Της Μαρίας Ηρακλέους
Σημαντική εξέλιξη ως προς την αντιμετώπιση μορφών καρκίνου θεωρείται η μέθοδος της Πρωτονοθεραπείας. Η μέθοδος έρχεται για πρώτη φορά στην Κύπρο με την ίδρυση και εγκατάσταση Κέντρου Πρωτονοθεραπείας που θα δημιουργηθεί σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.
Πρόκειται για επένδυση μερικών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που θα προσφέρει 30 νέες θέσεις εργασίας. Το κέντρο θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες περίπου 350 ασθενών ετησίως. Η πρωτονοθεραπεία αποτελεί την εξέλιξη της ακτινοθεραπείας και αναμένεται να αλλάξει ριζικά τα δεδομένα στην αντιμετώπιση του παιδιατρικών καρκίνων αλλά και του προστάτη, του πνεύμονα και του μαστού.
Σε συνέντευξή του στην «Κ» ο Γιάννης Πανταλός, Επιστημονικός υπεύθυνος και Senior Project Manager του έργου της Πρωτονοθεραπείας στον οργανισμό Κώστα Παπαέλληνα (Φαρμακευτική Οργάνωσις Κύπρου Λτδ), εξηγεί ποια είναι η διαφορά της μεθόδου της Πρωτονοθεραπείας σε σχέση με τις υφιστάμενες μεθόδους και ποιες μορφές καρκίνου.
–Κατ΄ αρχάς εξηγήστε μας, τι είναι η πρωτονοθεραπεία;
–Τρία είναι τα κύρια όπλα της επιστήμης στη μάχη κατά του καρκίνου.Η χειρουργική αντιμετώπιση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται συνδυασμοί των ανωτέρω. Η ακτινοθεραπεία γενικά στις αναπτυγμένες χώρες, αντιμετωπίζει είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με τις άλλες δύο, το 50 % των ασθενών που πάσχουν από καρκίνο.
Η πρωτονοθεραπεία είναι η πλέον σύγχρονη εξέλιξη της ακτινοθεραπείας. Η διαφορά της από την γνωστή σε όλους μας ακτινοθεραπεία, είναι πως χρησιμοποιεί δέσμη πρωτονίων.
Τα πρωτόνια είναι στοιχειώδη σωμάτια του πυρήνα των ατόμων με χαρακτηριστικές φυσικές ιδιότητες που τα καθιστούν εξαιρετικά κατάλληλα για την ακριβή στόχευση των καρκινικών όγκων και την σχεδόν απόλυτη προστασία των γύρω του όγκου υγιών ιστών και οργάνων από την ανώφελη και επομένως επιβλαβή ακτινοβόληση.
–Πού χρησιμοποιείται η μέθοδος και ποια είναι τα αποτελέσματα;
–Η χρήση των πρωτονίων άρχισε με την θεραπεία κυρίως παιδιατρικών καρκίνων και καρκίνου του οφθαλμού, λόγω της εξαιρετικής ικανότητας ακριβούς στόχευσης του όγκου και μόνον. Έτσι αποφεύγονται όλες οι δυσμενείς δευτερογενείς παρενέργειες της κλασικής ακτινοθεραπείας, όπως η ανάπτυξη δευτερογενούς νεοπλασίας μετά από χρόνια, η διανοητική καθυστέρηση στις περιπτώσεις ακτινοβόλησης τμήματος του εγκεφάλου σε παιδιά, οι καρδιοπάθειες λόγω ανωφελούς ακτινοβόλησης μέρους του μυοκαρδίου στην κλασική ακτινοθεραπεία αριστερού μαστού κ.α.
Τα αποτελέσματα της πρωτονοθεραπείας είναι τόσο ενθαρρυντικά, που η αύξηση των κέντρων πρωτονοθεραπείας στην Ευρώπη και την Αμερική ακολουθεί γεωμετρική πρόοδο. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ακτινοβοληθέντων με πρωτόνια ασθενών μετά το πέρας της θεραπείας τους και για πολλά χρόνια μετά, είναι ένα από τα πιο θεαματικά αποτελέσματα με ευεργετικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Ο καρκίνος του προστάτη, του πνεύμονα και του μαστού είναι οι επόμενοι στόχοι της πρωτονοθεραπείας, αλλάζοντας ριζικά τα δεδομένα στην αντιμετώπιση τους.
