ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Το θέατρο και οι άνθρωποί του είναι εδώ

Τέσσερις σκηνοθέτες και πέντε ηθοποιοί ανοίγουν στην «Κ» το δικό τους θεατρικό παράθυρο, αναπνεύστε ελεύθερα

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Μπορεί οι θεατρικές αίθουσες να είναι προς ώρας άδειες και το σανίδι να μη δονείται, εξαιτίας της πανδημίας, ωστόσο, οι άνθρωποι του θεάτρου δεν σιωπούν, αγωνιούν βέβαια για το μέλλον ως επαγγελματίες, αλλά και ως καλλιτέχνες. Στην «Κ» ζητήσαμε από τέσσερις σκηνοθέτες και πέντε ηθοποιούς, Μαρίνα Βρόντη, Παναγιώτης Λάρκου, Μαγδαλένα Ζήρα, Κώστας Σίλβεστρος, Ανδρέας Τσέλεπος, Βαλεντίνος Κόκκινος, Βασιλική Κυπραίου, Νιόβη Χαραλάμπους, Χριστίνα Χριστόφια, να μας απαντήσουν στο ερώτημα: «Τι σημαίνει για τον ηθοποιό/σκηνοθέτη να μην έχουμε, έστω και προσωρινά, ζωντανό θέατρο;», αλλά και να επιλέξουν ένα απόσπασμα από κάποιο έργο, το οποίο νιώθουν ότι αντικατοπτρίζει την τρέχουσα κατάσταση. Ας ανοίξει η αυλαία.


ΜΑΡΙΝΑ ΒΡΟΝΤΗ

«Επειδή οι συνθήκες που ζούμε τώρα δεν είναι κανονικές, θα ήταν ελαφρομυαλιά από μέρους μου να πω ότι η διεξαγωγή μιας θεατρικής παράστασης θα άλλαζε την τρέχουσα, λυπηρή θέση στην οποία έχουμε βρεθεί. Για μας η έλλειψη ζωντανού θεάτρου, είναι μια μοναξιά, μια ευθεία γραμμή την ώρα που φεύγει η ζωή, μια ανησυχία για το μέλλον μήπως και δεν υπάρξει ξανά. Πάντα, όταν ανέβαινα στη σκηνή, έλεγα πως αυτή ίσως είναι η τελευταία φορά που πατώ το σανίδι. Τώρα τρέμω κάτι τέτοιο μην είναι αλήθεια. Μην πεθάνει ο πολιτισμός, γιατί τότε αλίμονο στο πώς θα κοιτάει ο άνθρωπος τον άνθρωπο!

 «… Απαγορεύονται οι συνεστιάσεις και όλα τα θεάματα. Τα καταστήματα, τα εστιατόρια και τα καφενεία θα λειτουργούν ελάχιστες ώρες, για να περιοριστεί η εξάπλωση ψευδών ειδήσεων. Διότι υπάρχει η υποψία πως το κακό που μας βρήκε προέρχεται από κάτι ανώτερό μας, από τον ουρανό, και καθετί από τον ουρανό διαβρώνει σαν αόρατη βροχή τις στέγες, τους τοίχους και τις ψυχές μας. Όπως σας είπα, αυτή είναι η τελευταία δημόσια συγκέντρωση. Ομάδες πάνω από τρία άτομα θα διαλύονται. Επίσης, απαγορεύεται να περιφέρεστε άσκοπα. Όλοι οι πολίτες επιβάλλεται να κυκλοφορείτε ανά δύο, για να επιτηρείτε ο ένας τον άλλο. Τώρα γυρίστε στα σπίτια σας και μείνετε εκεί. Θα βγείτε μόνο σε περίπτωση μεγάλης ανάγκης. Ειδικά συνεργεία θα στιγματίζουν την πόρτα κάθε μολυσμένου σπιτιού: θα κάνουν έναν μεγάλο κόκκινο σταυρό με μπογιά στην πόρτα και θα γράφουν, «Ελέησόν με, Κύριε!».»
Από τον μονόλογο του Προεστού στο «Παιχνίδι της Σφαγής» του Ευγένιου Ιονέσκο.


ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΑΡΚΟΥ

«Μια ανησυχία για το πότε θα τελειώσουν τα χρήματα την έχω. Δηλαδή ξέρω, αλλά ανησυχώ έτσι για το σασπένς. Προς το παρόν μαγειρεύω. Και φοβάμαι πως όταν τελειώσει όλο αυτό, γιατί θα τελειώσει, θα χάσουμε ξανά την ευκαιρία να αξιολογήσουμε με καθαρό μυαλό τι στ’ αλήθεια είχε συμβεί. Υπάρχουν ιοί πιο επικίνδυνοι από αυτόν. Ο ιός του φόβου, της έλλειψης ψυχραιμίας, ο ιός του καταπίνω αμάσητα όλες τις πληροφορίες. Εμβόλιο υπάρχει. Κριτική σκέψη το λένε. Και με το θέατρο είναι πολύ καλή φίλη.

