Το μήνυμα το αφήνουμε για το αύριο

Η Μαρίνα Μακρή και η Έλενα Καλλινίκου από την ομάδα enacttheatre παρουσιάζουν τις «Καρέκλες» του Ευγένιου Ιονέσκο, που πραγματοποιείται με την υποστήριξη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας FlashArt του Θεάτρου Ριάλτο. Αρχικά, το έργο θα παρουσιαζόταν θεατρικά, αλλά λόγω των νέων συνθηκών, αποφάσισαν να το αποδώσουν κινηματογραφικά. Το έργο διαδραματίζεται σε ένα ερημικό νησί, μέσα στο διαμέρισμα ενός ακατοίκητου πύργου, όπου οι δύο ήρωες βρίσκονται έγκλειστοι και κοινωνικά απομονωμένοι εδώ και χρόνια. Η Μαρίνα και η Έλενα μού λένε ότι η συνθήκη της πανδημίας, της κρίσης, της απομόνωσης είχε μεγάλη επιρροή επάνω τους, καθώς και το πώς αντιλαμβάνονται το ίδιο το έργο: «Μας δόθηκε η ευκαιρία να κάνουμε μια νέα ανάγνωση του έργου».

–Οι «Καρέκλες» του Ιονέσκο προοριζόταν για τη σκηνή τον Απρίλιο, άλλαξε η προσέγγισή σας λόγω κινηματογραφικής απόδοσης, πού δυσκολευτήκατε;

–Άλλαξε εντελώς. Με τα καινούργια δεδομένα που είχαμε, ενός άδειου θεάτρου και μιας κάμερας,  έπρεπε να το προσεγγίσουμε από την αρχή διαφορετικά όσο αφορά και τη σκηνοθεσία αλλά και την ερμηνεία. Επίσης , η συνθήκη αυτή της πανδημίας, της κρίσης, της απομόνωσης είχε μεγάλη επιρροή για εμάς και το πώς αντιλαμβανόμαστε το έργο. Μας δόθηκε η ευκαιρία να κάνουμε μια νέα ανάγνωση του έργου. ∆υσκολευτήκαμε πάρα πολύ σε πολλά επίπεδα.

–Πώς οι «Καρέκλες» του Ιονέσκο «κάθονται» στο σήμερα;

–Πρόκειται για δύο ηλικιωμένους που βρίσκονται απομονωμένοι σε ένα σπίτι. Λίγο πριν να δώσουν τέλος στη ζωή τους αποφασίζουν να φανταστούν ότι καλούν κόσμο στο σπίτι τους έτσι ώστε να ανακοινώσουν το μήνυμα τους. Αυτό το μήνυμα είναι το απόλυτο τίποτα. Μόνο από τη περιγραφή είναι ξεκάθαρο το πως «κάθονται» στο σήμερα. Πέραν τούτου, όπως ήρθαν τα πράγματα, θεωρήσαμε ότι είναι σωστό να το κινηματογραφήσουμε αντί να γίνει ζωντανά. Έτσι βρεθήκαμε σε ένα άδειο θέατρο να παίζουμε θέατρο. Και αυτό λέει πολλά για το σήμερα. Έχει κάτι πολύ νεκρό το όλο έργο. Μουδιασμένο.

–Τι σημαίνει για εσάς ασημαντότητα, αλλά και να είστε σημαντικές, είτε ως άνθρωποι είτε ως ηθοποιοί;

–Έλενα: Ασημαντότητα είναι οι στιγμές που εγκαταλείπουμε την εμμονή της σπουδαιότητάς μας. Όταν η προσοχή στρέφεται προς εμένα κοιτάζω τον ουρανό που μου το υπενθυμίζει. Σημαντικό είναι το έργο που παράγουμε, είτε ως ηθοποιοί είτε ως άνθρωποι.

–Μαρίνα: Ασημαντότητα είναι να υπενθυμίζεις στον εαυτό σου ακριβώς αυτό, και έτσι ίσως, κάποτε, γίνεις σημαντικός ως άνθρωπος και ως δημιουργός ή ίσως και όχι.

–Ποιο είναι το πραγματικό ζητούμενο της τέχνης σήμερα; Η πανδημία άλλαξε ή έστω μπορεί να αλλάξει τη σχέση θεατή – ηθοποιού;

–Έλενα: Να προκαλεί συναισθήματα. Προσωπικά, κουβαλώντας την εμπειρία του άδειου θεάτρου από θεατές, συνειδητοποίησα ότι ο θεατής για τον ηθοποιό είναι όπως το νερό που συναντά κάποιος στην έρημο.

–Μαρίνα: ∆εν ξέρω. Ανυπομονώ να δω.

–Νομίζετε ότι διδαχθήκαμε κάτι από την περασμένη περίοδο ως ατομικότητες; Ή όπως ο ήρωας στις «Καρέκλες» ενώ είχαμε πάρει το μήνυμα δεν μπορούμε να το μεταφέρουμε;

–Έλενα: Ναι ότι η παύση, το διάλειμμα, η διακοπή είναι απα ραίτητη σε όλα τα επίπεδα. Ο άνθρωπος ξεχνά, όπως και ο ήρωας στο έργο του Ιονέσκο, ότι όλα επιστρέφουν στο τίποτα. Ο άνθρωπος δεν ήρθε για να μείνει. Ήρθε για να φύγει. Αλλά επειδή το ξεχνούμε, το μήνυμα το αφήνουμε για το αύριο.

–Μαρίνα: Σίγουρα διδαχθήκαμε το πόσο χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλο και ταυτόχρονα βιώνουμε ότι αποτελούμε πιθανή απειλή για την υγεία ο ένας του άλλου. Και αυτό είναι παράδοξο. Λες να πήραμε κάποιο μήνυμα; ∆εν ξέρω, είναι δύσκολο να μεταφέρεις μηνύματα, τα φίλτρα είναι τόσα πολλά που το μήνυμα δεν καταφέρνει να μεταδοθεί αφιλτράριστο. –Έχουμε επιστρέψει στο παράλογο της καθημερινότητας, μετά την αναγκαστική συνθήκη της καραντίνας; –Έλενα: Ναι και θα συνεχίζουμε να επιστρέφουμε εις τον αιώνα τον άπαντα.

–Μαρίνα: Ναι, σε μια νέα καθημερινότητα που ήρθε για να μείνει. Αλλά έχει ενδιαφέρον.. εκεί που πας να βαρεθείς, έρχεται πάντα κάτι «παράλογο» και σου δίνει την ευκαιρία να βρεις καινούργιο νόημα. ∆ίνει νέο νόημα στις ζωές όλων και αποκτάμε νέες συζητήσεις τις οποίες επαναλαμβάνουμε μέχρι να έρθει κάτι άλλο. Είναι μια συνεχόμενη προσαρμογή.

Πληροφορίες: «Οι Καρέκλες» του Ευγένιου Ιονέσκο, σκηνοθεσία: enacttheatre. Ηθοποιοί: Μαρίνα Μακρή, Έλενα Καλλινίκου. Κινηματογράφηση/ Μοντάζ: A Vendre.
* Θερμές Ευχαριστίες: Bridges Residency, Θέατρο Πόλις, Λία Χαράκη, Θέατρο ∆έντρο, Κίμωνα Φιορέτο, Αλέξη Θεμιστοκλέους, Μαρία Χατζηλοΐζου και Μαριάννα Μιχαήλ.

ΈΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