–Γιατί επιλέχθηκε η Κύπρος για το πρώτο κέντρο πρωτονοθεραπείας στην περιοχή;
–Για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί η κυπριακή πολιτεία έχει εντάξει ήδη στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον καρκίνο, την πρωτονοθεραπεία ως μία από τις νεότερες μεθόδους αντιμετώπισης της νόσου, σεβόμενη και φροντίζοντας στον μέγιστο βαθμό τους καρκινοπαθείς συμπατριώτες μας, ιδιαίτερα μέσα από το ΓεΣΥ.
Δεύτερον, γιατί με κέντρο την Κύπρο και ακτίνα 2000 χιλιομέτρων τουλάχιστον, η Νοτιοανατολική Μεσόγειος δεν διαθέτει κανένα Κέντρο Πρωτονοθεραπείας. Η πρώτη χώρα που θα το εγκαταστήσει πρέπει να είναι η Κύπρος για να αποκομίσει και τα πολλαπλά οφέλη που θα προκύψουν.
–Πού και πότε θα λειτουργήσει;
–Ευτυχώς η Κύπρος είναι νησί με μικρές σχετικά χιλιομετρικές αποστάσεις και διαθέτει σοβαρά Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και Ιδρύματα. Άρα επιλογές υπάρχουν πολλές και πολύ καλές, θα πρέπει όμως και οι αρμόδιες πολιτικές αρχές να εκφράσουν γνώμη επ’ αυτού. Η έναρξη της κλινικής λειτουργίας του Κέντρου Πρωτονοθεραπείαςθα γίνει περίπου 28 μήνες μετά την έναρξη των εργασιών προετοιμασίας του χώρου εγκατάστασης. Προηγούνται οι σχετικές μελέτες και αδειοδοτήσεις από τις Αρχές και επομένως αυτός είναι πάντα ένας αστάθμητος παράγοντας στον υπολογισμό της χρονικής στιγμής.
–Τι αριθμό ασθενών Κύπρου και εξωτερικού θα μπορεί να εξυπηρετήσει το κέντρο;
–Ο μέγιστος αριθμός ασθενών που το Κέντρο μπορεί να καλύψει ετησίως είναι 350. Μπορεί να είναι μόνον κάτοικοι Κύπρου, πολύ πιθανόν όμως να χρειαστεί να καλυφθούν και οι ανάγκες όμορων χωρών και κυρίως της Ελλάδας.
–Ποια η επένδυση για την δημιουργία του Κέντρου;
–Πρόκειται για μια καθαρά ιδιωτική επένδυση μερικών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Το τελικό ποσό θα διαμορφωθεί από πολλούς παράγοντες όπως ο τόπος εγκατάστασης, οι συμπληρωματικές μελέτες και κατασκευές που θα απαιτηθούν στην πορεία του έργου κτλ. Το ποσό θα καλυφθεί από Ιδιωτικά κεφάλαια, επομένως η εγκατάσταση του Κέντρου Πρωτονοθεραπείας δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
–Ποιες οι ανάγκες σε προσωπικό; Υπάρχει η απαραίτητη εξειδίκευση στην Κύπρο ώστε να στελεχωθεί το κέντρο;
–Το Κέντρο Πρωτονοθεραπείας θα δημιουργήσει στην πρώτη φάση λειτουργίας του, περίπου 30 νέες θέσεις εργασίας, οι περισσότερες υψηλών απαιτήσεων και ειδίκευσης. Ευτυχώς η Κύπρος διαθέτει προσωπικό ασχολούμενο με την ακτινοθεραπεία, υψηλού επιπέδου το οποίο θα επεκταθεί με τις διεθνείς συμμετοχές του σε μετεκπαιδεύσεις σε λειτουργούντα κέντρα πρωτονοθεραπείας στο εξωτερικό.