L : Πού είμαι; Πού βρίσκομαι; Αυτό είναι το σπίτι μου; Δεν βαριέστε το σπίτι μου θα ’ναι. Να και το πτώμα μου πλάι στο πτώμα του βάζου μου. Γολιάθα; Εκδότα μου; Με εγκατέλειψαν; Πόσο άδειο μου φαίνεται το σπίτι μου χωρίς εμένα. Αγαπητό μου τηλέφωνο που έσβησες μαζί με τη φωνή μου! Κι εσύ γέρικο bulgari που σταμάτησες ακριβώς τη στιγμή του θανάτου μου! Κι εσύ, πορσελάνινο βάζο μου, σύντροφε πιστέ στην εξορία μου, όλα εσείς, χρυσές μου αγάπες, θα θαφτείτε μαζί μου, συνοδεύοντας τη μούμια μου, μέσα στην πυραμίδα από κρύσταλλο και βασάλτη που έβαλα να χτίσουν στο Αλτιπλάνο της Βολιβίας πάνω από τη λίμνη Τιτικάκα. Θα είστε οι αιώνιοι μάρτυρες του βαθιού δεσίματος που είχα στη ζωή με τα απλά και καθημερινά αντικείμενα! Κάποιος χτυπάει την πόρτα. Ποιος είναι;»
Απόσπασμα από το έργο «Το ψυγείο» του Κοπί


ΜΑΓΔΑΛΕΝΑ ΖΗΡΑ

«Πώς θα ήταν η ζωή μας τώρα αν δεν μπορούσαμε να ονειρευτούμε πως μια μέρα θα είμαστε μαζί στον ίδιο χώρο ξανά για να μοιραστούμε ιστορίες από τη σκηνή; Μετά απ’ όλο αυτό οι άνθρωποι, διψασμένοι για ουσιαστική επαφή, θα στραφούν στο θέατρο, στην τέχνη που δημιουργεί κοινότητες. Μας πληγώνει το ότι είμαστε από τους πρώτους που βρέθηκαν μετέωροι αλλά οι τελευταίοι για τους οποίους η πολιτεία θα μεριμνήσει –παρόλο που οι τέχνες είναι βάλσαμο σ’ αυτή τη σκοτεινή περίοδο. Μας παρηγορεί η σκέψη πως το θέατρο θα μας βοηθήσει να ξαναχτίσουμε αυτά που τώρα γκρεμίζονται, γιατί ήταν πάντα στον πυρήνα μιας ελεύθερης κοινωνίας».

«… πέρασα από πόλεις που δεν τις είχα ξαναδεί. Οι αρουραίοι αιμορραγούσαν απ’ το στόμα και τ’ αυτιά, καλό είναι αυτό βέβαια, και τα κορίτσια επίσης στην άκρη του δρόμου. Ήταν πολύ κουραστικά εκεί γιατί έχουν στρατολογηθεί τα πάντα, υπήρχαν στοίβες πτωμάτων, άλλον τον είχε σκοτώσει ο καφές και άλλον τον είχαν σκοτώσει οι καρφίτσες, κάποιους τους είχε σκοτώσει η ηρωίνη, το πετρέλαιο, τα αλυσοπρίονα, η λακ των μαλλιών, η χλωρίνη, τα βότανα. […] Ποιος θα κινητοποιήσει το σκοτάδι και τη σιωπή;»
Απόσπασμα από το έργο «Πολύ Μακριά» της Κάριλ Τσέρτσιλ.


ΚΩΣΤΑΣ ΣΙΛΒΕΣΤΡΟΣ

«Σημαίνει ότι σου δίνεται χρόνος για ανασυγκρότηση, για παρατήρηση, για μια σειρά νέων συναισθημάτων που σπάνε τον τοίχο ανάμεσα στον ηθοποιό και τον ρόλο. Δεν υπάρχει ρόλος. Υπάρχεις εσύ, εσύ που οφείλεις να προβληματιστείς, να ανησυχήσεις, να βγάλεις τα συμπεράσματά σου, να αντέξεις τη σιωπή, να χειροκροτήσεις άλλους και μέσα σ’ αυτό το νέο χειροκρότημα να ονειρευτείς. Να ονειρευτείς όσα θα έχεις να διηγηθείς μετά απ’ όλ’ αυτά».

