεκτικότερη μελέτη της πρωτογενούς βιβλιογραφίας οδηγεί σε εντελώς διαφορετικά συμπεράσματα. Η συρραφή αντιπαραβάλλει αποσπάσματα απο την αλληλογραφεί της Μπρίτνεβα με τον Ουίλιαμς και περικοπές από θεατρικούς χαρακτήρες εμπνευσμένους από τη Μαρία. Συγκεκριμένα τις Μάγκυ Πόλλιτ («Λυσσασμένη γάτα»), Χάννα Τζελκς («Η νύχτα της Ιγκουάνα»). Στην performance ακούγονται οι εσπερινοί του Ραχμάνινωφ. Η ιδέα, η συρραφή, ο φωτιστικός σχεδιασμός και η σκηνοθεσία ανήκει στον Ανθούλλη Δημοσθένους. Performer η Γιολα Κλειτου.
–Ποια είναι αυτά; Υπήρχαν κάποιες άλλες επιρροές;
Ο Ουίλιαμς είχε επηρεαστεί από νωρίς από τον υμνητή της Ορθοδοξίας, τον ποιητή Ράινερ Μαρία Ρίλκε, ενώ το 1948 όταν γνωρίζει την Μπρίτνεβα ενισχύει ακόμη περισσότερο τη σύνδεσή του με την ορθόδοξη πνευματικότητα και μεταφυσική.
–Αυτός ο δεσμός και η επιρροή που άσκησε επάνω στον Ουίλιαμς η Μπρίτνεβα πού φαίνεται στο έργο του;
– «Ο δυναμισμός της Μπριτνεβα αντανακλάται στη Μάγκυ Πόλλιτ, μια γυναίκα που δεν υποχωρεί αν δεν γίνει το δικό της. Η «Λυσσασμένη γάτα» του 1955 προκάλεσε την οργή της Μπρίτνεβα και την απολογία του Ουίλιαμς προς την ίδια. Η Μάγκυ, όπως και η Μαρία, έχουν αναντίρρητα μια πολύ αρνητική όψη. Σύντομα ο Ουιλιαμς θα επανορθώσει».
–Πώς;
– «Στη Νύχτα της Ιγκουάνα το 1961 θα δει τον εαυτό του ως ένα αμαρτωλό άγιο και θα τον υποδηλώσει στο πρόσωπο του Λώρενς Σιαννόν που γαλβανίζεται από την πνευματική ακτινοβολία της Χάννα Τζελκς. Η Χάννα Τζελκς είναι η Μαρία Μπρίτνεβα. Ένας άγγελος, μια τοιχογραφημένη αγία που εμφανίστηκε στη ζωή του Ουίλιαμς για να προσφέρει φως, δύναμη, πίστη, ελπίδα.
–Ποια είναι η προσωπικότητα του συγγραφέα που ανακύπτει απ’ όλα αυτά;
–Η προσωπικότητα του συγγραφέα καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό και από τις επιρροές του. Η αυτοαναφορικότητα των έργων του Ουίλιαμς συνεπάγεται ταύτιση της ζωής του με τον συνολικό έργο του. Η Μαρία, αν και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, κατάφερε να τον επηρεάσει όσο κανείς άλλος. Μέσα από αυτήν την έμπνευση εμπορευθήκαν τα αποφθεγματικά λόγια της Χάννα Τζελκς: Πιστεύω στα γκρεμισμένα τείχη μεταξύ των ανθρώπων για να μπορούν να επικοινωνούν έστω για μια βραδιά μόνο. Ο καθένας μας αναζητάει την ανθρώπινη επαφή και αυτό από μονό του συνιστά μια αυταξία και μια μορφή αυτοπραγμάτωσης. Η Μαρία, άγγελος, όπως την ονόμασε ο Ουίλιαμς ή διάβολος όπως τη θεωρούν πολλοί, έδωσε στην ψύχη του συγγραφέα αυτό που πραγματικά ήθελε: νιάσιμο, στοργή, προστασία, ενδιαφέρον και αγάπη. Όλα αυτά για μια ολόκληρη νύχτα, όσο διήρκεσε η ζωή του. Στην κηδεία του όταν όλοι αποχώρησαν μόνο αυτή τον αποχαιρέτησε ενώ τον δεχόταν η αφιλόξενη γη του St Louis. Εκείνος την όρισε στη διαθήκη του αποκλειστική διαχειρίστρια του κληροδοτήματός του και υπεύθυνη για την αδελφή του Ρόουζ, που μετά την εγχείριση λοβοτομής κατέστη διανοητικά ανάπηρη. Η Μαρία ήταν η αγία που προσκυνούσε ο Ουίλιαμς. Εκείνη τον στήριζε όταν οι άλλοι ήθελαν μόνο να τον εκμεταλλευθούν για τη φήμη και τα λεφτά του.
–Ποιος είναι ο σκηνικός κόσμος του Ουίλιαμς;
–Ο σκηνικός κόσμος δομεί συμβολικά το υπνοδωμάτιο του Ουίλιαμς. Όταν ο Ουιλιαμς ρωτήθηκε από δημοσιογράφο αν πιστεύει σε κάποια θρησκεία συνέδεσε τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις με την ορθόδοξη εικόνα που του δώρισε η Μαρία και την οποία κρέμασε δίπλα από το κρεβάτι του για να προσεύχεται σε αυτήν. Μαζί με την εικόνα η Μαρία εισβάλλει στο υπνοδωμάτιό του για να τον βοηθήσει αλλά και για να βασιλεύσει στον εσωτερικό του κόσμο.
Συντελεστές:
Η σκηνογραφία ανήκει στον εικαστικό Αντώνη Νεοφύτου, η κινησιολογία στον Άριστο Παπαχριστοφή, το κοστούμι, το μακιγιάζ και η κόμμωση στον Στέλιο Στυλιανού. Οι ηχογραφημένες φωνές ανήκουν στον Γιώργο Μουαΐμη και στον Στέλιο Στυλιανού.
Πότε/πού: Τετάρτη, 27 Μαρτίου, ώρα 8:00 μ.μ. «Γράμματα στον Τενεσί» στο Wherehaus, Μιχαήλ Κουσουλίδη, 5, Λευκωσία. Είσοδος ελεύθερη.
