Kathimerini.gr
Εχοντας πια αρκετές εβδομάδες εγκλεισμού στην πλάτη, όλοι λίγο-πολύ ρίχνουν το βλέμμα στην περίφημη «επόμενη μέρα»· στην οικονομία, στις κοινωνικές μας σχέσεις, στον αθλητισμό, στις τέχνες, που οι περισσότεροι τις αφήνουν (παραδοσιακά) τελευταίες. Εκτός από τους καλλιτέχνες δηλαδή, οι οποίοι συνεχίζουν να κάνουν αυτό που γνωρίζουν, ελπίζοντας πως ο κόσμος θα ενδιαφέρεται και αύριο για τα έργα τους. Στην αγρίως πληττόμενη από την πανδημία Νέα Υόρκη, η Ζαφειρία Δημητροπούλου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Peoples Theatre Project και μια από τις 25 ανερχόμενες ηγετικές προσωπικότητες στη διοίκηση καλλιτεχνικών οργανισμών σύμφωνα με το New York Foundation for the Arts, προσπαθεί να συντονίσει έναν θεατρικό θίασο μέσω Zoom.
«Ο κορωνοϊός μάς βρήκε λίγο πριν από την πρεμιέρα της καινούργιας μας παράστασης “Future is Now” και προφανώς τα ανέτρεψε όλα. Αναζητήσαμε ωστόσο άλλες διόδους. Βλέποντας και από την Ευρώπη τι έρχεται, αποφασίσαμε να κλείσουμε μία εβδομάδα πριν από την επίσημη καραντίνα· σε αυτό το διάστημα, δουλεύοντας εντατικά, καταφέραμε να στήσουμε όλες μας τις δραστηριότητες, εκπαιδευτικές αλλά και την παράσταση, διαδικτυακά. Πλέον κάνουμε τις πρόβες μας εξ αποστάσεως και σε λίγο θα είμαστε έτοιμοι για πρεμιέρα μέσω Ιντερνετ», μου λέει η ίδια.
Με Μεξικανή μητέρα και μεγαλωμένη στην Ελλάδα, η 30χρονη Ζαφειρία έχει προλάβει να συμμετάσχει στις θεατρικές ομάδες του Γιαν Φαμπρ, του Δημήτρη Λιγνάδη και της Ρούλας Πατεράκη, ενώ τα τελευταία έξι χρόνια βρίσκεται στην Αμερική, αρχικά στην Καλιφόρνια για σπουδές και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη για να επιχειρήσει να εφαρμόσει το δικό της δημιουργικό όραμα. «Ο δικός μας οργανισμός υπηρετεί ένα σωματικό θέατρο, καινοτόμο και πολυεθνικό, το οποίο ταυτόχρονα ασχολείται με κοινωνικά θέματα, κυρίως τον φυλετικό ρατσισμό και τις διακρίσεις που αφορούν και την περιοχή μας (στο Ανω Μανχάταν όπου βρίσκεται το θέατρο, ζουν πολλοί μετανάστες από τη Λατινική Αμερική)».
«Προσωπικά πιστεύω πως τώρα είναι ακόμα πιο επιτακτική ανάγκη η τέχνη να μην αποτελεί σημάδι κοινωνικοοικονομικού διαχωρισμού», λέει η Ζαφειρία Δημητροπούλου.
Η διάκριση μεταξύ «εμπορικού» θεάτρου –με τον όρο εννοούνται οι πελώριες παραγωγές του Μπρόντγουεϊ– και της λεγόμενης non-profit σκηνής της Νέας Υόρκης φαίνεται πως παίζει σημαντικό ρόλο και τις μέρες του κορωνοϊού. «Ο όρος “εμπορικό θέατρο” δεν αναφέρεται στην ποιότητα αλλά στο είδος των παραγωγών. Αυτά τα πανάκριβα πρότζεκτ, που συνοδεύονται και από ανάλογα εισιτήρια, έχουν τώρα καταρρεύσει εντελώς. Οι ζημίες είναι πολύ μεγάλες και επιπλέον οι ιδιοκτήτες των θεάτρων ζητούν από τις παραγωγές κανονικά τα συμφωνημένα ενοίκια, τα οποία βέβαια στο Μπρόντγουεϊ είναι κι αυτά τεράστια. Από την άλλη, τα non-profit θέατρα μπορούν και λειτουργούν διαδικτυακά επειδή σχεδόν όλοι οι βασικοί χρηματοδότες (κυβερνητικοί φορείς, ιδρύματα και ιδιώτες) έχουν δεσμευθεί να τιμήσουν τα συμβόλαια έως τη λήξη της παρούσας κατάστασης», εξηγεί η Ζ. Δημητροπούλου.
Η ίδια μού λέει ακόμα πως η δύσκολη περίσταση έφερε στην επιφάνεια και μεγάλα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα που ήδη προϋπήρχαν, με σημαντικό μέρος του πληθυσμού της πόλης να ζει στο όριο της φτώχειας. «Προσωπικά πιστεύω πως τώρα είναι ακόμα πιο επιτακτική ανάγκη η τέχνη να μην αποτελεί σημάδι κοινωνικοοικονομικού διαχωρισμού. Δεν μπορεί να είναι ελιτίστικη ούτε να στοχεύει μόνο σε όσους έχουν πολλά χρήματα, κι αυτό ισχύει για το θέατρο, τη μουσική, τα μουσεία κ.λπ. Για παράδειγμα, το σινεμά: στη Νέα Υόρκη πρέπει να δώσεις 20 δολάρια για ένα εισιτήριο, τη στιγμή που η συνδρομή σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα είναι 12-13 δολάρια τον μήνα. Η εμπειρία της συλλογικής θέασης στην αίθουσα προφανώς δεν αντικαθίσταται, αλλά η τέχνη βρίσκει και πάλι τον τρόπο της να φτάσει στο κοινό».
Νέες ιδέες
Οσο για την επόμενη μέρα του θεάτρου, εκείνη τη βλέπει ως ευκαιρία: «Δεν πιστεύω βέβαια ότι θα σταματήσουν να υπάρχουν θέατρα, απλώς θα γεννηθούν και νέοι τρόποι να μεταλαμπαδεύσουμε τα μηνύματα. Κάνουμε τέχνη για να ειπωθεί κάτι που δεν μπορεί να ειπωθεί διαφορετικά, δίχως όμως παρωπίδες. Αυτές τις μέρες με τις πρόβες στο Zoom για παράδειγμα, έχω αρχίσει να εξερευνώ και την κινηματογραφική αισθητική, μιας και όλοι είμαστε μπροστά από μια κάμερα. Κάπως έτσι γεννιούνται οι καινούργιες ιδέες».