«Σε καταλαβαίνω! Κι ετούτο επειδή αντίκρισα αμέτρητες φορές το γυμνό κορμί και την ψυχή σου. Σε είδα δίχως τη μάσκα σου, την κομματική σου ταυτότητα ή την εθνική σου υπερηφάνεια. Γυμνό σα νεογέννητο, γυμνό σα στρατάρχη ξεβράκωτο. Σε ξέρω και σε καταλαβαίνω. Και θα σου πω τι είσαι, ανθρωπάκο, επειδή πιστεύω πραγματικά στο τρανό σου μέλλον. Μα επειδή το μέλλον σου ανήκει, αναμφίβολα σου ανήκει, ρίξε μια ματιά στον εαυτό σου. Κοίτα τον όπως είναι πραγματικά. Άκου αυτό που κανένας από τους ηγέτες και τους αντιπροσώπους σου δεν τολμά να σου πει: Είσαι «άνθρωπος μικρός, κοινός». Συλλογίσου τη διπλή έννοια που έχουν τούτες οι λέξεις, «μικρός» και «κοινός»... Μην το βάζεις στα πόδια! Βρες το κουράγιο να αντικρίσεις τον εαυτό σου!»
Απόσπασμα από το «Άκου Ανθρωπάκο» του Βίλχελμ Ράιχ.



ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΣΕΛΕΠΟΣ

«Το θέατρο εκφράζει μια βασική ανθρώπινη ανάγκη –κάποιος μπορεί να τη χαρακτηρίσει ως ένα ένστικτο– να μιμείται, να προβάλλει ιστορίες και να δημιουργεί νόημα μέσω της αφήγησης και της αλληγορίας. Αυτό το ένστικτο το βλέπουμε να εκφράζεται στα παιδιά όταν “υποδύονται” πραγματικούς ή φανταστικούς χαρακτήρες και γεγονότα. Επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε για τη ζωή μας και μας ενθαρρύνει να κοιτάξουμε πραγματικά τον εαυτό μας, τις αξίες μας και τη συμπεριφορά μας. Επομένως, το θέατρο έχει ουσιαστική σημασία επειδή είναι μέρος αυτού που μας κάνει ανθρώπους.

«Επέρασ’ η νεότης•
εγύρισε ’ς το μάραμα ο δρόμος της ζωής μου•
το φύλλον εκιτρίνισε•κι’ απ’ όλα όσα πρέπει
να έχουν τα γηράματα, – τιμήν, αγάπην, σέβας,
σωρόν τους φίλους, – τίποτε δεν έχω να προσμένω•–
κατάραις μόνον σιγαναίς, αλλά θερμαίς θα έχω,
κι’ αγάπην μόνον ψεύτικην από τα χείλη, – λόγια,
που η καρδιά να τ’ αρνηθή θα ήθελ’ η καϋμένη
πλην δεν τολμά.
Απόσπασμα από τον «Μάκβεθ» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (μτφρ. Δημήτριος Βικέλας)


ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ

«Φαντάζομαι ό,τι σημαίνει και για το κοινό. Το ζωντανό θέατρο είναι μια στιγμή συνάντησης, όπου το μαζί είναι το ζητούμενο. Παράσταση και κοινό βρίσκονται στο ίδιο βαγόνι. Κάθε πράγμα συμβαίνει σε ενεστώτα χρόνο, χωρίς μοντάζ, κι αυτό το κάνει επικίνδυνο, μαγικό και σημαντικό. Μαζί μοιραζόμαστε ένα ταξίδι, χέρι-χέρι, με αγάπη. Το ζωντανό θέατρο όπως και κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελεί ένδειξη οξυγόνου».

«Η παράσταση δεν είναι φώτα, δεν είναι σκηνικό, είναι οι άνθρωποι, εσείς κι εγώ. Είναι οι γυναίκες που μας ρωτούν, είναι τα παιδιά που μας κοιτούν, έτσι που, εσείς, καθώς κι εγώ, αφήνουμε την ώρα να πηγαίνει μόνη της. Η παράσταση δεν είναι φώτα, δεν είναι σκηνικό, είναι οι άνθρωποι, εσείς κι εγώ. Είναι η αδιακρισία σας στη μοναξιά μας, είναι η αναπνοή σας στη σιωπή μας. Τέλος, είναι η αγάπη σας για ’μας.»
Πρόλογος, «Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε» του Λουίτζι Πιραντέλλο, στίχοι: Μάνος Χατζιδάκις (1961)


ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΥΠΡΑΙΟΥ


«Ερημιά. Έλλειψη ανθρώπων. Απουσία στιγμών. Κατάργηση σκέψης. Φόβος. Σκοτεινιά. Έλλειψη οξυγόνου. Κλειστά παράθυρα. Ζωή μισή».

Τώρα θα κλάψω για όλα τα ρυάκια, που δεν θα γίνουνε ποτάμια.
Για όλα τα παιδιά που δεν θα μεγαλώσουν, επειδή δεν θα τα αγαπήσει κανείς.
Για όλα τα καλοκαίρια που δεν θα αφήσουν καμία ανάμνηση.
Για όλους τους δασκάλους που δεν θα θυμόμαστε τα ονόματά τους.
Για όλα τα βράδια που δεν θα καληνυχτίσω κανέναν.
Για όλα τα φαγητά που δεν θα μαγειρέψω για σένα.
Για όλα τα ποιήματα που δεν θα γράψεις για μένα.
Θα κλάψω για εκείνες τις ώρες που ένιωσα απόλυτα μόνη μου.
Κλαίω για σένα και για μένα.».
Απόσπασμα από «Αβελάρδος και Ελοΐζα» του Γιάννη Καλαβριανού.


ΝΙΟΒΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ

«Δυστυχώς μόνο στεναχώρια μπορεί να προκαλέσει και έντονη ανησυχία το να μην έχουμε έστω και προσωρινά τη δυνατότητα να εκφραστούμε... Για έναν ηθοποιό το Θέατρο είναι Ζωή... Αναπνοή... Ενέργεια... Τροφή… Φαντάζομαι πως έχουμε πάψει όλοι να αναπνέουμε αυτές τις στιγμές... Φοβάμαι να σκεφτώ πώς θα είμαστε όταν θα χρειαστούμε «αναπνευστήρες» για να συνεχίσουμε... Αν συνεχίσουμε.. Και αν… γενικά..

«Βλαντιμίρ: Τούτη τη στιγμή, όμως, σε τούτη εδώ την άκρη, η ανθρωπότητα ολόκληρη είμαστε εμείς είτε μας αρέσει είτε όχι. Ας σπεύσουμε να επωφεληθούμε λοιπόν πριν είναι πολύ αργά.
Το βέβαιο είναι πώς οι ώρες είναι ατελείωτες, κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες κι είμαστε αναγκασμένοι να τις σκοτώνουμε με διάφορα καμώματα που, πώς να το πω, που μπορεί εκ πρώτης όψεως να μοιάζουν λογικά, μέχρι που μας γίνονται συνήθεια. Θα μου πεις βέβαια πως το κάνουμε για να μη χάσουμε τα λογικά μας. Αναμφισβήτητα. Μήπως όμως δεν έχουμε κιόλας χαθεί σε αέναα κι ανήλιαγα αβυσσαλέα βάθη; Αυτό λέω καμιά φορά με τον νου μου. Παρακολουθείς τον συλλογισμό μου;
Εστραγκόν: Όλοι μας γεννιόμαστε τρελοί. Μερικοί μένουν».
Απόσπασμα από το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σ. Μπεκετ


ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΡΙΣΤΟΦΙΑ

«Δεν αντιλαμβάνομαι τον ηθοποιό ως κάτι ξεχωριστό από την υπόλοιπη κοινωνία. Γιατί αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της και αν είναι αρκούντως παρατηρητικός και με ευαίσθητες κεραίες, μπορεί να ευτυχίσει να έχει σκηνικές στιγμές αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας ουσιαστικής με τους υπόλοιπους ανθρώπους που επιλέγουν να έρθουν σε μια θεατρική αίθουσα και να συμμετέχουν στη θεατρική πράξη. Αν κάτι λείπει, λοιπόν, έστω και προσωρινά από τη μη ύπαρξη του ζωντανού θεάτρου, είναι η κατάργηση αυτής της «κοινωνικότητας» –ας μου επιτραπεί αυτή η παράδοξη ορολογία– η κατάργηση της ζωντανής επικοινωνίας, η συλλογική συμμετοχή. Αυτή είναι και η ουσία της θεατρικής πράξης κατά την άποψή μου. Η δυνατότητα της συλλογικής συμμετοχής στο έργο τέχνης, της συλλογικής κατάθεσης και ανταλλαγής. Σκέψεων, ενέργειας, ανάσας. Σ’ αυτό ανυπομονώ να επιστρέψω. Τόσο στο θέατρο όσο και στη ζωή. Στο ΜΑΖΙ. Αλλιώς δεν έχει αξία».
 
«Κανένα πλάσμα δεν ανέχεται τη μοίρα της αυτάρκειας. Απόδειξη πως, σχεδόν όλα τα ζώα, κοπαδιαστά ζουν. Και τα φυτά πολλές φορές. Συχνά, δίπλα σ’ ένα πανύψηλο λυγερό κυπαρίσσι, στέκει ένα άλλο κοντύτερο με τη δύναμη των κλαδιών του προς τα πλάγια και ποτέ προς τα πάνω…».
Απόσπασμα από το «Μου σερβίρετε ένα βασιλόπουλο παρακαλώ», της Λιλής Ζωγράφου.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Θέατρο-Χορός: Τελευταία Ενημέρωση

X